Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) 2025-ci il üzrə sonuncu dəfə uçot faiz dərəcəsi ilə bağlı qərarını açıqlayıb.

AMB İdarə Heyətinin qərarı ilə faiz dəhlizinin bütün parametrləri 0.25 faiz bəndi azaldılıb.

Uçot dərəcəsi 6.75, faiz dəhlizinin aşağı həddi 5.75, faiz dəhlizinin yuxarı həddi isə 7.75 faizə endirilib.

Qurum hesab edir ki, hazırda illik inflyasiya proqnozlaşdırılan trayektoriyaya uyğun hərəkət edir və hədəf daxilindədir. 2025-ci ilin oktyabrında 12 aylıq inflyasiya 5.9 faiz təşkil edib

Amma müstəqil iqtisadçılar bu rəqəmə şübhə ilə yanaşır, inflyasiyanın daha yüksək olduğunu iddia edirlər. Onların sözlərinə görə, Azərbaycanda uçot dərəcəsinin müəyyən edilməsi bir qədər formal xarakter daşıyır. Həmin şəxslər deyir ki, uçot dərəcələri dəyişəndə belə bu bank faizlərinə təsir göstərmir. Əslində uçot dərəcəsi aşağı olarsa, kredit faizləri aşağı düşməlidir.

Müstəqil ekspertlər vurğulayırlar ki, ölkədə iqtisadi institutlar zəif olduğu üçün Mərkəzi Bankın və onun faiz dərəcəsinin iqtisadiyyatda ciddi rol almasında problemlər var.

İranda siyasi məhbusların və fəalların müdafiəsinə görə tanınan Xosrov Əlikordinin ölümünü araşdırmağa çağırırlar. Bu çağırışla İranın tanınmış insan haqları müdafiəçisi Nəsrin Sutude BMT-nin faktaraşdırıcı komitəsinə müraciət edib.

Əlikordi keçmiş siyasi məhbus, İslam Respublikasının tanınmış tənqidçisidir. O, dekabrın 5-də Məşhəd şəhərindəki ofisində ölü tapılıb. 46 yaşı vardı. Onun ölüm səbəbi kimi rəsmən ürəktutması göstərilib, yerli rəsmilər ölümün qeyri-təbii səbəblərini rədd ediblər.

Bir çox vəkillər və fəallar isə onun ölümünü "şübhəli", bəziləri hətta "qətl" adlandırıblar. Bəzi insan haqları qrupları Əlikordinin ölümünün araşdırılmasına çağırıb.

Sutude AzadlıqRadiosunun fars xidmətinə deyib ki, "Əlikordi 20 ilə yaxın aşırı hüquqi və təhlükəsizlik təzyiqi altında işləyən şərəfli vəkil idi". O, Əlikordinin özünə qarşı təhdidlərdən xəbərdar olduğunu, ofisində 16 kamera quraşdırdığını əlavə edib. Kameralar isə müsadirə olunub.

"BMT-nin faktaraşdırıcı missiyasının cavab üçün İrana təzyiq göstərməyə hüquqi səlahiyyəti var", – o əlavə edib.

Əlikordi Səbzəvarda sərt təhlükəsizlik tədbirlərinin müşayiəti ilə dəfn olunub. Digər fəalların ailələri də dəfnə qatılıb.

Nobel Sülh Mükafatı laureatları Nərgiz Məhəmmədi və Şirin Ebadi də Əlikordinin ölümünə görə başsağlığı veriblər.

Məhəmmədi deyib ki, "Əlikordi sülh və insan haqlarını xəyal edirdi", o, son mesajında belə siyasi məhbusları, özəlliklə uzaq şəhərlərdə olanları unutmamağa çağırırdı.

Rusiyanın İvanovo vilayətində "An-22" hərbi-nəqliyyat təyyarəsi qəzaya uğrayıb. TASS agentliyi operativ xidmətlərə istinadla xəbər verir ki, təyyarədə yeddi nəfər (beş ekipaj üzvü və iki sərnişin) olub.

"Kommersant" mənbələrə istinadla təyyarədəkilərin həlak olduğunu bildirir.

Rusiya Müdafiə Nazirliyi təyyarənin təmirdən sonrakı sınaq uçuşu zamanı qəzaya düşdüyünü bildirib. Onun insanların olmadığı əraziyə düşdüyü vurğulanır.

Bəzi Telegram kanalları təyyarənin Furmanov rayonunda qəzaya uğradığını yazır. TASS onun İvanovonun şimalında, Uvod su anbarı yaxınlığında düşdüyünü, qalıqların suda aşkarlandığını xəbər verir.

"Kommersant" bildirir ki, təyyarə havada dağılmağa başlayıb, göyərtəkilərin sağ qalmaq şansı olmayıb. Nəşr yazır ki, təyyarə 50 ildən çox istismar olunub və, çox güman, texniki nasazlıq səbəbindən qəzaya uğrayıb.

"An-22 Antey" ağır və iriölçülü silahların daşınması üçün nəzərdə tutulub, dünyada ən böyük turbovintli təyyarədir. Keçmiş SSRİ-də bu modeldən cəmi 69 ədəd istehsal edilib və hazırda yalnız bir neçə ədədi istifadədədir. Bəzi Telegram kanallarına görə, qəzaya uğrayan "An-22" Rusiyanın Müdafiə Nazirliyinin sərəncamında qalan sonuncu təyyarə idi.

Milli Məclisin bu gün, dekabrın 9-da keçirilən iclasında "Azərbaycan Respublikasının 2026-cı il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsi üçüncü oxunuşda müzakirəyə çıxarılaraq qəbul edilib.

Sənədə əsasən, 2026-cı il dövlət büdcəsinin gəlirləri 38 milyard 609 milyon manat, xərcləri 41 milyard 703 milyon 600 min manat proqnozlaşdırılır.

Beləliklə, gələn il dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərində bir neçə yüz milyon manatlıq – müvafiq olaraq 0.66 faiz və 0.71 faiz artım proqnozlaşdırılır. Bu, büdcədə son illərin ən aşağı artımı sayılır.

Bu ilin büdcəsində neftin bir barelinin orta qiyməti 70 dollar götürülüb. Həmin rəqəm gələn ilin sənədində isə 65 dollar müəyyən edilib. Sənəddə bu azalmanın, əsasən, artan vergi daxilolmaları ilə kompensasiya ediləcəyi gözlənir.

2026-cı il dövlət büdcəsində diqqət çəkən məqamlardan biri də icbari tibbi sığorta fonduna ayrılan vəsaitdə əvvəlki illə müqayisədə azalmadır. Sənəddə sözügedən istiqamətə 900 milyon manatın ayrılması nəzərdə tutulub. Bu da 2025-ci ilin təsdiq olunmuş proqnozu ilə müqayisədə 516 milyon 405 min manat (36.5 faiz) azdır. Yeni qanunvericiliyə görə, qeyri-rəsmi çalışanların, yəni işsiz kimi qeydiyyatda olmayanların icbari tibbi xərclərini dövlət qarşılamayacaq.

Əvəzində sənəddə müdafiə xərclərində artım var.

Jurnalistlər sadəcə ölmürlər, onları öldürürlər. Bu il öldürülən jurnalistlərin sayı yenə artıb. Onlar həm rəsmi, həm də yarımhərbi qrupların, mütəşəkkil cinayətkarlığın qurbanı olurlar. Son bir ildə öldürülən 67 media işçisindən azı 53-ü müharibələrin və kriminal şəbəkələrin qurbanına çevrilib. Bunu Fransada yerləşən Sərhədsiz Reportyorlar Təşkilatı (RSF) dekabrın 9-da bildirib.

Qurum son 12 ayda həlak olan jurnalistlərin 43 faizinin Qəzzada İsrail silahlı qüvvələri tərəfindən öldürüldüyünü bildirir. Ukraynada isə Rusiya ordusu həm xarici, həm də ukraynalı reportyorları hədəf alır. Sudan media əməkdaşları üçün çox təhlükəli müharibə zonasına çevrilib.

RSF bildirir ki, jurnalistlərə öz ölkələrində daha çox risk var. Bu il cəmi iki xarici jurnalist öldürülüb, qalanları öz ölkələrində xəbər hazırlayarkən qətlə yetiriliblər.

Hazırda dünyada 503 jurnalist həbsdədir. Çin jurnalistlər üçün ən böyük həbsxanadır, 121 jurnalist həbsdədir. Rusiya (48) ikinci yerdədir, həm də digər dövlətlərdən daha çox xarici jurnalisti, 26 ukraynalını həbsdə saxlayır. Myanma isə 47 jurnalistlə üçüncü yerdədir.

RSF Rusiya, Gürcüstan, Azərbaycan, Belarusda durumun keçmiş sovet məkanında mətbuat azadlığına ciddi təhdidləri əks etdirdiyini vurğulayır. Qurum Azərbaycanda 25 jurnalistin həbsdə olduğunu qeyd edir.

Jurnalistlər peşə fəaliyyətlərinə görə cəzalandırıldığını bildirirlər. Hakimiyyət bu iddianı qəbul etmir, şəxslərin konkret cinayətlərə görə cəza çəkdiyini deyir. Amma yerli və beynəlxalq insan haqları qurumları da Azərbaycan hakimiyyətin haqsız tutulanları azad etməyə çağırır.

Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze Azərbaycandan Ermənistana Gürcüstan ərazisindən ilk yanacaq tranziti üçün ödəniş almamağı tapşırıb. "Gürcüstan Dəmir Yolu"na sözügedən yükün bir dəfə və tamamilə pulsuz daşınması tapşırılıb. Bu məlumatı Gürcüstanın İqtisadiyyat və Davamlı İnkişaf Nazirliyi yayıb.

Bundan öncə Azərbaycan KİV-lərində "Azərbaycandan Ermənistana dəmir yolu ilə yanacaq tədarükünün tarif maneələri səbəbindən gecikməsi" haqda məlumat yayılıb.

Nazirliyin bəyanatında deyilir ki, dekabrın 5-də tərəfdaş ölkələr bu məsələ ilə Gürcüstan hökumətinə müraciət edib.

"Gürcüstan həm Ermənistanın, həm də Azərbaycanın strateji və etibarlı tərəfdaşı olaraq qalır. Biz həmişə regionda sülhü və əməkdaşlığı dəstəkləmişik və dəstəkləyirik", – bəyanatda bildirilir.

"Minval Politika" "Gürcüstan sülhə qarşı oynayır: Tbilisi Bakının səbrini sınayır" başlıqlı məqalədə yazırdı ki, Gürcüstan 111 km-lik məsafə üçün tona 92 ABŞ dolları tarif təqdim edib, bu isə hər kilometr üçün tona 0.82 dollar deməkdir.

"Müqayisə üçün: Azərbaycan ərazisində oxşar yüklər 680 km məsafəyə – Yalama stansiyasından Böyük-Kəsik stansiyasına 17 ABŞ dollarına daşınır, yəni hər kilometr üçün tona 0.02 dollar. Bu, Gürcüstanın təklif etdiyi tarifdən 40 dəfə aşağıdır. 40 dəfə fərq bazar göstəricisi deyil, niyyətdir", – məqalədə vurğulanırdı.

Azərbaycan mediası daha öncə yük maşını sürücülərinin üzləşdiyi problemlərdən yazıb. İddia olunurdu ki, gürcü məmurlar sürücülərə "Zəngəzur dəhliziniz hazır olanda Zəngəzurdan keçin" deyiblər.

Gürcüstan Maliyyə Nazirliyinin Gəlirlər Xidməti Azərbaycan yüklərinin bloklanması barədə məlumatları təkzib edib. Qurum belə iddiaların həqiqətəuyğun olmadığını, ictimaiyyəti çaşdırdığını vurğulayıb.

Prezident İlham Əliyev dekabrın 8-də İran xarici işlər naziri Abbas Əraqçi başda olmaqla nümayəndə heyətini qəbul edib.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, İ.Əliyev son dövrlərdə əlaqələrin fəallaşmasından məmnunluğunu bildirib. O, ikitərəfli gündəliyin bir çox sahələri əhatələdiyini deyərək bütün məsələlər üzrə konkret yol xəritələrinin olduğunu qeyd edib.

Hökumətlərarası komissiyanın çox uğurla fəaliyyət göstərdiyini vurğulayan dövlət başçısı bu xüsusda iqtisadi, ticari, nəqliyyat, energetika və digər sahələrdə əməkdaşlığa toxunub.

A.Əraqçi də Azərbaycan-İran əlaqələrinin dərin köklərə malik olduğunu bildirərək münasibətlərin daha da dərinləşdirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayıb.

+++

İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin artırılması müzakirə edilib.

Bunu dekabrın 8-də Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov iranlı həmkarı Abbas Əraqçi ilə birgə mətbuat konfransında bildirib: "İqtisadi komissiyaların işi təqdir edilir. Ticarət dövriyyəsi 2024-cü ildə 650 milyon dollar, 2025-ci ildə isə 520 milyon dollar olub… Bu, həcmin artırılması barədə fikir mübadiləsi apardıq".

A.Əraqçi isə deyib ki, Azərbaycan prezidentinin Tehrana səfərini gözləyirlər.

Xatırlatma

Azərbaycanın İranla münasibətləri 2023-cü ilin əvvəlində Tehrandakı səfirliyə hücumdan sonra xeyli gərginləşmişdi. Həmin il yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə "Kalaşnikov" avtomatı ilə silahlı hücumda səfirliyin bir əməkdaşı həlak olub, ikisi xəsarət almışdı. Amma son vaxtlar iki ölkənin münasibətlərində müəyyən yaxınlaşma müşahidə edilir. Hətta onlar birgə hərbi təlimlər də keçiriblər.

Rusiya rəsmi orqanı AzadlıqRadiosunun həbsdə olan keçmiş əməkdaşı Nika Novakın yerinin dəyişmədiyini bildirir. Ötən həftə onun vəkili jurnalistin saxlandığı Sibir koloniyadan yoxa çıxdığını bildirmişdi.

Rusiya Federal Penitensiar Xidməti jurnalistin vəkili Yuliya Kuznetsovaya məktub göndərərək onun martın 1-də köçürüldüyü İrkutsk vilayətindəki 11 saylı cəza koloniyasında saxlandığını bildirib. Bu barədə Novakın dostları və ailəsinə bağlı sosial media paylaşımında məlumat yer alıb.

Kuznetsova informasiyanı öz ictimai sosial media hesablarında təsdiqləməyib. AzadlıqRadiosu da məlumatı müstəqil şəkildə təsdiqlədə bilməyib.

2 dekabr

Vəkil jurnalist Nika Novakın Sibir həbsxanasında olmadığını deyir

AzadlıqRadiosunun ötən il Rusiyada peşə fəaliyyətinə görə həbsə məhkum edilmiş keçmiş əməkdaşı Nika Novak Sibirdə islah koloniyasından yoxa çıxıb. Məlumatı vəkil yayıb.

Yuliya Kuznetsova sosial şəbəkədə yazıb ki, Novak İrkutsk vilayətinin Bozoy kəndindəki 11 saylı cəza koloniyasından başqa yerə köçürülə bilər, ancaq yeri bəlli deyil.

Vəkil koloniyadan Novak barədə informasiya ala bilmədiyini əlavə edib. Dediyinə görə, bir vəkil həmkarı bu həftə Nikanı ziyarət etmək istəyib, amma ona koloniyaya daxil olmağa icazə verilməyib.

Novak qapalı məhkəmə iclasında "xarici dövlət, beynəlxalq və ya xarici təşkilatla məxfi əməkdaşlıq"da təqsirli bilinərək 4 il həbsə məhkum edilib. Özü və hüquq müdafiəçiləri hökmü ədalətsiz sayırlar.

Martın 1-də cəza koloniyasına köçürülən jurnalist orada işgəncə xarakterli şəraitdən şikayət edib, aclıq aksiyası keçirib.

AzadlıqRadiosunun prezidenti Stiv Kapus Rusiya hakimiyyətini Novakı azad etməyə çağırıb. O deyib ki, jurnalistə qarşı "siyasi motivli ittihamlar ayrı-ayrı jurnalistləri susdurmaq məqsədi daşıyır".

Novak həbs olunanadək "Chita Media"da çalışıb, zab.ru saytının baş redaktoru olub. O, 2022-ci ildə AzadlıqRadiosunun "Siberia.Realities" layihəsi ilə əməkdaşlıq edib.

33 yaşlı jurnalistə qarşı cinayət işi Rusiyanın Ukraynaya tammiqyaslı işğalından bir neçə ay sonra 2022-ci ildə qəbul olunmuş 275.1-ci maddə üzrə hökm çıxarılan ilk hadisə olub.

Hüquq ekspertləri bu qanunun mahiyyətini və mətnini tənqid ediblər. 2024-cü il iyulun 22-də Rusiyanın "Memorial" hüquq müdafiə təşkilatı Novakı siyasi məhbus kimi tanıyıb.

ABŞ-nin 2026-cı il müdafiə büdcəsində Ukraynaya 400 milyon dollarlıq hərbi yardım nəzərdə tutulub. 2027-ci il üçün də eyni məbləğ planlaşdırılıb. "The Hill" dərc edilən qanun layihəsinə əsasən belə yazır.

Sənəddə ABŞ-nin gələn il müdafiə büdcəsinin 901 milyard dollar olacağı qeyd edilir. Prezident Donald Tramp isə 892.6 milyard dollar tələb etmişdi.

Qanun layihəsində vurğulanır ki, "Rusiyanın Hind-Sakit okeanı regionuna, özəlliklə Çinə təsir edən hərbi strategiyası, məqsədləri və qüvvələrinin yerləşdirilməsi qiymətləndiriləcək".

Çin, Rusiya, İran və KXDR arasında diplomatik, informasiya, hərbi və iqtisadi sahələrdə ikitərəfli və ya çoxtərəfli əməkdaşlığın miqyasını əhatələyən hesabatın hazırlanması təklif olunur.

Sənəddə hərbçilərin maaşlarının 3.8 faiz artırılması, silah istehsalının genişləndirilməsi, Müdafiə Nazirliyinin kontrakt sisteminin islahatı da yer alıb. Hərbi dronların istehsalının sürətləndirilməsi, raketdən müdafiə sisteminin islahatı, çoxsəviyyəli "Qızıl günbəz" raketdən müdafiə sisteminin yaradılması, ABŞ-nin cənub sərhədində ordudan prezident Trampın sərəncamlarına uyğun istifadəsi nəzərdə tutulur.

Nümayəndələr Palatasında qanun layihəsinin müzakirəsinə bu həftə başlanacaq.

Tailand dekabrın 8-də Kambocaya hava zərbələri endirdiyini bildirib. Hər iki ölkə bir-birini ABŞ prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə əldə olunmuş atəşkəsi pozmaqda ittiham edir.

Tailand azı bir əsgərinin öldürüldüyünü, səkkiz nəfərin yaralandığını bildirib. Ölkənin hava qüvvələrinin məlumatına görə, Kamboca ağır silahları mobilizə edib, döyüş bölmələrinin mövqelərini dəyişib. Kambocanın hərbi qabiliyyətini azaltmaq üçün hava qüvvələrindən istifadə olunduğu açıqlanıb.

Kamboca isə Tailandın bir neçə gün provokativ hərəkətlərdən sonra iki məkanı vurduğunu bəyan edib. Amma Kamboca qüvvələrinin reaksiya vermədiyi bildirilib.

Döyüşlərin qızışmasının iki ölkənin münasibətlərində sabitliyi pozacağı riski yaranıb.

"Reuters" yazır ki, son onilliklərdə Cənub-Şərqi Asiya ölkələri arasında nadir hallarda hərbi toqquşma baş verib, sərhəd boyunca zərbələr isə çox nadir sayılır.

Tailandda dörd sərhəd bölgəsində azı 385 min dinc sakin köçürülüb, azı 35 min nəfər müvəqqəti sığınacaqlara yerləşdirilib.

İyulda beşgünlük toqquşmalar zamanı azı 48 nəfər öldürülüb, 300 min nəfər evindən didərgin düşüb.

Böyük Britaniya hökuməti 2022-ci ildə müharibə başlayandan sonra ölkədə dondurulmuş Rusiya aktivlərindən 8 milyard funt sterlinqi Ukraynaya verməyi planlaşdırır, - bunu "The Times" yazır. Nəşrin Britaniya hökumətindəki mənbəsinə görə, vəsaitlərin açılması və Kiyevə ötürülməsi üçün dəqiq mexanizm hələ razılaşdırılmayıb.

Britaniyanın xarici işlər naziri İvett Kuper dondurulmuş vəsaitlərin istifadəsi ideyasını dəstəkləyib. Nazirin fikrincə, Ukraynaya "substantial maliyyə dəstəyi" göstərilməsi Rusiyanı danışıqlara sövq edə bilər.

Rusiya Ukraynaya hücum etdikdən sonra Qərb ölkələrində Rusiya Mərkəzi Bankının təxminən 260 milyard avro dəyərində aktivləri dondurulub. Bu vəsaitlərin böyük hissəsi — təxminən 193 milyard avro — Belçikada "Euroclear" depozitarının hesablarında saxlanılır. Avropa ölkələri bu vəsaitlərin Ukraynaya yardım üçün istifadəsi ideyasını artıq, demək olar, dörd ildir müzakirə edirlər.

Son həftələrdə Avropada həmçinin Rusiyanın aktivləri girov qoyulmaqla Kiyevə 140 milyard dollarlıq "reparasiya krediti" verilməsi ideyası da müzakirə olunur. Lakin əsas vəsaitlərin onun yurisdiksiyasında olması səbəbindən Belçika buna qəti şəkildə qarşı çıxır — çünki Rusiyanın hüquqi iddialarından ehtiyatlanır.

Avropa Mərkəzi Bankı da belə bir "reparasiya krediti"ni sığortalamağa hazır deyil.

Rusiyanın Krasnodar diyarında Ukraynanın zərbəsindən Temryuk dəniz limanının infrastrukturu zədələnib. Regionun operativ qərargahı yanğın baş verdiyini, hadisə yerində təcili xidmətlərin işlədiyini, amma xəsarət alan olmadığını bildirib. İşçilər evakuasiya olunub.

Rusiya Müdafiə Nazirliyi bölgə üzərində bir dronun vurulduğunu açıqlayıb.

ASTRA Telegram kanalı şahidlərin görüntüləri əsasında limanda qaz terminalının yandığını bildirib.

Çeçenistanda isə region paytaxtında yerləşən "Grozny-City" çoxmərtəbəli kompleksinin dronla vurulduğu güman edilir. Bina Çeçenistan rəhbəri Ramzan Kadırovun iqamətgahının 800 metrliyində, FSB idarəsi yaxınlığında yerləşir.

NYISO müxalifyönlü kanalı binaya dron çırpıldığını iddia edir. Ukraynanın "Supernova+" monitorinq kanalı da binaya zərbə endirildiyini bildirib. "Exilenova+" Ukrayna kanalı isə Qroznıda radioelektron mübarizə vasitələrinin işə düşməsi ehtimalını qeyd edib.

Rəsmi qurumlar göydələnə zərbə endirildiyini təsdiqləməyiblər. Amma səhər saatlarında "Rosaviasiya" Qroznı hava limanının işini məhdudlaşdırıb.

ASTRA yerli sakinlərə istinadla Samara vilayətinin Sızran şəhərində dronlar neft emalı zavoduna hücum etdiyini yazıb. Sızran meri Sergey Voloçenkov şəhərə dron hücumunu təsdiqləyib, amma zərbələrin nəticələri haqda məlumat verməyib. Rusiya Müdafiə Nazirliyi isə Samara vilayəti üzərində 9 dron vurulduğunu bildirib.

Qazaxıstan parlamentinin senatı "LGBT təbliğatı"na qadağanı nəzərdə tutan qanun layihəsinin müzakirəsini təxirə salıb. Bu, ölkə prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin Avropa İttifaqı (Aİ) Şurasının prezidenti Antoniu Koşta ilə görüşü fonunda baş verib. "Bes.Media" Koştanın Qazaxıstana ilk rəsmi səfərə gəldiyini yazır. Görüş Akorda iqamətgahında keçirilib.

Bundan bir gün öncə, dekabrın 3-də isə senat sədrinin müavini Jakip Asanov, digər deputatlar Aİ-nin Qazaxıstandakı səfiri Aleşka Simkiçlə görüşüblər. Tərəflər siyasi dialoqu, iqtisadi əməkdaşlıq və regional gündəliyi müzakirə ediblər.

Dekabrın 4-də Senat "qeyri-ənənəvi cinsi oriyentasiyanın təbliğatına qadağan"ı müzakirə etməli idi. Amma parlamentin bu məsələyə dair düzəlişlərin yuxarı palatanın iclas gündəliyindən çıxarıldığı bəlli olub. Müzakirə dekabrın 18-nə keçirilib.

Qazaxıstanın Əmək Məcəlləsinə, ölkənin 12 qanununa dəyişiklik və əlavələr təklif olunur. "Pedofiliyanın və qeyri-ənənəvi cinsi oriyentasiyanın təbliğatı" qadağan olunur. Bu dəyişikliklər mahiyyətcə Rusiyanın diskriminasiya xarakterli "LGBT təbliğatı" qanunundan götürülüb.

Noyabrın 12-də Məclis diskriminativ qanun layihəsini qəbul edib.

İnsan haqları müdafiəçiləri onun qəbul etməməyə çağırırlar. Beynəlxalq insan haqları qurumları da təşəbbüsü tənqid edib. Onların mövqeyincə, bu qanun insan hüquqlarını pozur, LGBT icması təmsilçilərinin cəzalandırılması və təqibinə gətirib çıxara bilər.

2023-cü ildə Qırğızıstanda da "qeyri-ənənəvi cinsi münasibətlərin təbliğatı" qadağan olunub. Siyasi şərhçi Medet Tüleqenov "Kloop" nəşrinə deyib ki, bu, Rusiya qanunlarının mənimsənilməsidir, respublikada gey mövzusu siyasi rəqiblərin gözdən salınması, diskreditasiyası üçün tez-tez istifadə olunur.

İsrail 2026-cı ildə "Avroviziya" müsabiqəsinə qatılacaq. Bu açıqlamadan sonra Niderland, İspaniya, İrlandiya və Sloveniya müsabiqədə iştirakdan imtina ediblər.

Bəzi ölkələr İsrailin iştirakına icazə veriləcəyi halda tədbiri boykot edəcəklərini demişdilər. Onlar İsraili müsabiqənin neytrallıq qaydalarını pozmaqda ittiham edirdilər. Etirazçılar Qəzza müharibəsində həlak olanların sayına da istinad edirlər.

"Avroviziya"nın əsas sponsorlarından biri Almaniya isə bildirmişdi ki, İsrail müsabiqəyə buraxılmasa, o da iştirak etməyəcək.

Dekabrın 4-də "Avroviziya" təşkilatçıları Avropa Yayım Birliyinin (EBU) Cenevrə qərargahında hökumətlərin müsabiqəyə təsirini önləməyi hədəfləyən yeni qaydaların müzakirəsinə yığışıblar. Daha öncə İsrail bu il ölkəni təmsil edən müğənni Yuval Rafaelə aşırı dəstəyinə görə də ittiham edilib.

EBU üzvlərin yeni qaydaları dəstəklədiyini bildirib. Bu səbəbdən vurğulanıb ki, "Avroviziya-2026" müsabiqəsinə qatılmaq istəyən, yeni qaydalara əməl etməyə razı bütün EBU üzvlərinin iştirak hüququ var.

Təşkilat qeyd edib ki, EBU üzvləri yeni qaydaları razılaşdırmasaydılar, İsrailin iştirak məsələsi üzrə səsvermə keçirmək olardı. Belə olan halda, ölkənin müsabiqədən kənarlaşdırılması üçün mütləq səs çoxluğu tələb olunacaqdı.

Bu il Bazeldə keçirilən "Avroviziya"nı 37 ölkədən 166 milyon tamaşaçı izləyib. İsrail nümayəndəsinin müsabiqədə iştirakı isə Malmö və Bazeldə etirazlara səbəb olub.

• 2023-cü ilin oktyabrında Fələstinin radikal HƏMAS qruplaşması İsrailə hücumundan sonra Qəzzada müharibə başlayıb. İsrailə hücumda 1200 nəfər öldürülüb. İsrailin bundan sonra Qəzzada başlatdığı əməliyyatlarda azı 67 min fələstinli qətlə yetirilib. Bu ilin oktyabrında ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə əldə olunan Qəzza razılaşmasına əsasən, HƏMAS əsir götürdüyü israilli girovlardan sağ qalanları buraxıb, öldürülən girovların isə meyitlərini təhvil verməyə başlayıb.
• Noyabrın 17-də BMT Təhlükəsizlik Şurası Qəzzada sülhün qurulmasına dair qətnaməni təsdiqləyib. Bu sənədin əsas müddəaları ABŞ prezidenti Donald Trampın bu regionda sülh planına əsaslanır. Sənəddə bir neçə ərəb ölkəsinin hərbçilərindən ibarət Beynəlxalq Sabitləşdirmə Qüvvələrinin yaradılması, ərazini müvəqqəti idarə olunması üçün Trampın rəhbərliyi ilə Sülh Şurasının qurulması nəzərdə tutulur. Qətnamədə eləcə də bir neçə ilkin şərt yerinə yetirilərsə, Fələstin dövlətinin yaradılması ehtimalından da söz açılır.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev dekabrın 4-də Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının müdafiə üzrə dövlət naziri Lord Vernon Koukeri qəbul edib.

President.az saytının məlumatına görə, Kouker iki ölkə arasında dostluq və etimada əsaslanan münasibətləri qeyd edərək əlaqələrin strateji tərəfdaşlıq müstəvisində inkişaf etdirilməsində maraqlı olduqlarını vurğulayıb.

İkitərəfli münasibətlərin zəngin tarixinin olduğunu deyən Azərbaycan dövlət başçısı isə əməkdaşlığın enerji sektorundan başladığını və daha sonra bir çox sahələri əhatə etdiyini vurğulayıb. Prezident Əliyev ticarət, investisiya və digər sahələrdə əməkdaşlığı daha da genişləndirmək üçün yaxşı imkanların olduğunu deyib. O, hazırda iki ölkə arasında müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıqla bağlı yeni səhifənin açılmasına toxunaraq, bunu qarşılıqlı etimadın göstəricisi kimi qiymətləndirib.

Xatırlatma

Azərbaycanın Qərblə münasibətində həmişə Böyük Britaniya ayrıcalıq təşkil edib. Elə bu ölkənin BP şirkəti də "Əsrin neft müqaviləsi"nin əsas pay sahiblərindəndir. ("Azəri"-"Çıraq"-"Günəşli" yataqlarının beynəlxalq şirkətlərlə birgə istismarını nəzərdə tutur) Amma son bir ildə Azərbaycanın bu ölkəyə ixracında azalma var. İdxalda isə əks proses gedir.