Rusiyada, ardıcıl dördüncü gündür, koronavirus infeksiyasından 800-dən çox ölüm halı qeydə alınır. Bazar günü, Xəstəliyin Yayılması ilə Mübarizə Əməliyyat Qərargahı, bir gündə 816 insanın öldüyünü açıqlayıb.

Bir gün əvvəl, qərargahdan verilən məlumata görə, 819 ölüm hadisəsi baş verdi və bu pandemiyanın başlanğıcından bəri ən yüksək ölüm halı sayəlır.

Qərargahın məlumatına görə, indiyə qədər Rusiyada 170 mindən çox insan COVID-19-dan vəfat edib.

Avqustun 15-də ən yüksək ölüm halı Moskvada qeydə alınıb- 58 nəfər. Sankt -Peterburqda 43, Krasnodar diyarı və İrkutsk vilayətinin hər birində 35 nəfər koronavirusdan ölüb. Amma Rusiya Statistika Komitəsinə görə, iyul ayına qədər Rusiyada 316 mindən çox insan koronavirusdan ölüb.

Əməliyyat Qərargahının statistikası ilə fərq, Rosstat-ın COVID-19-un əsas ölüm səbəbi olmadığı, başqa bir xəstəliyin ölümcül ağırlaşmalarına səbəb olduğu və ya ölümdən sonra aşkar edildiyi halları da nəzərə alması ilə izah olunur.

Demoqrafiya üzrə müstəqil eskpertlər isə ölüm hallarının 3,5 dəfə çox olduğunu, indiyə qədər ölənlərin sayının 600 minə yaxınlaşdığını bildirirlər.

Avropa İttifaqı (Aİ) Rusiyaya qarşı sanksiya siyahılarını genişləndirib. Blok ölkələrinin xarici işlər nazirləri dekabrın 15-də iclasda belə bir qərar veriblər.

"Kölgə donanması" adlanan strukturda rolu olan beş fiziki və dörd hüquqi şəxsə sanksiyalar tətbiq edilib. Aİ onların Rusiya neft ticarətinə məhdudiyyətlərdən yan keçməklə kömək etdiyini deyir. Azərbaycan vətəndaşları Tələt Səfərov və Etibar Eyyub, Pakistan və Kanada vətəndaşı Murtaza Əli Lahani, eləcə də BƏƏ və Vyetnam şirkətləri sanksiya siyahısına salınıb. Siyahıya kölgə donanmasına aid daha 40 gəmi də əlavə olunub.

Aİ Şurası sanksiya siyahısındakı 12 fiziki və iki hüquqi şəxsin Rusiyanın hibrid əməliyyatlarında, o cümlədən dezinformasiya ilə bağlı fəaliyyətlərdə iştirak etdiyini bildirir. Sanksiyaya məruz qalanlar arasında "Valday" Beynəlxalq Diskussiya Klubunun ekspertləri də var. "Rossiya v qlobalnoy politike" jurnalının baş redaktoru Fyodor Lukyanov, Rusiya Milli Tədqiqat Universiteti – Ali İqtisad Məktəbinin Kompleks Avropa və Beynəlxalq Tədqiqatlar Mərkəzinin direktor müavini Dmitri Suslov, MQİMO-nun Beynəlxalq münasibətlər fakültəsinin dekanı Andrey Suşentsov, "Valday" klubunun proqram direktoru İvan Timofeyev və klubun Direktorlar Şurasının sədri Andrey Bıstritski siyahıda yer alıb.

İnternetdə rusiyayönlü narrativlər yayan bəzi şəxslər də sanksiya siyahısındadır. ABŞ və Rusiya vətəndaşı, Florida ştatında keçmiş şerif köməkçisi Con Duqan, QRU-nun zabitləri olduğu bildirilən Vladislav Borovkov, Dmitri Qoloşubov və Denis Denisenko, rusiyapərəst mövqeli ukraynalı jurnalist Diana Pançenko, isveçrəli keçmiş zabit Jak Bo, fransalı keçmiş zabit Ksavye Moro siyahıdadır.

Rusiya Silahlı Qüvvələrinin radioelektron mübarizə üzrə 142-ci batalyonu və müxtəlif ölkələrdən rusiyayönlü fiqurları birləşdirən "Beynəlxalq rusofillər hərəkatı" da sanksiya siyahısına salınıb.

Bu, sayca 20-ci sanksiya paketi deyil. Bu paket hələ hazırlanma mərhələsindədir.

Avstraliya dekabrın 15-də bildirib ki, silah qanunları sərtləşdiriləcək. Sidneydə Bondi çimərliyində ata və oğulun 15 nəfəri qətlə yetirməsi ölkədə son 10 ildə ən ağır silahlı insident sayılır.

50 yaşlı ata hadisə yerində öldürülüb və ümumi ölü sayı 16-ya çatıb. Onun 24 yaşlı oğlunun durumu isə ağır, amma sabitdir. Məlumatı polis yayıb.

Hücumdan sonra 40 nəfər xəstəxanaya yerləşdirilib, ikisi polis əməkdaşıdır.

Hücum edənlərin adları açıqlanmayıb, amma atanın 2015-ci ildən silah lisenziyası, qeydiyyatdan keçmiş altı silahı olduğu bildirilir. ABC və digər yerli media orqanları hücum edənlərin Sacid Akram və Navid Akram olduğunu müəyyənləşdirib.

Ata 1998-ci ildə Avstraliyaya tələbə vizası ilə gedib, oğlu isə bu ölkədə doğulub.

Silahlıların avtomobilində "İslam Dövləti" qruplaşmasının iki bayrağının tapıldığı bildirilir.

Bu ölümcül insident ölkənin silah qanunları barədə suallar yaradıb. Avstraliya dünyada ən sərt silah qanunlarının mövcud olduğu ölkələrdən biridir.

Baş nazir Entoni Albaniz deyib ki, hökumətdən icazə verilən silah sayına limiti, lisenziyanın qüvvədə olduğu müddəti nəzərdən keçirməsini istəyəcək.

"Adamların şəraiti dəyişə bilər. İnsanlar zaman keçdikcə radikallaşa bilərlər. Lisenziyalar daimi əsasda verilməməlidir", – o deyib.

Ukraynanın Xüsusi Əməliyyat Qüvvələri Xəzərdə "Kompozitor Raxmaninov" və "Askar-Sarıca" adlı yük gəmilərinin vurulduğunu bəyan edib.

Mətbuat üçün açıqlamada həmin gəmilərin hərbi texnika və silah daşıdığı bildirilir. Hücum zamanı onların göyərtəsində silah və ya hərbi texnikanın olub-olmadığı bilinmir.

"Kompozitor Raxmaninov" və "Askar-Sarıca"nın hərbi məqsədlər üçün istifadə edildiyi, İranla Rusiya arasında hərbi yüklər daşıdığına görə ABŞ sanksiyaları altında olduqları bildirilir.

Rusiya bu məlumatı hələlik şərh etməyib.

Ukraynanın 'Lukoil'un Xəzərdə platformasını vurduğu bildirilir

Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin "Alfa" xüsusi əməliyyatlar mərkəzi Rusiyanın "Lukoil" şirkətinin neftçıxarma platformasına dron zərbələri endirdiyi bildirilir. Bu haqda AzadlıqRadiosunun Ukrayna xidməti, "RBK-Ukraina" və "Ukrainska Pravda" xüsusi xidmət orqanlarındakı mənbələrə istinadla məlumat yayıblar.

Bunun Xəzərdə Rusiyaya məxsus neft hasilatı infrastrukturuna ilk zərbə olduğu vurğulanır. Mənbələrə görə, dəniz platformasına azı dörd dəqiq zərbə endirilib. Hücum nəticəsində 20-dən çox quyudan neft və qaz hasilatının dayandırıldığı bildirilir.

Amma bu məlumatlar müstəqil təsdiqlənməyib.

ASTRA Telegram kanalı Rusiyanın Fövqəladə Hallar Nazirliyindəki mənbəyə istinadən yazır ki, bir neçə dron "Filanovski" yatağında yerləşən LSP-1 stasionar platformasına hücum edib. Bu platforma quyuların qazılması, işlənməsi və neft hasilatı üçün istifadə olunur.

"Lukoil" saytında "Filanovski"nin Xəzərin Rusiya sektorunun dibində ən böyük neft yatağı olduğu yazılıb. Yatağın operatoru "Lukoil-Nijnevoljskneft" şirkətidir. İlkin çıxarıla bilən ehtiyatlar 129 milyon ton neft, 30 milyard kubmetr qaz olaraq qiymətləndirilir. İxrac Xəzər Boru Kəməri Konsorsiumu (CPC) vasitəsilə gerçəkləşdirilib. CPC-yə sanksiyalar tətbiq olunmayıb.

Hücumların nə zaman gerçəkləşdiyi dəqiq bilinmir. Rusiya hakimiyyəti bu məlumatları şərh etməyib.

Dekabrın 11-də səhər Rusiya Müdafiə Nazirliyi 12 region üzərində 287 Ukrayna dronunun vurulduğunu açıqlayıb.

Jurnalistlər Rusiyanın Ukraynada işğalçı müharibəsində həlak olmuş 155 min 368 Rusiya hərbçisinin adını müəyyən ediblər. BBC-nin rus xidməti və "Mediazona" könüllülər komandası ilə birlikdə itkiləri hesablayır.

Həlak olanların üçdə biri könüllülərdir, onlar müharibə başlayandan Rusiya ordusu ilə müqavilə imzalayıblar. Cəmi bir il öncə bu kateqoriya ölənlərin cəmi 15 faizini təşkil edirdi. Jurnalistlərə görə, artıma səbəb könüllülərin ən ağır döyüş bölgələrinə, ilk növbədə Donetsk vilayətinə göndərilməsidir.

Həlak olanların 13 faizi koloniyalardan və istintaq təcridxanalarından cəbhəyə göndərilmiş məhbuslar, 11 faizi səfərbər olunanlardır.

Həlak olan hərbçilərin ümumi sayında liderlik Başqırdıstan və Tatarıstana məxsusdur.

Jurnalistlər ölənlərin siyahılarını açıq mənbələrə əsasən tərtib edirlər. Buraya mediada gedən məlumatları, yerli administrasiyaların açıqlamaları, qohumların sosial şəbəkədə paylaşımları, qəbiristanlıqlardan əldə edilən bilgilər daxildir. Rusiyanın real itki sayının 239 min – 345 min 260 arası ola biləcəyi bildirilir.

Nə Moskva, nə də Kiyev Ukrayna müharibəsindəki itkilərini açıqlayır, amma qarşı tərəfin itkilərindən danışırlar. Hərbi münaqişədə tərəflər adətən öz uğurlarını şişirtməyə, itkilərini azaltmağa meylli olurlar.

Türkiyə və ABŞ Ankaranın F-35 qırıcı proqramına qoşulmasına əngəlləri və ABŞ sanksiyalarını müzakirə edir, amma Rusiyanın S-400 havadan müdafiə sistemləri ilə bağlı heç nə dəyişməyib. Bunu dekabrın 12-də Türkiyənin Müdafiə Nazirliyi bildirib.

Vaşinqton 2020-ci ildə Ankaranı bu sistemləri aldığına görə “Lockheed Martin's LMT.N" qırıcı proqramından çıxarıb, sanksiyalar tətbiq edib. Vaşinqton S-400-ləri təhlükəsizliyə təhdid sayır.

Türkiyə isə bu addımı ədalətsiz sayır.

Tərəflər ABŞ prezidenti Donald Trampın ikinci prezidentlik dönəmində sanksiyaların qaldırılacağına, Türkiyənin qırıcıları əldə edə biləcəyinə ümidini bildirib.

ABŞ-nin Ankaradakı səfiri Tom Barrak bu həftə bildirib ki, müzakirələr davam edir, amma Türkiyə F-35 proqramına qayıtmaq istəyirsə, S-400 işlədə bilməz.

Türkiyə Müdafiə Nazirliyi isə S-400-lə bağlı yenilik olmadığını, sanksiyaların qaldırılması, F-35 proqramına yenidən qəbulla bağlı ABŞ ilə diplomatik müzakirələr aparıldığını bildirib.

"F-35 layihəsi ilə bağlı prosesi alyans ruhu çərçivəsində, qarşılıqlı dialoq və konstruktiv məsləhətləşmələr ilə həll etmək ikitərəfli münasibətlərə müsbət töhfə verəcək", – nazirlik bildirib.

Xarici işlər naziri Hakan Fidan ötən həftə "Reuters"ə deyib ki, Türkiyə və ABŞ-nin sanksiyaları "çox tezliklə" aradan qaldırmağın yolunu tapacağına inanır.

Vaşinqton bildirir ki, S-400 sistemləri F-35 qırıcılarına, NATO-nun geniş müdafiə sistemlərinə təhdid yaradır. Türkiyə bunu rədd edərək deyir ki, S-400-lər NATO sistemlərinə inteqrasiya olunmayacaq.

Qırğızıstanda aktivist Aybek Tenizbay saxlanılıb. Bu barədə AzadlıqRadiosunun qırğız xidməti – "Azattyk" onun qohumlarına istinadla məlumat yayıb.

Tenizbayın evinə gələnlər özlərini hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları kimi təqdim ediblər.

Fəalın tərəfdarı Maksat Temirbayev BBC-nin qırğız xidmətinə deyib ki, güc strukturlarının əməkdaşları səhər 8:00 radələrində onların evinə gəlib. Onlar Tenizbayın telefonunu, planşetini, anası Anarkul Kasımaliyevanın telefonunu götürüblər. "Mənbələrimizdən dəqiqləşdirdik ki, onu Dövlət Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin Bişkek idarəsinə aparıblar", – o bildirib.

Aktivistin saxlanılması ilə bağlı hələlik rəsmi məlumat verilməyib. Vəkil Bakıt Avtandil hazırda Bişkekdə xüsusi xidmət idarəsinin qarşısında olduğunu, amma heç bir məlumat ala bilmədiyini söyləyib.

"Aybek Tenizbayın ekstremist xarakterli bəyanatları barədə bilgimiz yoxdur. O, sadəcə tənqid edirdi. Onu saxlanma səbəbini bilmirik", – vəkil vurğulayıb.

"Azattyk" yazır ki, A.Tenizbay Qırğızıstan hakimiyyətini tənqid edib, Rusiya təbliğatına qarşı bir neçə paylaşım edib.

"Demokratiyalar sağ qalmaq üçün azadlıq uğrunda savaşa hazır olmalıdır". Bunu Nobel Sülh Mükafatı laureatı Mariya Korina Maçado dekabrın 10-da mükafatın təqdimat mərasiminə çıxışında deyib. Venesuela müxalifətinin lideri mərasimə qatıla bilməyib, çıxışını qızı səsləndirib.

Maçado bu mükafatın təkcə onun ölkəsi üçün deyil, bütün dünyadan ötrü böyük əhəmiyyətini vurğulayıb.

"Bu, dünyaya xatırladır ki, demokratiya sülh üçün vacibdir", – qızı Ana Korina Sosanın səsləndirdiyi çıxışda vurğulanır.

58 yaşlı mühəndis Osloda mükafatı almağa özü gedəcəkdi, amma mərasimə çata bilməyib.

"Osloda olacağam, hazırda Osloya gedirəm", – Maçado Nobel Komitəsinin rəhbəri Yorqen Vatne Fridnesə göndərdiyi səs yazısında deyirdi.

Müxalifət liderinin haradan zəng etdiyi bəlli deyil.

Maçadoya 10 ildir Venesuelada səyahət qadağası qoyulub.

2024-cü ildə Maçado prezident seçkisinə buraxılmayıb. O, ötən ilin avqustundan gizlənir. Hakimiyyət isə müxalifət fiqurlarının həbslərini artırıb.

Prezident Nikolas Maduro qalib elan olunsa da, müxalifət, beynəlxalq müşahidəçilər bunun əksini bildirib.

Maçado oktyabrda Nobel Sülh Mükafatını alanda onu qismən ABŞ prezidenti Donald Trampa həsr edib. Tramp administrasiyası Maduronun kriminal bandalarla əlaqələri olduğunu, onların ABŞ-nin milli təhlükəsizliyinə birbaşa təhdid yaratdığını bildirir. ABŞ kəşfiyyatı isə bununla bağlı şübhələrini bildirib.

UNESCO dekabrın 10-da İtaliyanın milli mətbəxini "qeyri-maddi mədəni irs" kimi tanıyıb.

Qurum səsverməni Nyu-Dehlidə keçirib. İtaliya bu prosesi 2023-cü ildə başladıb. Hökumət ölkənin qida mədəniyyətini ailələri və icmaları birləşdirən sosial ritual kimi təqdim edib.

İndusların Divali festivalı və İslandiyanın üzgüçülük hovuzu mədəniyyəti də UNESCO siyahısına salınıb.

İtaliya hökuməti ölkənin siyahıya salınmasına dəstək bəyanatında müxtəlif mədəniyyətləri əks etdirən rəngarəng mətbəxini təsvir edib. Baş nazir Corca Meloni deyib ki, "bu fərqləndirmə yalnız qürur duya biləcəyimiz bir uğurdur".

Sənaye qruplarının ehtimalına görə, UNESCO tərəfindən tanınma iki il ərzində turizmi 8 faizədək artıra, 18 milyon əlavə gecələməyə səbəb ola bilər.

UNESCO-nun "qeyri-maddi mədəni irs" siyahısında digər menyular da var: Fransanın bazar və bayram günlərini qeyd edən yüksək kulinariyası, Meksikada bir etnik azlığın dini ayinlərdə verilən yeməkləri, Koreyanın kimçi turşusu və Yaponiyanın vaşoku mətbəxi.

ABŞ prezidenti Donald Trampın Hökumətin Effektivliyi Departamenti (DOGE) "azacıq uğur qazanıb". Bunu "Tesla" şirkətinin rəhbəri İlon Mask dekabrın 9-da bir podkastda deyib, bu layihəyə bir daha rəhbərlik etməyəcəyini əlavə edib.

Milyarder Trampın prezident seçkisindəki kampaniyasında böyük donor olub, sonradan onun yaxın müttəfiqinə və müşavirinə çevrilib.

DOGE-nin məqsədi federal hökumətin büdcəsini, işçi qüvvəsini ixtisar etmək idi. Amma Maskın bu departamentdəki rolu, siyasi ritorikası özünə və "Tesla"ya qarşı reaksiya yaradıb, "Tesla" maşınları vandalizmə məruz qalıb.

"Məncə, DOGE-dənsə öz şirkətlərimlə işləməliydim. Maşınları da yandırmazdılar", – Mask Tramp administrasiyasının keçmiş rəsmisi Keti Miller ilə podkastda deyib.

"Azacıq uğur qazandıq... Gerçəkdən mənasız olan xeyli maliyyəni dayandırdırıq, tamamilə israf olunurdu", – deyən Mask bir daha DOGE-yə qayıtmayacağını da əlavə edib.

Mask postundan gedəndən sonra prezident Trampla açıq şəkildə mübahisəsi düşüb. Sonradan barışıq əlamətləri sezilib.

DOGE isə mandatının bitməsinə səkkiz ay qalmış buraxılıb. Qurum on milyardlarla dollar xərci azaltdığını bildirib, amma maliyyə ekspertləri detallı hesabat olmadığından bunu yoxlaya bilməyiblər.

Rusiyanın İvanovo vilayətində "An-22" hərbi-nəqliyyat təyyarəsi qəzaya uğrayıb. TASS agentliyi operativ xidmətlərə istinadla xəbər verir ki, təyyarədə yeddi nəfər (beş ekipaj üzvü və iki sərnişin) olub.

"Kommersant" mənbələrə istinadla təyyarədəkilərin həlak olduğunu bildirir.

Rusiya Müdafiə Nazirliyi təyyarənin təmirdən sonrakı sınaq uçuşu zamanı qəzaya düşdüyünü bildirib. Onun insanların olmadığı əraziyə düşdüyü vurğulanır.

Bəzi Telegram kanalları təyyarənin Furmanov rayonunda qəzaya uğradığını yazır. TASS onun İvanovonun şimalında, Uvod su anbarı yaxınlığında düşdüyünü, qalıqların suda aşkarlandığını xəbər verir.

"Kommersant" bildirir ki, təyyarə havada dağılmağa başlayıb, göyərtəkilərin sağ qalmaq şansı olmayıb. Nəşr yazır ki, təyyarə 50 ildən çox istismar olunub və, çox güman, texniki nasazlıq səbəbindən qəzaya uğrayıb.

"An-22 Antey" ağır və iriölçülü silahların daşınması üçün nəzərdə tutulub, dünyada ən böyük turbovintli təyyarədir. Keçmiş SSRİ-də bu modeldən cəmi 69 ədəd istehsal edilib və hazırda yalnız bir neçə ədədi istifadədədir. Bəzi Telegram kanallarına görə, qəzaya uğrayan "An-22" Rusiyanın Müdafiə Nazirliyinin sərəncamında qalan sonuncu təyyarə idi.

Jurnalistlər sadəcə ölmürlər, onları öldürürlər. Bu il öldürülən jurnalistlərin sayı yenə artıb. Onlar həm rəsmi, həm də yarımhərbi qrupların, mütəşəkkil cinayətkarlığın qurbanı olurlar. Son bir ildə öldürülən 67 media işçisindən azı 53-ü müharibələrin və kriminal şəbəkələrin qurbanına çevrilib. Bunu Fransada yerləşən Sərhədsiz Reportyorlar Təşkilatı (RSF) dekabrın 9-da bildirib.

Qurum son 12 ayda həlak olan jurnalistlərin 43 faizinin Qəzzada İsrail silahlı qüvvələri tərəfindən öldürüldüyünü bildirir. Ukraynada isə Rusiya ordusu həm xarici, həm də ukraynalı reportyorları hədəf alır. Sudan media əməkdaşları üçün çox təhlükəli müharibə zonasına çevrilib.

RSF bildirir ki, jurnalistlərə öz ölkələrində daha çox risk var. Bu il cəmi iki xarici jurnalist öldürülüb, qalanları öz ölkələrində xəbər hazırlayarkən qətlə yetiriliblər.

Hazırda dünyada 503 jurnalist həbsdədir. Çin jurnalistlər üçün ən böyük həbsxanadır, 121 jurnalist həbsdədir. Rusiya (48) ikinci yerdədir, həm də digər dövlətlərdən daha çox xarici jurnalisti, 26 ukraynalını həbsdə saxlayır. Myanma isə 47 jurnalistlə üçüncü yerdədir.

RSF Rusiya, Gürcüstan, Azərbaycan, Belarusda durumun keçmiş sovet məkanında mətbuat azadlığına ciddi təhdidləri əks etdirdiyini vurğulayır. Qurum Azərbaycanda 25 jurnalistin həbsdə olduğunu qeyd edir.

Jurnalistlər peşə fəaliyyətlərinə görə cəzalandırıldığını bildirirlər. Hakimiyyət bu iddianı qəbul etmir, şəxslərin konkret cinayətlərə görə cəza çəkdiyini deyir. Amma yerli və beynəlxalq insan haqları qurumları da Azərbaycan hakimiyyətin haqsız tutulanları azad etməyə çağırır.

Prezident İlham Əliyev dekabrın 8-də İran xarici işlər naziri Abbas Əraqçi başda olmaqla nümayəndə heyətini qəbul edib.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, İ.Əliyev son dövrlərdə əlaqələrin fəallaşmasından məmnunluğunu bildirib. O, ikitərəfli gündəliyin bir çox sahələri əhatələdiyini deyərək bütün məsələlər üzrə konkret yol xəritələrinin olduğunu qeyd edib.

Hökumətlərarası komissiyanın çox uğurla fəaliyyət göstərdiyini vurğulayan dövlət başçısı bu xüsusda iqtisadi, ticari, nəqliyyat, energetika və digər sahələrdə əməkdaşlığa toxunub.

A.Əraqçi də Azərbaycan-İran əlaqələrinin dərin köklərə malik olduğunu bildirərək münasibətlərin daha da dərinləşdirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayıb.

+++

İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin artırılması müzakirə edilib.

Bunu dekabrın 8-də Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov iranlı həmkarı Abbas Əraqçi ilə birgə mətbuat konfransında bildirib: "İqtisadi komissiyaların işi təqdir edilir. Ticarət dövriyyəsi 2024-cü ildə 650 milyon dollar, 2025-ci ildə isə 520 milyon dollar olub… Bu, həcmin artırılması barədə fikir mübadiləsi apardıq".

A.Əraqçi isə deyib ki, Azərbaycan prezidentinin Tehrana səfərini gözləyirlər.

Xatırlatma

Azərbaycanın İranla münasibətləri 2023-cü ilin əvvəlində Tehrandakı səfirliyə hücumdan sonra xeyli gərginləşmişdi. Həmin il yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə "Kalaşnikov" avtomatı ilə silahlı hücumda səfirliyin bir əməkdaşı həlak olub, ikisi xəsarət almışdı. Amma son vaxtlar iki ölkənin münasibətlərində müəyyən yaxınlaşma müşahidə edilir. Hətta onlar birgə hərbi təlimlər də keçiriblər.

Rusiya rəsmi orqanı AzadlıqRadiosunun həbsdə olan keçmiş əməkdaşı Nika Novakın yerinin dəyişmədiyini bildirir. Ötən həftə onun vəkili jurnalistin saxlandığı Sibir koloniyadan yoxa çıxdığını bildirmişdi.

Rusiya Federal Penitensiar Xidməti jurnalistin vəkili Yuliya Kuznetsovaya məktub göndərərək onun martın 1-də köçürüldüyü İrkutsk vilayətindəki 11 saylı cəza koloniyasında saxlandığını bildirib. Bu barədə Novakın dostları və ailəsinə bağlı sosial media paylaşımında məlumat yer alıb.

Kuznetsova informasiyanı öz ictimai sosial media hesablarında təsdiqləməyib. AzadlıqRadiosu da məlumatı müstəqil şəkildə təsdiqlədə bilməyib.

2 dekabr

Vəkil jurnalist Nika Novakın Sibir həbsxanasında olmadığını deyir

AzadlıqRadiosunun ötən il Rusiyada peşə fəaliyyətinə görə həbsə məhkum edilmiş keçmiş əməkdaşı Nika Novak Sibirdə islah koloniyasından yoxa çıxıb. Məlumatı vəkil yayıb.

Yuliya Kuznetsova sosial şəbəkədə yazıb ki, Novak İrkutsk vilayətinin Bozoy kəndindəki 11 saylı cəza koloniyasından başqa yerə köçürülə bilər, ancaq yeri bəlli deyil.

Vəkil koloniyadan Novak barədə informasiya ala bilmədiyini əlavə edib. Dediyinə görə, bir vəkil həmkarı bu həftə Nikanı ziyarət etmək istəyib, amma ona koloniyaya daxil olmağa icazə verilməyib.

Novak qapalı məhkəmə iclasında "xarici dövlət, beynəlxalq və ya xarici təşkilatla məxfi əməkdaşlıq"da təqsirli bilinərək 4 il həbsə məhkum edilib. Özü və hüquq müdafiəçiləri hökmü ədalətsiz sayırlar.

Martın 1-də cəza koloniyasına köçürülən jurnalist orada işgəncə xarakterli şəraitdən şikayət edib, aclıq aksiyası keçirib.

AzadlıqRadiosunun prezidenti Stiv Kapus Rusiya hakimiyyətini Novakı azad etməyə çağırıb. O deyib ki, jurnalistə qarşı "siyasi motivli ittihamlar ayrı-ayrı jurnalistləri susdurmaq məqsədi daşıyır".

Novak həbs olunanadək "Chita Media"da çalışıb, zab.ru saytının baş redaktoru olub. O, 2022-ci ildə AzadlıqRadiosunun "Siberia.Realities" layihəsi ilə əməkdaşlıq edib.

33 yaşlı jurnalistə qarşı cinayət işi Rusiyanın Ukraynaya tammiqyaslı işğalından bir neçə ay sonra 2022-ci ildə qəbul olunmuş 275.1-ci maddə üzrə hökm çıxarılan ilk hadisə olub.

Hüquq ekspertləri bu qanunun mahiyyətini və mətnini tənqid ediblər. 2024-cü il iyulun 22-də Rusiyanın "Memorial" hüquq müdafiə təşkilatı Novakı siyasi məhbus kimi tanıyıb.

ABŞ-nin 2026-cı il müdafiə büdcəsində Ukraynaya 400 milyon dollarlıq hərbi yardım nəzərdə tutulub. 2027-ci il üçün də eyni məbləğ planlaşdırılıb. "The Hill" dərc edilən qanun layihəsinə əsasən belə yazır.

Sənəddə ABŞ-nin gələn il müdafiə büdcəsinin 901 milyard dollar olacağı qeyd edilir. Prezident Donald Tramp isə 892.6 milyard dollar tələb etmişdi.

Qanun layihəsində vurğulanır ki, "Rusiyanın Hind-Sakit okeanı regionuna, özəlliklə Çinə təsir edən hərbi strategiyası, məqsədləri və qüvvələrinin yerləşdirilməsi qiymətləndiriləcək".

Çin, Rusiya, İran və KXDR arasında diplomatik, informasiya, hərbi və iqtisadi sahələrdə ikitərəfli və ya çoxtərəfli əməkdaşlığın miqyasını əhatələyən hesabatın hazırlanması təklif olunur.

Sənəddə hərbçilərin maaşlarının 3.8 faiz artırılması, silah istehsalının genişləndirilməsi, Müdafiə Nazirliyinin kontrakt sisteminin islahatı da yer alıb. Hərbi dronların istehsalının sürətləndirilməsi, raketdən müdafiə sisteminin islahatı, çoxsəviyyəli "Qızıl günbəz" raketdən müdafiə sisteminin yaradılması, ABŞ-nin cənub sərhədində ordudan prezident Trampın sərəncamlarına uyğun istifadəsi nəzərdə tutulur.

Nümayəndələr Palatasında qanun layihəsinin müzakirəsinə bu həftə başlanacaq.

Tailand dekabrın 8-də Kambocaya hava zərbələri endirdiyini bildirib. Hər iki ölkə bir-birini ABŞ prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə əldə olunmuş atəşkəsi pozmaqda ittiham edir.

Tailand azı bir əsgərinin öldürüldüyünü, səkkiz nəfərin yaralandığını bildirib. Ölkənin hava qüvvələrinin məlumatına görə, Kamboca ağır silahları mobilizə edib, döyüş bölmələrinin mövqelərini dəyişib. Kambocanın hərbi qabiliyyətini azaltmaq üçün hava qüvvələrindən istifadə olunduğu açıqlanıb.

Kamboca isə Tailandın bir neçə gün provokativ hərəkətlərdən sonra iki məkanı vurduğunu bəyan edib. Amma Kamboca qüvvələrinin reaksiya vermədiyi bildirilib.

Döyüşlərin qızışmasının iki ölkənin münasibətlərində sabitliyi pozacağı riski yaranıb.

"Reuters" yazır ki, son onilliklərdə Cənub-Şərqi Asiya ölkələri arasında nadir hallarda hərbi toqquşma baş verib, sərhəd boyunca zərbələr isə çox nadir sayılır.

Tailandda dörd sərhəd bölgəsində azı 385 min dinc sakin köçürülüb, azı 35 min nəfər müvəqqəti sığınacaqlara yerləşdirilib.

İyulda beşgünlük toqquşmalar zamanı azı 48 nəfər öldürülüb, 300 min nəfər evindən didərgin düşüb.