"Muxtariyyət üstəgəl” – Qarabağ tənzimlənməsi üçün variant
Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi üzrə keçmiş beynəlxalq vasitəçi, İsveç diplomatı Yan Eliasson hesab edir ki, münaqişənin həlli modeli “muxtariyyət üstəgəl” və ya “müstəqillik çıx” formulu ola bilər.
Turan-ın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində 1993-1994-cü illərdə Minsk qrupuna rəhbərlik edən, hazırda isə BMT Baş katibinin müavini olan Yan Eliasson bildirib ki, beynəlxalq prinsiplərə dayanmaq vasitəçilərə onların missiyasında ciddi dəstək verir. Amma Dağlıq Qarabağ məsələsində beynəlxalq hüquqi prinsiplər (ərazi bütövlüyü və öz müqəddəratını həll etmək) ziddiyyət təşkil edir.
“Mən də ərazi bütövlüyünün tərəfdarıyam, amma siz hamı üçün məqbul olan status təklif etməlisiniz... Dağlıq Qarabağın gələcəyinə ümumi baxış olmalıdır. Bu baxış (status) tapıldıqda hər şey öz yerinə oturacaq”, deyən Eliasson Bakı və Yerevan arasında səmimi müzakirə zərurətini vurğulayıb.
“Siyasi liderlər başa düşməlidir ki, vəziyyət getdikcə daha təhlükəli hal alır, illərlə daha da pisləşəcək”, deyə o qeyd edib.
90-cı illərin əvvəllərində bu münaqişə üzrə vasitəçi işlədiyi dövrə toxunan Eliasson bildirib ki, həmin illərdə Qarabağ muxtariyyəti ətrafında müzakirələr tərəflərin tam əməkdaşlığı ilə açıq keçirilirdi.
Mənzillər bir ildə 24 faiz ucuzlaşıb
Bu ilin oktyabr ayında Bakıda mənzillərin 1 kvadrat metrinin qiyməti 1568 dollar olub.
“MBA” konsaltinq və qiymətləndirmə şirkətinin məlumatına görə, bu, sentyabr ayı ilə müqayisədə 3,09% azdır. Son 1 ildə isə mənzillər 24,47% ucuzlaşıb.
Bakıda ən bahalı mənzillər Səbail rayonundadır – 1 kvadratmetri orta hesabla 2123 dollara. Digər rayonlarda isə qiymətlər 1000-2000 dollar arasında dəyişir.
1 kvadrat metr mənzil üçün Nəsimi rayonunda 1777 dollar, Nərimanovda 1650 dollar, Yasamalda 1583 dollar, Binəqədidə 1505 dollar, Nizamidə 1411 dollar, Xətaidə 1316 dollar, Sabunçuda 1150 dollar, Xəzərdə 1078 dollar, Qaradağda 1074 dollar, Suraxanı isə 1023 dollar ödəmək lazımdır.
Abşeron rayonunda isə qiymət orta hesabla 968 dollardır.
"Biz qaytara bilməsək, dövlət qaytaracaq"
Əmanətləri Azərbaycan Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun (ƏSF) icraçı direktoru Azad Cavadov mətbuatda Fondun sığorta ehtiyatlarının az olması ilə bağlı səslənən fikirlərə münasibət bildirib.
fins.az-a açıqlama verən fond rəhbəri deyib ki, hazırda Fondun sığorta ehtiyatları Avropa standartları ilə müəyyən edilmiş normadan iki dəfə çoxdur.
«Avropa standartlarına görə, əmanətlərin sığortalanması ilə məşğul olan fondun sığorta ehtiyatları bütün əmanətlərin 0.8%-i qədər olmalıdır. Yəni, bu gün Azərbaycanda 7.3 milyard manat əmanət varsa, ƏSF-nin sığorta ehtiyatları 58 milyon manat olmalıdır. Halbuki, bizdə bu rəqəm 109 milyon manatdır."
Azad Cavadov onu da əlavə edib ki, ƏSF-nin sığorta ehtiyatları bütün sığortalı əmanətləri qaytarmağa imkan verməsə, bu işi dövlət edəcək: «Bütün bank sisteminin çökməsi onsuz da mümkün deyil. Amma sığorta ehtiyatlarımız əmanətləri qaytarmağa imkan verməsə belə, əmanətlərin sığortalanması qanunvericiliyinə uyğun olaraq, Fond istiqraz buraxmaqla, ən pis halda dövlətdən vəsait cəlb etməklə əmanətləri qaytara bilər. Bu təcrübə başqa ölkələrdə də olub. Məsələn, 1998-ci ildə Yaponiyada, 2003-cü ildə Türkiyədə əmanətlər dövlətin hesabına qaytarılıb. Eləcə də yaxın dövrdə MDB-nin iki ölkəsində - Rusiyada və Ukraynada əmanətlərin sığortalanmasına cavabdeh fondların pulu çatmamışdı, dövlət əmanətçilərin pulunu qaytardı. Azərbaycanda da bunu etmək olar».
"Məzənnəni sabit saxlamaq ciddi problemlər yarada bilər"
İqtisadçı ekspert Azər Mehtiyev AzadlıqRadiosuna müsahibəsində çətin günlər yaşayan manat üçün bundan sonra da çətin olacağını bildirib:
- Qarşıdan gələn dövr manat üçün çətinliklərin kifayət qədər artacağı dövrdür. Bu baxımdan, manatın məzənnəsini sabit saxlamaq ciddi şəkildə problemlər yarada bilər. Mərkəzi Bankın qarşısında duran məsələlərdən biri ya manatı bir müddət sabit saxlayıb bunun üçün müəyyən valyuta ehtiyatlarını qurban verməklə bir müddətdən sonra kəskin devalvasiyaya getmək, ya da manatın məzənnəsnə tədrici dəyişikliklər etmək, tənzimlənən üzən kurs siyasətinə keçməkdir. Son vaxtlar həm Mərkəzi Bankın bəyanatından, həm də Maliyyə Nazirliyinin, hökumətin yazışmalarından belə görünür ki, hökumət qarşıdakı dövrdə tənzimlənən üzən kurs siyasətinə keçməyə daha geniş yer verəcək. Bu baxımdan ola bilər ki, qarşıdan gələn dövr ərzində manatın məzənnəsində biz uzunmüddətli tədrici dəyişiklikləri görək. Bu, bir növ kəskin devalvasiyadan qaçmağa xidmət edən bir addım ola bilər.