“Kirildən latına” layihəsi
Rafiq Tağı
İki hekayə
1. QARDAŞIM
Bizim məktəb heç kəsin adına deyil; elə-belə “kənd orta məktəbi” adlanır. Qonşu kənddəkinəsə qardaşımın dostu Sadıq Hüseynovun adını veriblər. Əfqanıstandan tabutu gəlmişdi.
Ali Sovet lütfkarlıq göstərib – bundan sonra yaşayacağının əvəzini çıxırmış kimi qəhrəman adı verməklə, həm də sanki cəza çəkməyə gəldiyi bu dünyadan onu amnistiyaya saldı.
Yarışırmışlar. Qardaşımın deməsinə görə, artıq dostu onu udub. Sadıq ölməklə qalib gəldi.
Atam qardaşıma hey məsləhət görür – onun övladlarına məhəbbəti məsləhət və nəsihətlərlə özünü büruzə verir – tez ev-eşik olsun, inkişafda camaata çatsın. Palaza bürün, elnən sürün. Hampa ol, hampalara qoşul. Hamı necə, sən də elə, deyir.
Altdan-altdan eyham vurur: adam dirilərlə bəhsə girər.
Anam gücü göz yaşına verirdi.
Bacılarım da böyük qardaşımız üçün evlənməkdən üstün xoşbəxtlik tanımır, ona qız tapmaqdan ötrü ölürdülər. Əvvəli “h, ə” hərfləri ilə başlayan bir söz demək istədisə, bunlar elə bilir o, “hə” deyir. Ancaq bu barədə ağızlarını açan saat oğlan üz-gözünü turşudur, ağızlarından vurur.
Qardaşımın həyatda artmaqla arası yox; şəxsən özünə dair işlərdən darıxır. Xeyrindən qaçır. Cibində maaşdan artıq pul olmaz, nə olsun, həmişə göynən gedəcək: kənddə hamam, körpü tikdirmək könlündən keçir.
Əsgərliyə çağırılanda, qarşıda qəhrəmanlıq imkanı görüb, bərk sevinmişdi. Əfsus, gedib iki ilini tikinti batalyonunda – donuz damları tikməklə çürüdəsi oldu. Əvvəlcədən qəhrəman olmaq istəyini komandirlərə çatdıranda, onlar bu “qarabala”nı səfeh sanmış, acıqca onu “tikinti”yə basmışdılar.
Qardaşımın qəhrəmanlıq istəyi, nədənsə, onlara təhlükəli görünmüşdü.
Əsgərliyi qurtarmağına bircə ay qalmış, Çernobıla yaxın yerdə onu da radiasiya tutdu.
Qayıtmağına guya salamat qayıtdı, bəxtə-taleyə bax, bircə il keçməmiş rəng-ruyu ağarmağa başladı. Hərdən adama elə gəlrdi ki, dəlidi-nədi, üzünə un çəkib. Daim arxaya daradığı, sürətlə ağarmağa üz qoymuş gur şəvə saçları hər başını yuyanda çəngə-çəngə qopurdu. Analizləri pisdi. Əsgərlikdə qəhrəmanlıq arzusu puça çıxmışdısa da, deyəsən, bu “ümumxalq” sayılan, həm də dövlətlə bağlı işə düçar olmağından razı idi.
Get-gedə ölgünləşən gözlərinin dərin qatlarında daim sevinc közərirdi.
Qəhrəmanlıq əsas hərb sistemində olduğundan, bir gün yenə komissarlığa gedib xahiş edəsi ki, onu ölmək lazım gələn bir yerə göndərsinlər, onsuz tezliklə öləcək. Amanın günüdür, gümanım bir sizə gəlir.
“Təkcə başdanxarabımız əskikdi, o da böyürdən çıxdı”.
- Ağır xəstəsən ki?
- Əlbəttə, - qardaşım əvvəl çaşıb.
- Ay sağ ol, bax, özün dedin. Biz xəstəni heç yerə göndərə bilmərik.
- Xəstə deyəndə ki...
- Atamızı dalımıza sarıyarlar!
- Siz sağlam yazın. Burda nə var. Bəlkə də heç xəstə deyiləm.
- Əsgərliyindi – çəkibsən, sən deyən müharibəmiz də yox.
- Heç gizlisi də yoxdur?.. Axı, bizdə gizlisi həmişə olur. Noolar, birini təşkil edin dəə. Xəstəliyiməsə hörmət qoyun! İnsafınız olsun! Axı, mən həyatda bir iz qoymadan ölüb gedirəm...
Qardaşımın fikrincə, adsız-sansız ölərsə, bu günah dövlətin boynunda qalacaq. Bir gün mənim adıma etimadnamə yazıb qoyası: “Qəhrəman kimi ölməsəm, hökumət rəhbərlərini məhkəməyə verməyi sənə həvalə edirəm. Vətəndaş qəhrəmanlıq etmək istədi, bunlar qoymadı...”
Qardaşım həyatın faniliyini sanki anadangəlmə əxz eləmişdi. Gördükcə də ki, faniliyə uyğun boş işlər görür, bağrı çatlayırdı.
Onun atkeçməz yolları var. Bakıda mitinq və nümayişlər tüğyan edəndə, xəstə-xəstə gedib tankın qabağına uzanıbmış. Bu işi bizdən xəbərsiz tutub. Hərbçi də ya insaflı çıxıb, ya da üstündən keçməyə qorxub. İnsafına, ya lap kimdənsə qorxduğuna görə də, sağ olsun. Ola da bilər, onu xəstə görüb, basıb üstündən keçməyə vicdanı yol verməyib. Buna görə ona beşqat “sağol” düşür.
Bir iş də var ki, hərbçi onu sağlam görsəymiş, xurd-xəşil edəcəkmiş.
...Ölkəni sağlam qəhrəmanlar bürüyüb.
Qardaşımın qisməti yalnız ölməklə qəhrəmanlıqdır.
Hərdən yenə gözümüzdən harasa itir. Onda canımızı qorxu alır, sorağını alanacan bizimki bizə gəlir, ondan bir xəbər tutanacan yüz yol ölüb-dirilirik.
Axı, bizdə ölməklə qəhrəmanlıq şansları hələ durur.
Mən onun güllədən-atəşdən ölməyinə heç cür razı deyiləm. Ərkyana özünə dönə-dönə tapşırmışam da: xəstə-xəstə qəhrəmanlıq etməzlər.
Kaş o, dünyasını rahat dəyişənəcən ölkədə təzə bir inqilab-müharibə qopmaya!
Qardaşım günbəgün çıraq kimi öləziyir...
Məktəbimiz hələlik heç kəsin adına deyil.
2.X.1989 – 17.I.1990;
yenidən işlənib: 28 oktyabr 2011-ci il
2. QUŞCA YEMƏKLƏRİ YOXDUR
Dörd ilə keçir...
Şəhərin harasında hüquq məsləhətxanası gördümsə, yerini nişanlayıram. Biri Taqankadadır – metronun ağzında. Biri Operetta Teatrının beş addımlığında durur. Hələ qıraqlar – Yasenevo, Sviblovo. Bir sözlə, addımbaşıdılar. Ancaq azar tutub, gedib bircəsində üçcə kəlmə sözü soruşmağa ürək eləmirəm. Qorxuram deyələr yox; onda batdım.
Bayramqabağı, tanışlıq üçün, buruldum rastıma düşən yaşıl birisinə. İçəridə, sağda, “kassa” yazısının altında, üstü aypara şəkilli, adam sifəti boyda pəncərədən elə adam sifəti də görsənirdi. Göyçəklikdə - qadın üzü idi. Adama elə gəlirdi ki, “kassa” məhz bu üzün adıdır.
Solda işıqlı dəhliz uzanır. Dəhlizə işıq yanlardakı, içində iş (söhbət) gedən, qapıları açıq kabinetlərdən düşür. Qapısı bağlı statik bir kabinet düz qabağa perpendikulyar qaranlıq saçıb. Bu qaranlıq dəhlizdəki uzun işıq zolağını ikiyə bölmüşdü.
Qaranlıqda oturan kişi yerdə nəyəsə baxırmış kimi idi.
Kabinetlərdəki sual-cavab canıma üşütmə salır.
“Olarmı?”
“Olmaz”.
“Olmaz?”
“Olmazzz”.
Mənə də desələr olmaz, ayaq üstə ölləm.
Girişlə üzbəüz, türmədəkilər kimi bitişik stullarda elə stulların sayı qədər adam oturub.
Məsləhətə növbədir.
Atamla anamın ikisini birdən yanıma gətirməyə ixtiyarım çatır, ya çatmır? Çoxdan qəlbimi deşən əsas sual budur. İxtiyarım çatırsa, gətirərəm; özlərə gəlmək istəməsələr belə. Dilə tutaram – bağ belə, bostan belə. Dağlar vəd edərəm. Ata-ananı aldatmağa nə var. Buna ixtiyarım yoxsa, onlar məni dilə tutsalar da, lap ayağıma döşənələr, gətirmərəm. Olmazzz, qurtardı getdi, “nizzzya”.
Mənlik deyil bu, onlara deyərəm, axı, arzularımızın çoxu qanundan kənardır.
Allah insan varlığını qanunlara uyğun biçməyib. Birdən-birə iki qocanı sürüyüb öz yanına gətirmək dövlətçiliyə daban-dabana ziddir.
Moskva artıq yükü sevməz.
...Yeddi uşağın yeddisi də quş oldu, uçdu. Elə bil öz kəndləri, öz evləri pisdi. Bəyənməyib getdilər. Ya sanki bir-birini sevmirdilər; ayrı yaşamağı üstün tutdular. Kişiylə arvad evdə tək qaldı; guyamış təzə evləniblər.
Əvvəl tənhalıq onları tanımazdı, indi tanıyır.
Onları yanıma gətirsəm, pasport qaydalarını pozaram, ya yox? Poliklinika onlara baxar, ya baxmaz? Qarşıya bir-birindən qəliz suallar çıxırdı. Şər deməsən, xeyir gəlməz, birdən yıxılıb öldülər..., bu qeydiyyatsız adamların dəfni necə olar? Bir də, açığı, onları yarmaq istəsələr, bağrım çatlar. Yenə sual: oğulun-noğulun icazəsi olmadan ölmüş valideyni kəsib-doğramağa onların hüququ varmı?
Əcəb haçansa ata-anasını yanına gətirmək istəmiş bir məsləhətçiyə düşəsən: o hər şeyi bilər, səni də yaxşı başa salar.
Günlərin bir günü “stalinka” adlanan arxitektur “vısotka”nın başabaş alt mərtəbəsini tutan, formalı-naxışlı, çölü də pannolu bir hüquq məsləhətxanasını uzaqdan görüb, yan aldım ora. Növbə tutub gözümü zillədim qəzetə. Qarşıdakı adamı yadımdan çıxarmamaq, onu itirməmək üçün tez-tez başımı qaldırırdım. Qulağım da içəridə. İçəridəki həmin “olar-olmaz” fonunda öz qarşıdakı ixtilatım canlanırdı.
“Eşidirəm sizi”.
“Atamla anamı yanıma gətirsəm...”
“Daimilik?”
“Haçan öldülər-öldülər...”
“İcazə yoxdur”.
“Onsuz çox yaşayan deyillər”.
“Olmazzz”.
“Niyə?”
“Moskvadır bura!”
“Moskvada ata-ana yasaqdır?”
“...Vətəndaş, qanunun niyəliyini soruşmazlar. Onda onun aliliyi pozular”.
“Axı, onların biri doğmaca atamdır, biri də doğmaca anam”.
“Dövlət intizamı ata-ana tanımır. ...Ey, sonrakı!”
Vay, burda adamı hələ içəri girməmişdən bayıra tullayırlar. Xəyalda belə amansızlıq görürəmsə, reallıqda bundan beşbetərini taparam. Üzüsulu küçəyə çıxdım. Metroda təzədən qapandım qəzetə. Orda öz fikrimdəkilərini oxuyurdum.
“Gərək indən belə az-az məktub yazam, onları buna vərdiş elətdirəm. Məndən ötrü darıxmamaları üçün məcburam özümü unutduram. Ata-ana borcundan ancaq bu yolla çıxa bilərəm. Düzdür, bu, düz deyil: onlara özümü unutdurmaq əvəzinə özüm onları unudaram”.
Qatar gah işığa girirdi, gah qaranlığa, vaqonda gah gündüz olurdu, gah gecə. Gündüz də, gecə də sürətlə sovuşur, geridə qalırdılar.
Görəsən... Ola bilsin... Əcəb...
“İkisindən ancaq birini gətirməyə ixtiyarın var. Qoy püşk atsınlar,” – hüquqşünas qulağımın içindəcə mənə deyir.
“Onların ikiciyəzi elə bir adamcadır, vallah. Quşca yeməkləri yoxdur”.
“Bir adamca olsalar da, təəssüf ki, sənəddə iki adam gedirlər”.
“Bə mən neyləyim?”
“Yeddi bacı-qardaşsınız: paylaşın öz aranızda”.
“İkini yeddiyə necə bölək?”
“Bax, bu olmadı. Yoxam daa belə şeyə. ...Orda kimdir, gəlsin!”
Allah betərindən saxlasın: xəyalımda hey qovuluram.
Evdə, poçtun gözlüyündə məktub görsənirdi...
1985, yanvar;
yenidən işlənib – 23-26 oktyabr 2011-ci il
Rafiq Tağı
İki hekayə
1. QARDAŞIM
Bizim məktəb heç kəsin adına deyil; elə-belə “kənd orta məktəbi” adlanır. Qonşu kənddəkinəsə qardaşımın dostu Sadıq Hüseynovun adını veriblər. Əfqanıstandan tabutu gəlmişdi.
Ali Sovet lütfkarlıq göstərib – bundan sonra yaşayacağının əvəzini çıxırmış kimi qəhrəman adı verməklə, həm də sanki cəza çəkməyə gəldiyi bu dünyadan onu amnistiyaya saldı.
Yarışırmışlar. Qardaşımın deməsinə görə, artıq dostu onu udub. Sadıq ölməklə qalib gəldi.
Atam qardaşıma hey məsləhət görür – onun övladlarına məhəbbəti məsləhət və nəsihətlərlə özünü büruzə verir – tez ev-eşik olsun, inkişafda camaata çatsın. Palaza bürün, elnən sürün. Hampa ol, hampalara qoşul. Hamı necə, sən də elə, deyir.
Altdan-altdan eyham vurur: adam dirilərlə bəhsə girər.
Anam gücü göz yaşına verirdi.
Bacılarım da böyük qardaşımız üçün evlənməkdən üstün xoşbəxtlik tanımır, ona qız tapmaqdan ötrü ölürdülər. Əvvəli “h, ə” hərfləri ilə başlayan bir söz demək istədisə, bunlar elə bilir o, “hə” deyir. Ancaq bu barədə ağızlarını açan saat oğlan üz-gözünü turşudur, ağızlarından vurur.
Qardaşımın həyatda artmaqla arası yox; şəxsən özünə dair işlərdən darıxır. Xeyrindən qaçır. Cibində maaşdan artıq pul olmaz, nə olsun, həmişə göynən gedəcək: kənddə hamam, körpü tikdirmək könlündən keçir.
Əsgərliyə çağırılanda, qarşıda qəhrəmanlıq imkanı görüb, bərk sevinmişdi. Əfsus, gedib iki ilini tikinti batalyonunda – donuz damları tikməklə çürüdəsi oldu. Əvvəlcədən qəhrəman olmaq istəyini komandirlərə çatdıranda, onlar bu “qarabala”nı səfeh sanmış, acıqca onu “tikinti”yə basmışdılar.
Qardaşımın qəhrəmanlıq istəyi, nədənsə, onlara təhlükəli görünmüşdü.
Əsgərliyi qurtarmağına bircə ay qalmış, Çernobıla yaxın yerdə onu da radiasiya tutdu.
Qayıtmağına guya salamat qayıtdı, bəxtə-taleyə bax, bircə il keçməmiş rəng-ruyu ağarmağa başladı. Hərdən adama elə gəlrdi ki, dəlidi-nədi, üzünə un çəkib. Daim arxaya daradığı, sürətlə ağarmağa üz qoymuş gur şəvə saçları hər başını yuyanda çəngə-çəngə qopurdu. Analizləri pisdi. Əsgərlikdə qəhrəmanlıq arzusu puça çıxmışdısa da, deyəsən, bu “ümumxalq” sayılan, həm də dövlətlə bağlı işə düçar olmağından razı idi.
Get-gedə ölgünləşən gözlərinin dərin qatlarında daim sevinc közərirdi.
Qəhrəmanlıq əsas hərb sistemində olduğundan, bir gün yenə komissarlığa gedib xahiş edəsi ki, onu ölmək lazım gələn bir yerə göndərsinlər, onsuz tezliklə öləcək. Amanın günüdür, gümanım bir sizə gəlir.
“Təkcə başdanxarabımız əskikdi, o da böyürdən çıxdı”.
- Ağır xəstəsən ki?
- Əlbəttə, - qardaşım əvvəl çaşıb.
- Ay sağ ol, bax, özün dedin. Biz xəstəni heç yerə göndərə bilmərik.
- Xəstə deyəndə ki...
- Atamızı dalımıza sarıyarlar!
- Siz sağlam yazın. Burda nə var. Bəlkə də heç xəstə deyiləm.
- Əsgərliyindi – çəkibsən, sən deyən müharibəmiz də yox.
- Heç gizlisi də yoxdur?.. Axı, bizdə gizlisi həmişə olur. Noolar, birini təşkil edin dəə. Xəstəliyiməsə hörmət qoyun! İnsafınız olsun! Axı, mən həyatda bir iz qoymadan ölüb gedirəm...
Qardaşımın fikrincə, adsız-sansız ölərsə, bu günah dövlətin boynunda qalacaq. Bir gün mənim adıma etimadnamə yazıb qoyası: “Qəhrəman kimi ölməsəm, hökumət rəhbərlərini məhkəməyə verməyi sənə həvalə edirəm. Vətəndaş qəhrəmanlıq etmək istədi, bunlar qoymadı...”
Qardaşım həyatın faniliyini sanki anadangəlmə əxz eləmişdi. Gördükcə də ki, faniliyə uyğun boş işlər görür, bağrı çatlayırdı.
Onun atkeçməz yolları var. Bakıda mitinq və nümayişlər tüğyan edəndə, xəstə-xəstə gedib tankın qabağına uzanıbmış. Bu işi bizdən xəbərsiz tutub. Hərbçi də ya insaflı çıxıb, ya da üstündən keçməyə qorxub. İnsafına, ya lap kimdənsə qorxduğuna görə də, sağ olsun. Ola da bilər, onu xəstə görüb, basıb üstündən keçməyə vicdanı yol verməyib. Buna görə ona beşqat “sağol” düşür.
Bir iş də var ki, hərbçi onu sağlam görsəymiş, xurd-xəşil edəcəkmiş.
...Ölkəni sağlam qəhrəmanlar bürüyüb.
Qardaşımın qisməti yalnız ölməklə qəhrəmanlıqdır.
Hərdən yenə gözümüzdən harasa itir. Onda canımızı qorxu alır, sorağını alanacan bizimki bizə gəlir, ondan bir xəbər tutanacan yüz yol ölüb-dirilirik.
Axı, bizdə ölməklə qəhrəmanlıq şansları hələ durur.
Mən onun güllədən-atəşdən ölməyinə heç cür razı deyiləm. Ərkyana özünə dönə-dönə tapşırmışam da: xəstə-xəstə qəhrəmanlıq etməzlər.
Kaş o, dünyasını rahat dəyişənəcən ölkədə təzə bir inqilab-müharibə qopmaya!
Qardaşım günbəgün çıraq kimi öləziyir...
Məktəbimiz hələlik heç kəsin adına deyil.
2.X.1989 – 17.I.1990;
yenidən işlənib: 28 oktyabr 2011-ci il
2. QUŞCA YEMƏKLƏRİ YOXDUR
Dörd ilə keçir...
Şəhərin harasında hüquq məsləhətxanası gördümsə, yerini nişanlayıram. Biri Taqankadadır – metronun ağzında. Biri Operetta Teatrının beş addımlığında durur. Hələ qıraqlar – Yasenevo, Sviblovo. Bir sözlə, addımbaşıdılar. Ancaq azar tutub, gedib bircəsində üçcə kəlmə sözü soruşmağa ürək eləmirəm. Qorxuram deyələr yox; onda batdım.
Bayramqabağı, tanışlıq üçün, buruldum rastıma düşən yaşıl birisinə. İçəridə, sağda, “kassa” yazısının altında, üstü aypara şəkilli, adam sifəti boyda pəncərədən elə adam sifəti də görsənirdi. Göyçəklikdə - qadın üzü idi. Adama elə gəlirdi ki, “kassa” məhz bu üzün adıdır.
Solda işıqlı dəhliz uzanır. Dəhlizə işıq yanlardakı, içində iş (söhbət) gedən, qapıları açıq kabinetlərdən düşür. Qapısı bağlı statik bir kabinet düz qabağa perpendikulyar qaranlıq saçıb. Bu qaranlıq dəhlizdəki uzun işıq zolağını ikiyə bölmüşdü.
Qaranlıqda oturan kişi yerdə nəyəsə baxırmış kimi idi.
Kabinetlərdəki sual-cavab canıma üşütmə salır.
“Olarmı?”
“Olmaz”.
“Olmaz?”
“Olmazzz”.
Mənə də desələr olmaz, ayaq üstə ölləm.
Girişlə üzbəüz, türmədəkilər kimi bitişik stullarda elə stulların sayı qədər adam oturub.
Məsləhətə növbədir.
Atamla anamın ikisini birdən yanıma gətirməyə ixtiyarım çatır, ya çatmır? Çoxdan qəlbimi deşən əsas sual budur. İxtiyarım çatırsa, gətirərəm; özlərə gəlmək istəməsələr belə. Dilə tutaram – bağ belə, bostan belə. Dağlar vəd edərəm. Ata-ananı aldatmağa nə var. Buna ixtiyarım yoxsa, onlar məni dilə tutsalar da, lap ayağıma döşənələr, gətirmərəm. Olmazzz, qurtardı getdi, “nizzzya”.
Mənlik deyil bu, onlara deyərəm, axı, arzularımızın çoxu qanundan kənardır.
Allah insan varlığını qanunlara uyğun biçməyib. Birdən-birə iki qocanı sürüyüb öz yanına gətirmək dövlətçiliyə daban-dabana ziddir.
Moskva artıq yükü sevməz.
...Yeddi uşağın yeddisi də quş oldu, uçdu. Elə bil öz kəndləri, öz evləri pisdi. Bəyənməyib getdilər. Ya sanki bir-birini sevmirdilər; ayrı yaşamağı üstün tutdular. Kişiylə arvad evdə tək qaldı; guyamış təzə evləniblər.
Əvvəl tənhalıq onları tanımazdı, indi tanıyır.
Onları yanıma gətirsəm, pasport qaydalarını pozaram, ya yox? Poliklinika onlara baxar, ya baxmaz? Qarşıya bir-birindən qəliz suallar çıxırdı. Şər deməsən, xeyir gəlməz, birdən yıxılıb öldülər..., bu qeydiyyatsız adamların dəfni necə olar? Bir də, açığı, onları yarmaq istəsələr, bağrım çatlar. Yenə sual: oğulun-noğulun icazəsi olmadan ölmüş valideyni kəsib-doğramağa onların hüququ varmı?
Əcəb haçansa ata-anasını yanına gətirmək istəmiş bir məsləhətçiyə düşəsən: o hər şeyi bilər, səni də yaxşı başa salar.
Günlərin bir günü “stalinka” adlanan arxitektur “vısotka”nın başabaş alt mərtəbəsini tutan, formalı-naxışlı, çölü də pannolu bir hüquq məsləhətxanasını uzaqdan görüb, yan aldım ora. Növbə tutub gözümü zillədim qəzetə. Qarşıdakı adamı yadımdan çıxarmamaq, onu itirməmək üçün tez-tez başımı qaldırırdım. Qulağım da içəridə. İçəridəki həmin “olar-olmaz” fonunda öz qarşıdakı ixtilatım canlanırdı.
“Eşidirəm sizi”.
“Atamla anamı yanıma gətirsəm...”
“Daimilik?”
“Haçan öldülər-öldülər...”
“İcazə yoxdur”.
“Onsuz çox yaşayan deyillər”.
“Olmazzz”.
“Niyə?”
“Moskvadır bura!”
“Moskvada ata-ana yasaqdır?”
“...Vətəndaş, qanunun niyəliyini soruşmazlar. Onda onun aliliyi pozular”.
“Axı, onların biri doğmaca atamdır, biri də doğmaca anam”.
“Dövlət intizamı ata-ana tanımır. ...Ey, sonrakı!”
Vay, burda adamı hələ içəri girməmişdən bayıra tullayırlar. Xəyalda belə amansızlıq görürəmsə, reallıqda bundan beşbetərini taparam. Üzüsulu küçəyə çıxdım. Metroda təzədən qapandım qəzetə. Orda öz fikrimdəkilərini oxuyurdum.
“Gərək indən belə az-az məktub yazam, onları buna vərdiş elətdirəm. Məndən ötrü darıxmamaları üçün məcburam özümü unutduram. Ata-ana borcundan ancaq bu yolla çıxa bilərəm. Düzdür, bu, düz deyil: onlara özümü unutdurmaq əvəzinə özüm onları unudaram”.
Qatar gah işığa girirdi, gah qaranlığa, vaqonda gah gündüz olurdu, gah gecə. Gündüz də, gecə də sürətlə sovuşur, geridə qalırdılar.
Görəsən... Ola bilsin... Əcəb...
“İkisindən ancaq birini gətirməyə ixtiyarın var. Qoy püşk atsınlar,” – hüquqşünas qulağımın içindəcə mənə deyir.
“Onların ikiciyəzi elə bir adamcadır, vallah. Quşca yeməkləri yoxdur”.
“Bir adamca olsalar da, təəssüf ki, sənəddə iki adam gedirlər”.
“Bə mən neyləyim?”
“Yeddi bacı-qardaşsınız: paylaşın öz aranızda”.
“İkini yeddiyə necə bölək?”
“Bax, bu olmadı. Yoxam daa belə şeyə. ...Orda kimdir, gəlsin!”
Allah betərindən saxlasın: xəyalımda hey qovuluram.
Evdə, poçtun gözlüyündə məktub görsənirdi...
1985, yanvar;
yenidən işlənib – 23-26 oktyabr 2011-ci il
