Qaxın mərkəzindən səkkiz km aralıda, Qum kəndində yerləşən 16 əsrlik Alban məbədi. Məbəd ölkə əhəmiyyətli tarixi abidə olsa da, dövlət tərəfindən qorunduğu qeyd edilsə də Abbas Atilayın fotolarından məbədin qara günlərini yaşadığı görünür.
16 əsrlik Alban məbədi
5
Divarlar göy və tünd yaşıl rəngə çalan çay daşlarından tikilib. Konstruksiyaların bəzi yerlərində bişmiş kvadrat kərpic istifadə olunub. Belə kərpicin və daşın qarışığı Qafqaz Albaniyasının I əsrə aid olan tikililərində mövcud idi. Məbədə konstruktiv möhkəmlik vermək məqsədilə sütunlar, tağlar və bəzi memarlıq elementləri bişmiş davamlı kərpicdən inşa edilmişdir.
6
Aydın plan, səliqə ilə yerinə yetirilmiş konstruksiyalar, yerli inşaat materiallarından məharətlə istifadə olunması, çaydaşı ilə kvadrat formalı bişmiş kərpicin uzlaşdırılması binanı yaratmış ustanın yetkinliyindən xəbər verir.
7
Bu möhtəşəm abidədən dövrümüzə yalnız onun əsas həcmi və bəzi yerlərdə dam örtüyünün hissələri gəlib çıxıb.
8
Abidə ilk dəfə əsaslı şəkildə XX əsrin 40-cı illərində bərpaçı-memar Pyotr Baranovski tərəfindən tədqiq olunmuş və bərpa işləri aparılmışdır.