Ötən il dünyada ən böyük 100 silah istehsalçısının silah və hərbi xidmət satışından gəlirləri 5.9 faiz artaraq rekord 679 milyard dollara çatıb. Dekabrın 1-də Stokholm Beynəlxalq Sülh Tədqiqatları İnstitutu (SIPRI) bu barədə hesabat açıqlayıb.

Ötən il qlobal silah gəlirlərinin kəskin artmasına Ukrayna və Qəzzadakı müharibələr, qlobal və regional geosiyasi gərginliklər, hərbi xərclərin yüksəlməsi səbəb olub. 2018-ci ildən bəri ilk dəfə olaraq ən böyük beş silah şirkətinin gəlirləri artıb.

Bu yüksəlişin əsas hissəsi Avropa və Birləşmiş Ştatlardakı şirkətlərin payına düşür. Amma ümumilikdə ilk 100-lükdə olan şirkətlərin illik gəliri artıb. Asiya və Okeaniya istisnadır, Çinin silah sənayesindəki problemlər regional statistikaya təsirini göstərib.

SIPRI-nın tədqiqatçısı Lorentso Skaratsato deyir ki, şirkətlərin istehsal gücünü artırmasına baxmayaraq, xərclərə, çatdırılma qrafikinə təsir göstərə biləcək bir sıra problemləri var.

2024-cü ildə "Top 100"dəki ABŞ silah şirkətlərinin gəliri 3.8 faiz artaraq 334 milyard dollara çatıb. Siyahıya "Lockheed Martin", "Northrop Grumman", "General Dynamics" kimi şirkətlər daxildir.

İlk 100 şirkətdən 26-sı Avropada (Rusiyanı çıxmaqla) yerləşir, onlardan 23-nün gəlirləri artıb. Bu artım Ukraynadakı müharibədən, Rusiyadan gözlənən təhdiddən qaynaqlanır.

SIPRI bildirir ki, sanksiyalara, işçi çatışmazlığına baxmayaraq, Rusiyanın silah gəlirləri də yüksəlir. İlk 100-lükdə "Rostec" və Birləşmiş Gəmiqayırma Korporasiyası yer alıb. Onların ümumi silah gəlirləri 23 faiz artaraq 31.2 milyard dollar çatıb.

"Azərbaycanda ilk İİV-ə (İnsan İmmun virusu, İİV) yoluxmuş şəxs 1987-ci ildə aşkarlanıb. Ümumilikdə, 1987-ci ildən 2025-ci ilin üçüncü rübünün sonunadək 11 min 260 Azərbaycan vətəndaşı Respublika QİÇS-lə Mübarizə Mərkəzində rəsmi qeydiyyatdadır". Bunu Səhiyyə Nazirliyi Respublika QİÇS-lə Mübarizə Mərkəzinin (RQMM) direktoru Famil Məmmədov deyib.

HİV qan və qorunmayan cinsi əlaqə yolu ilə ötürülən, bədənin müxtəlif toxumalarında yerləşə bilən, ancaq əsas təsirlərini immun sisteminə göstərən bir virusdur.

QİÇS- Qazanılmış İmmun Çatışmazlığı Sindromunun qısaltmasıdır. HİV virusunun yaratdığı QİÇS immun sisteminin infeksiya və xərçəng xəstəliklərinə qarşı həssas olduğu mərhələdir.

F.Məmmədov əlavə edib ki, Azərbaycanda İİV-in aşkarlanması, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) son tövsiyələrinə uyğun olaraq, RQMM və regionlarda yaşayan insanların müayinələrə əlçatanlığının təmin olunması məqsədilə 10 regional laboratoriyada həyata keçirilir.

1988-ci ildə əhalinin immun çatışmazlığı ilə əlaqədar keçirilmiş dünya ölkələri səhiyyə nazirlərinin sammitindən sonra ÜST hər il dekabrın 1-ni Ümumdünya QİÇS-lə Mübarizə Günü elan edib.

Noyabrın 28-də Qəbələdə Azərbaycan baş nazirinin müavini Şahin Mustafayev və Ermənistan baş nazirinin müavini Mher Qriqoryanın sədrliyi ilə iki ölkə arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası və sərhəd təhlükəsizliyi məsələləri üzrə komissiyaların 12-ci görüşü keçirilib.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, görüşün tərəflərdən birinin ərazisində – Azərbaycanın Qəbələ şəhərində keçirilməsindən məmnunluq bildirilib. (əvvəlki görüşlər sərhəddə keçirilirdi)

Məlumata görə, tərəflər delimitasiya tədbirləri ilə bağlı təşkilati və texniki məsələləri, müvafiq təlimat layihələrini müzakirə ediblər.

Növbəti görüşü Ermənistan şəhərlərindən birində keçirməklə bağlı razılığa gəlinib.

Bu komissiyaların 11-ci görüşü bu il yanvarın 16 -da keçirilmişdi.

• 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olmuşdu. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi və ətrafındakı 7 rayon işğal edilmişdi. 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük hərbi əməliyyatlar nəticəsində Bakı bütün ərazilərində suverenliyini bərpa edib.
• Son illər iki ölkə arasında müxtəlif formatlarda sülh danışıqları aparılıb. Nəhayət, bu il avqustun 8-də Azərbaycan və Ermənistanın xarici işlər nazirləri Vaşinqtonda sülh sazişini paraflayıblar. Sənəddə tərəflər bir-birinin ərazi bütövlüyünü, suverenliyini dəstəkləyir və qarşılıqlı iddiaların dayandırılması vacib sayılır.

Honkonqun antikorrupsiya idarəsi "Wang Fuk Court" yaşayış kompleksində yanğınla əlaqədar daha 6 nəfəri saxlayıb.

Yanğında ölənlərin sayı 128 nəfərə çatıb, 200 nəfər itkin sayılır.

Noyabrın 26-da dünyanın ən sıx məskunlaşan şəhərlərindən olan Honkonqun Tay Po rayonundakı səkkiz binadan ibarət yaşayış kompleksində güclü yanğın baş verib.

Polis yanğına təhlükəli materiallardan istifadə edən tikinti şirkətinin "ağır" səhlənkarlığının səbəb ola biləcəyini bildirib.

Polisin məlumatına görə, binalar yanğın standartlarına uyğun olmayan qoruyucu tor və plastiklə örtülüb. Yanğından zərər görməmiş bir binada təmir işləri aparan tikinti şirkəti isə bəzi pəncərələri köpük materialı ilə möhürləyib.

Tikinti şirkətinin iki direktoru və bir mühəndislik müşaviri yanğındakı ölümlərlə əlaqədar şübhəli qismində saxlanılıb.

1948-ci ildə Honq-Konqda anbarda yanğında 176 nəfər həlak olmuşdu.

Bu il sentyabrın 14-də Xankəndi şəhərində saxlanan 1967-ci il təvəllüdlü Karen Avanesyanla bağlı iş məhkəməyə göndərilib.

Bu barədə Azərbaycan Baş Prokurorluğu noyabrın 28-də məlumat yayıb.

O, terrorçuluq və üç polisə xəsarət yetirməkdə günahlandırılır. "Karen Avanesyan hakimiyyət nümayəndələrinin qanuni tələblərinə tabe olmaqdan boyun qaçırdığı üçün polis əməkdaşları tərəfindən odlu silah tətbiq olunmaqla saxlanılıb, ardınca isə zəruri tibbi yardımlar göstərilməklə xəstəxanada müalicə edilib", - rəsmi açıqlamada bildirilir.

K.Avanesyan Cinayət Məcəlləsinin 29,120.2.3, 29,120.2.4, 29,120.2.7, 29,120.2.11 (ümumi təhlükəli üsulla iki və daha çox şəxsi terrorçuluqla əlaqədar qəsdən öldürməyə cəhd), 214.2.3 (odlu silahdan... istifadə - terrorçuluq törədildikdə), 228.1 (qanunsuz olaraq odlu silah,... saxlama və daşıma) və 315-ci (hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət göstərmə və zor tətbiq etmə) maddələri ilə təqsirləndirilir.

Cinayət işi üzrə ibtidai istintaq tamamlanaraq baxılması üçün aidiyyəti üzrə Gəncə Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə göndərilib.

İttihama K.Avanesyan və ya onun vəkilinin münasibəti bəlli deyil.

14 sentyabr

Xankəndində atışma olub, saxlanan və yaralananlar var

Sentyabrın 14-də Xankəndi şəhərində 1967-ci il təvəllüdlü Karen Avanesyan saxlanılıb. Bu barədə Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) məlumat yayıb.

Məlumatda vurğulandığına görə, o, yaşadığı yerdən şəhərin yaxınlığındakı meşə massivinə gedərək qabaqcadan orada gizlətdiyi "Kalaşnikov" avtomatını və ona aid patronla dolu dörd sandıqcanı, eləcə də beş qumbaranı götürüb Xankəndi şəhərində keçirilən tədbir yerinə yaxınlaşmaq istəyərkən saxlanıb. "Bu zaman K.Avanesyan üç əl qumbarası atmaqla və avtomatdan atəş açmaqla polisə silahlı müqavimət göstərib", - DİN qeyd edib.

Nazirliyin əlavə etməsinə görə, cavab atəşi nəticəsində güllə yarası almış K.Avanesyan tutulub.

Rəsmi məlumata tutulan şəxsin özündən və ya yaxınlarından münasibət almaq mümkün olmayıb. Üstəlik, məlumatda sözügedən tədbir haqqında da detallı açıqlama verilmir.

Hazırda prezident İlham Əliyevin işğaldan azad edilmiş ərazilərdə səfərdə olduğu bildirilir.

Xankəndi şəhəri Qarabağ bölgəsinin mərkəzi şəhəridir. Həmin şəhər Azərbaycan SSR dönəmi Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin mərkəzi olub.

Xatırlatma

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olub. 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilib. 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük hərbi əməliyyatlar nəticəsində Bakı bütün ərazilərində suverenliyini bərpa edib.

Yerevan 2023-cü ildə keçirilən birgünlük əməliyyatı "etnik təmizlənmə" və "təcavüz" kimi dəyərləndirib. Bakı isə onu "antiterror tədbiri" kimi təqdim edib. Həmin ilin sentyabrın 20-də Qarabağ separatçıları Bakının tərkisilah haqqında şərtlərinə razılaşdıqlarını bildiriblər. Daha sonra Qarabağdan Ermənistana əhali köçü başlayıb. Rəsmi Bakı bildirib ki, Qarabağda erməni əhalisinə reinteqrasiya planı təqdim edib və onlar könüllü Azərbaycanı tərk ediblər. Rəsmi Bakının vurğulamasına görə, Xankəndində az sayda erməni əsilli şəxslər könüllü şəkildə qalıb yaşamaqdadır.

Son illər iki ölkə arasında müxtəlif formatlarda danışıqlar aparılıb. Nəhayət, bu il sentyabrın 8-də iki ölkənin xarici işlər nazirləri ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə sülh sazişi sənədini paraflayıblar.

III Respublika Platformasının qurucu üzvü, "ToplumTV işi" üzrə həbsdə olan Ruslan İzzətli saxlanıldığı Bakı İstintaq Təcridxanasında ultrasəs müayinəsi (USM) ilə təmin olunmamasından şikayətçidir.

Siyasətçinin noyabrın 27-də yayılan açıqlamasında bildirilir ki, o, bir aydan artıqdır USM üçün həkim qəbuluna yazılmağı gözləyir, lakin hələlik hər hansı müsbət nəticə əldə olunmayıb: "Artıq ağrılardan gecə ağrıkəsici vurmaq məcburiyyətində qalıram. Ən böyük narahatlığım ödümdə hər hansısa bir dəyişikliyin olub-olmamasıdır. Öd funksiyasını itirib, cərrahi əməliyyatla götürülməlidir. Həbsxana şəraitinə görə cərrahi əməliyyata girmirəm".

R.İzzətli əlavə edib ki, amma səhhətini davamlı nəzarətdə saxlayır, qidalanmasına diqqət edir. "Son həftələr ağrıların intensivləşməsi USM-dən keçməyimi tələb edir. Penitensiar Xidmətin USM həkimi, görünür, yoxdur...", - siyasətçi vurğulayıb.

"Ümid edirəm ki, 2026-cı il dövlət büdcəsində həbsxanalarda olan minlərlə vətəndaşı düşünüb Ədliyyə Tibb Xidmətinə peşəkar həkimlərin cəlbi üçün büdcə ayrılacaq", - o, sonda da əlavə edib.

R.İzzətli İkinci Qarabağ müharibəsinin də iştirakçılarındandır.

Hələlik onun bu müraciətinə Penitensiar Xidmət və başqa aidiyyəti rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.

"ToplumTV işi"...

"ToplumTV işi" üzrə həbslər ötən ilin martından başlanıb. Bu iş üzrə ümumilikdə 10 nəfərə cinayət işi açılıb. III Respublika Platformasının spikeri Akif Qurbanov, bu qurumun qurucu heyət üzvü Ruslan İzzətli, ToplumTV-nin həmtəsisçisi Ələsgər Məmmədli, videoredaktor Müşfiq Cabbar, jurnalist Fərid İsmayılov, Demokratik Təşəbbüslər İnstitutunun əməkdaşları Əli Zeynal, İlkin Əmrahov və Ramil Babayev həbs olunublar. Təqsirləndirilənlərə istintaqın sonunda qaçaqmalçılıqla yanaşı, cinayət yolu ilə əldə edilmiş külli miqdarda əmlakı leqallaşdırma, qanunsuz sahibkarlıq, vergidən yayınma, əmək müqaviləsi olmadan işçiləri cəlb etmə və başqa ittihamlar da elan edilib. Onlara ittiham verilən maddələrdə 12 ilədək həbs cəzası nəzərdə tutulub. Hazırda məhkəmələri gedir.

Xatırlatma

Bütövlükdə 2023-cü ilin noyabrından bəri Azərbaycanda qruplar halında 30 nəfərdən çox jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Onların hamısı ittihamları qəbul etmir, peşə fəaliyyətlərinə görə siyasi sifarişlə həbs olunduğunu deyirlər.

Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, ölkədə heç kimin peşə fəaliyyətinə görə, siyasi motivlərlə həbs olunmadığını söyləyirlər. Onlar iddia edirlər ki, həbsdəkilər törətdikləri əmələ görə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunublar.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladığı siyahılara görə, indi Azərbaycan həbsxanalarında 400-ə yaxın siyasi məhbus var.

ABŞ prezidenti Donald Tramp noyabrın 27-də deyib ki, administrasiyası "üçüncü dünya" ölkələrindən miqrasiyaya "daimi fasilə" verəcək. Məqsəd ABŞ sisteminin tam bərpasıdır.

"Reuters" yazır ki, Tramp konkret ölkə adı çəkməyib, "üçüncü dünya ölkələri", "daimi fasilə" deyəndə nəyi nəzərdə tutduğunu da deməyib. O, plana keçmiş prezident Co Bayden administrasiyasının təsdiqlədiyi işlərin salınacağını, Bayden dövrünün milyonlarla "qanunsuz" qəbulunu ləğv edəcəyini yazıb.

Prezident həmçinin qeyri-vətəndaşlar üçün bütün federal imtiyazlar və subsidiyaların kəsiləcəyini, təhlükəsizlik riski yaradan, "Qərb sivilizasiyasına uyğun gəlməyən" istənilən əcnəbinin deportasiya olunacağını əlavə edib.

"Reuters" Ağ evdən, ABŞ Vətəndaşlıq və İmmiqrasiya Xidmətlərindən (USCIS) şərh ala bilmədiyini yazır.

Prezident həmçinin Bayden administrasiyası dövründə 19 ölkədən vətəndaşlara verilmiş "green card"ların və sığınacaq müraciətlərinə yenidən baxılması göstərişi verib.

USCIS 19 ölkə ilə bağlı "Reuters"in sorğusuna cavabında Trampın iyunda səyahət qadağası qoyduğu ölkələri göstərib. Həmin siyahıda Əfqanıstan, Burundi, Laos, Toqo, Venesuela, Syerra-Leone və Türkmənistanın adları var.

Bütün bunlar Ağ ev yaxınlığında Milli Qvardiyanın iki əməkdaşının güllələnməsindən sonraya təsadüf edir. Onlardan biri aldığı yaralardan ölüb. Şübhəli kimi saxlanan əfqanıstanlıya isə bu il, Tramp administrasiyası dövründə sığınacaq verilib. "Reuters" müvafiq sənədləri gördüyünü yazır.

ABŞ hökuməti artıq Əfqanıstan vətəndaşlarının immiqrasiya müraciətlərinə baxılmasını dayandırıb.

Embed paylaş

Tramp administrasiyasının 'Green Card' yoxlamaları Azərbaycana da şamil ediləcək?

by AzadlıqRadiosu

Embed paylaş

Kod yaddaşa götürüldü

---

en px hündürlük px

---

The URL has been copied to your clipboard

No media source currently available

0:00 0:01:23 0:00

Pakistanın həbsdə olan keçmiş baş naziri İmran Xanın partiyası onunla görüş tələb edir. Partiya bildirir ki, üç həftədən çoxdur siyasətçiyə ailəsi və vəkilləri ilə görüş verilməyib deyə, onun səhhətindən narahatdır.

Xan 2023-cü ilin avqustundan həbsdədir. Ona korrupsiya ittihamları ilə 14 il həbs cəzası kəsilib. Özü isə ordunun onu siyasətdən uzaqlaşdırmaq üçün cinayət işlərini düzüb-qoşduğunu bildirir. Ordu bu iddianı rədd edir.

Xanın "Təhrik-i-İnsaf" partiyasının sözçüsü Zülfikar Buxari deyib ki, noyabrın 4-dən bəri onu görən olmayıb, buna səbəb də göstərilməyib. "Keçmiş baş nazir" statusuna baxmayaraq, Xana ziyarətdən, tibbi yardımdan imtina olunur.

"Onun səhhətindən, qanunsuz təcridindən narahatıq", – Buxari "Reuters"ə deyib.

Xanın ailəsi, partiya üzvləri son günlər həbsxana qarşısında etiraz edərək onunla görüş tələb ediblər.

Qanunla o, həftədə azı bir dəfə kənardan gələnlərlə görüşə bilər.

Yerli medianın yazdığına görə, 73 yaşlı Xanla görüşləri çətinləşdirmək üçün onu sərt rejimli həbsxanaya da köçürə bilərlər.

Pakistanın Daxili İşlər Nazirliyi sorğuları cavablandırmayıb.

Həbsxana rəsmisi keçmiş baş nazirin səhhətinin yaxşı olduğunu deyib.

2018-ci ildə baş nazir seçilən Xan 2022-ci ildə ordu ilə mübahisədən sonra parlament səsverməsi ilə vəzifədən kənarlaşdırılıb. Onun 2023-cü ildə həbsi ölkədə etirazlara səbəb olub.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) qüvvələrini yeni Rusiya silahları ilə təchiz etməyi təklif edib. O, KTMT Kollektiv Təhlükəsizlik Şurasının Bişkekdə keçirilən iclasında bu haqda danışıb: "Biz kollektiv qüvvələrin real hərbi əməliyyatlar zamanı effektivliyini sübut etmiş müasir Rusiya silah və texnika nümunələri ilə təchiz olunması üçün irimiqyaslı proqramın işə salınmasını təklif edirik".

"Vedomosti"nin yazdığına görə, Putin onu da bildirib ki, Rusiya KTMT-nin hərbi potensialını gücləndirmək üçün təşkilatdakı müttəfiqlərlə birgə işləyəcək. Prioritetlərə gəlincə, buraya milli kontingentlərin döyüş qabiliyyətini artırmaq, kollektiv qüvvələrin idarə olunmasını təkmilləşdirmək var.

Putin noyabrın 25-də Bişkekə dövlət səfərinə gedib.

25 noyabr

Ermənistan KTMT-nin sammitinə qatılmayacaq

Ermənistan noyabrın 27-də Bişkekdə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) sammitinə qatılmayacaq. Bunu Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov deyib.

Amma Yerevan sammitdə razılaşdırılmış sənədlərin qəbuluna qarşı deyil, - Uşakov əlavə edib.

Ermənistan artıq iki ildir KTMT-nin tədbirlərinə qatılmır.

Rusiyanın başçılıq etdiyi KTMT ilə Yerevanın münasibətləri son illər gərginləşib. Ermənistan Qarabağ və ətrafındakı Rusiya sülhməramlılarını Azərbaycanın əməliyyatının qarşısını almamaqda ittiham edib. Ermənistan Azərbaycanın 2022-ci ildə onun ərazisinə girdiyini deyib, alyansı bunu qınamağa çağırıb. Bakı o zaman mövqelərini dəqiqləşdirdiyini açıqlamışdı.

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olub. 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilib. 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük hərbi əməliyyatlar nəticəsində Bakı bütün ərazilərində suverenliyini bərpa edib.

Bu gün, noyabrın 27-də "Kanal 13" internet televiziyasının rəhbəri Əziz Orucov azadlığa buraxılıb.

Ə.Orucovun cəza müddəti bu gün bitib və o, Ədliyyə Nazirliyinin 16 saylı Cəzaçəkmə Müəssisəsindən azadlığa buraxılıb.

Ə.Orucov 2023-cü il noyabrın 27-də həbs edilmişdi. O, icazəsiz evtikmədə ittiham edilib və həbsini siyasi sayıb.

13 noyabr

Noyabrın 13-də Ali Məhkəmə "Kanal 13" internet televiziyasının rəhbəri Əziz Orucov barəsində olan hökmdən verilən kassasiya şikayətinə baxıb.

Hakim İlkin Rəcəbovun sədrliyi ilə keçirilən prosesdə kassasiya şikayəti təmin edilməyib, hökm qüvvədə saxlanılıb.

25 sentyabr

Əziz Orucov azadlığa buraxılmadı. Azadlığa çıxmasına 2 ay qalır

Sentyabrın 25-də Suraxanı rayon Məhkəməsində "Kanal 13" internet televiziyasının 16 saylı Cəzaçəkmə Müəssisəsində saxlanılan rəhbəri Əziz Orucovun vaxtından əvvəl azad olunması üçün müdafiə tərəfinin təqdim etdiyi müraciətə baxılıb.

Bu barədə Ə.Orucovun ailəsindən məlumat verilib.

Ailənin açıqlamasına görə, hakim prosesdə həbsxana rəhbərliyinin verdiyi müsbət rəyə və Ə.Orucovun müalicə müəssisəsində davamlı nevroloji müalicə almasına baxmayaraq, Ədliyyə Nazirliyinin mənfi mülahizəsi əsasında onun vaxtından əvvəl azad olunmasını təmin etməyib.

Bu açıqlamaya maraqlı tərəflərin münasibəti bəlli deyil.

Ə.Orucovun azadlığa çıxmasına 2 ay 2 gün qalıb.

Ə.Orucov 2023-cü il noyabrın 27-də icazəsiz evtikmə ittihamı ilə həbs olunub. Bir ay sonra – dekabrın 19-da ona əlavə valyuta qaçaqmalçılığı ittihamı da verilib. İstintaq yekunlaşarkən onun üzərindən qaçaqmalçılıq ittihamı götürülüb.

Bu il fevralın 26-da Səbail rayon Məhkəməsində hakim Günel Səmədovanın sədrliyi ilə keçirilən prosesdə ona 2 il həbs cəzası verilib. Jurnalist ittihamla razı deyil.

Xatırlatma

2023-cü ilin noyabrından Azərbaycanda "AbzasMedia", "Kanal 13", "ToplumTV", meclis.info, "MeydanTV" kimi çoxsaylı media orqanının 30 civarında əməkdaşı, əsasən, qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs olunub. Jurnalistlər ittihamları rədd edir, tənqidçi fəaliyyətlərinə görə cəzalandırıldıqlarını deyirlər. Bir çox hüquq müdafiəçilərinin hazırladığı siyahıya əsasən, Azərbaycanda hazırda 390-dan çox siyasi məhbus var. Hökumət təmsilçiləri ölkədə heç kimin siyasi məqsədlərlə izlənmədiyini, həbs olunanların konkret cinayətlərə görə cəzalandırıldığını iddia edir.

Beynəlxalq insan haqları qurumları hökuməti haqsız tutulanları azad etməyə çağırır.

2022-ci ilin oktyabrında Krım körpüsündə partlayışa görə səkkiz nəfər terror aktında, silah və ya partlayıcı maddələrin qanunsuz dövriyyəsində təqsirli bilinib. Bu barədə Rostov Cənub Hərbi Məhkəməsi qərar çıxarıb. Rusiya, Ukrayna və Ermənistan vətəndaşları olan bu şəxslərə ömürlük həbs cəzaları kəsilib.

Krım körpüsü Rusiya Ukraynanın Krım vilayətini ilhaq edəndən sonra tikilib, yarımadanı Rusiyanın cənubuna birləşdirir. Körpünü 2020-ci ildə şəxsən prezident Vladimir Putin açıb. Körpüdən hərbi texnikanın Krıma, Rusiyanın Ukraynanın cənubunda işğal etdiyi ərazilərə daşınmasında istifadə olunur.

2022-ci il oktyabrın 8-də Krım körpüsündə güclü partlayış baş verib, iki avtomobil aşırımı uçub və dəmiryol hissəsində güclü yanğın yaranıb. Beş nəfər həlak olub. Rusiya partlayışı "terror aktı" kimi qiymətləndirib. Putin terror aktının hazırlanmasında Ukrayna xüsusi xidmətlərini günahlandırıb. İstintaq isə partlayışı Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti (SBU) rəhbəri Vasili Malyukun təşkil etdiyini bildirib. Həmin partlayışdan sonra Ukrayna hərbçiləri körpüyə bir neçə dəfə dəniz dronları ilə hücum edib.

Malyuk Ukrayna jurnalistlərinə bildirib ki, partlayışın təşkili üzərində o və daha iki xüsusi xidmət əməkdaşı işləyib. Partlayıcının körpüyə necə daşınması barədə deyib ki, xüsusi xidmət "çox sayda insanı özlərinin xəbəri olmadan istifadə edib".

Rusiyada bu iş üzrə həbs olunanlar günahlarını etiraf etməyib və yük maşınındakı yükün partlayıcı olduğunu bilmədiklərini bildiriblər.

Körpünün partladılması üzrə cinayət işindən əlavə, Rusiyada həmin partlayışla bağlı sosial mediada paylaşımlar edənlərə "terrorizmin təbliği" maddəsi üzrə onlarla cinayət işi açılıb, onlar həbs cəzalarına məhkum olunublar.

ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyası Belarus hakimiyyəti ilə azı 100 siyasi məhbusun buraxılmasını müzakirə edir. Bunu "Reuters" mənbələrə istinadla yazıb.

Mənbələrə görə, bu, "Minski Moskvadan geosiyasi baxımdan uzaqlaşdırmağı hədəfləyən uzunmüddətli, daha geniş strategiyanın bir hissəsidir".

Amma Belarusun avtoritar lideri Aleksandr Lukaşenko noyabrın 26-da Qırğızıstanda Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşüb. Putin deyib ki, onlar Bişkekdə "dostların əhatəsindədirlər".

Sentyabrın 11-də Belarusda Lukaşenkonun əfv fərmanı ilə 52 siyasi məhbus azadlığa çıxıb. Onların arasında Sergey Tixanovski və AzadlıqRadiosunun Belarus xidmətinin jurnalisti İqar Losik də olub. Casusluqda ittiham olunmuş 14 əcnəbi də azad edilib.

Bu əfv ABŞ prezidenti Donald Trampın xüsusi nümayəndəsi Con Koulun Minskə səfəri fonunda gerçəkləşib.

Noyabrın 5-də ABŞ Maliyyə Nazirliyi Belarusa məxsus "Belavia" dövlət aviaşirkətini, yüksəkvəzifəli Belarus rəsmilərinin və Lukaşenkonun ailə üzvlərinin istifadə etdiyi "Bombardier Challenger 850" biznes təyyarəsini sanksiya siyahısından çıxarıb. Bu sanksiyalar 2021-ci ilin dekabrında tətbiq edilmişdi.

Tramp avqustda demişdi ki, Vaşinqton və Minsk daha 1300 məhbusun azadlığa buraxılmasını müzakirə edir.

"Reuters" yazır ki, tərəflər bu dəfə razılığa gələ bilsə, Belarusda bir dəfəyə ən böyük siyasi məhbus qrupu azadlığa çıxa bilər. Belarusun "Vyasna" hüquq-müdafiə mərkəzi ölkə koloniyalarında 1246 siyasi məhbusun cəza çəkdiyini bildirir.

Lukaşenko özü 2006-cı ildən ABŞ sanksiyaları altındadır.

Azərbaycan, İran və Rusiya arasında üçtərəfli anlaşma memorandumu imzalanıb.

Azərbaycan tərəfi hesab edir ki, memorandumun imzalanması üçtərəfli əməkdaşlığın uzunmüddətli inkişafında və "Şimal–Cənub" marşrutunun qərb istiqamətinin effektivliyinin artırılmasında mühüm addım olacaq.

Sənəd tarif yanaşmalarının uzlaşdırılmasını, vahid kompleks tarifin formalaşdırılmasını, blok-qatarların buraxılmasını və daşımalar üzrə prosedurların təkmilləşdirilməsini nəzərdə tutur. Bu mexanizmlərin həyata keçirilməsi Rusiya, Azərbaycan və İran arasında daha proqnozlaşdırıla bilən, sürətli və iqtisadi cəhətdən səmərəli logistika zəncirinin qurulmasına imkan verməlidir.

Noyabrın 26-da Bakıda Müstəqil Dövlətlər Birliyinin (MDB) iştirakçı dövlətlərinin Dəmir Yolu Nəqliyyatı Şurasının 83-cü iclası da keçirilib.

2000-ci il sentyabrın 12-də Rusiya, İran və Hindistan arasında imzalanmış hökumətlərarası saziş əsasında "Şimal-Cənub" Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin təməli qoyulub. Azərbaycan bu sazişə 2005-ci ildə qoşulub. Ümumilikdə 13 ölkə sözügedən sazişi ratifikasiya edib.

Rusiya Azərbaycan və İran Azərbaycan münasibətləri

Liderlərinin ötən ay Düşənbədə görüşünə qədər son dönəmlər Azərbaycan və Rusiya arasında müəyyən gərginlik müşahidə edilib. Xüsusilə bu, ötən ilin sonunda Azərbaycana məxsus təyyarənin Qazaxıstan ərazisində qəzaya düşməsindən sonra özünü göstərməyə başlayıb. Azərbaycan rəsmiləri vurğulayırdı ki, təyyarə Rusiya ərazisində vurulub və 30-dan çox insan həlak olub. Rəsmi Bakının mövqeyinə görə, Rusiya tərəfi üzr istəməli, təqsirkarlar məsuliyyətə cəlb edilməli və zərərçəkən ailələrə kompensasiya ödənilməlidir. Kreml rəhbərliyi hadisə ilə bağlı üzrxahlıq etsə də, rəsmi Bakının başqa istəklərini gerçəkləşdirmirdi. Nəhayət, oktyabrın 9-da ölkə rəhbərlərinin görüşündə Rusiya prezidenti təyyarənin onların ərazisində vurulmasını etiraf edərək müqəssirlərin cəzalanacağı və kompensasiya ödəniləcəyi ilə bağlı vəd verib.

Azərbaycanın İranla da 2024-cü ilə qədər münasibətlərində müəyyən gərginlik olub. Xüsusilə, hər iki ölkənin bir-birinin sərhədinə yaxın ərazidə hərbi təlimlər keçirməsi qarşılıqlı narazılıqlar doğurmuşdu. Hətta 2023-cü il yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə "Kalaşnikov" avtomatı ilə silahlı hücum da oldu. Hədisə nəticəsində səfirliyin bir əməkdaşı həlak oldu, ikisi xəsarət aldı. Amma son vaxtlar iki ölkənin münasibətlərində müəyyən yaxınlaşma müşahidə edilir. Hətta onlar birgə hərbi təlimlər də keçiriblər.

Bütün bunlarla belə, son illər Azərbaycanın hər iki ölkə ilə iqtisadi əlaqələrinin gücləndiyi vurğulanıb.

Noyabrın 25-də Ermənistanda yüzlərlə yanğınsöndürən, polis əməkdaşı, sıravi vətəndaşlar meşə yanğınlarını söndürməyə çalışıblar. Ölkədə havaların qeyri-adi isti keçməsi yanğınları gücləndirib.

Yanğınlar ötən həftəsonu ölkənin şərqi Geğarqunik vilayətinin Ttucur kəndi ətrafındakı dağ otlaqlarında başlayıb. Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) noyabrın 24-də həmin ərazidə yanğının, əsasən, söndürüldüyünü, amma 80 hektaradək otlaq sahəsinin yandığını açıqlayıb.

Son günlər Geğarqunikin digər yerlərində, ölkənin daha beş vilayətində də yanğınlar baş verib. Ən təhlükəlisi isə şimal-şərqi Tavuş vilayətinin meşəlik ərazilərində müşahidə olunub.

Noyabrın 25-də Tavuşun Navur kəndinin cəmi bir neçə kilometrliyində yanğın şiddətlənib, kənd sakinləri də yanğınsöndürənlərə qoşularaq alovu söndürməyə çalışıblar. Kənd başçısı Mher Niqoyan AzadlıqRadiosunun erməni xidmətinə deyib ki, səylərə baxmayaraq, yanğın böyüyüb: "Hazırda hava çox istidir və bu şəraitdə yanğını söndürmək çətindir".

DİN sözçüsü Narek Sarkisyan deyib ki, ümumilikdə 1830 yanğınsöndürən, polis və meşə təsərrüfatı işçisi Ermənistanda son illərin ən böyük meşə yanğınları ilə mübarizə aparır. Onlara Ermənistan ordusuna məxsus helikopter də yardım göstərir, yanan otlaq və meşə sahələrinə su tökür.

Nazirlik yanğınların əsas səbəbi barədə şərh verməyib. Kənd sakinlərini quru ot, bitki və yarpaqları yandırmamağa çağıran video yayıb.

Bakıda keçmiş Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı (SSRİ) və Azərbaycan SSR bayrağı qaldıran şəxslərin saxlandığı, barələrində cinayət işinin açıldığı bildirilir.

Bununla bağlı yerli saytlar məlumat yayıblar. Məlumatda həmin şəxsləri Daxili İşlər Nazirliyinin saxladığı qeyd olunur.

Vurğulanır ki, sosial şəbəkələrdə kommunist ideologiyasının təbliğinə dair SSRİ bayraqları ilə yürüş etməyə cəhd göstərən bir qrup şəxsin videogörüntüləri yayılıb.

Saxlandığı bildirilən şəxslərdən və ya onların yaxınlarından məsələyə münasibət almaq mümkün olmayıb.

Daxili İşlər Nazirliyinin özü də bu məlumatları nə rəsmi təsdiq edib, nə də təkzib.

Bununla belə, qanunvericilik səviyyəsində Azərbaycanda kommunizmin və SSRİ simvollarının təbliği qadağan edilməyib.

Xatırlatma

Bu ilin yayında İmişli rayon Ağsaqqallar Şurasının sədri Saleh Səmədov "Georgi lenti" və SSRİ bayrağına görə vəzifədən çıxarılmışdı. Daha sonra isə o, mənimsəmə və ya israf etmə ittihamı ilə həbs edilib.

İttihamları qəbul etməyən S.Səmədov həbsindən əvvəl yerli mediaya demişdi ki, faşizm üzərində qələbənin 80 illiyi ilə bağlı həmin tədbir zamanı meydanda başqa bayraqlar da olub: "Azərbaycan bayrağı bizim hər zaman başımızın üstündədir".

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) Rusiyanın silahlı müdaxiləsi ilə 1920-ci ildə işğal edilib. 1922-ci ildə SSRİ yaradılıb və Azərbaycan sovet sosialist respublikası kimi ora daxil edilib. Azərbaycan, nəhayət, SSRİ-nin dağılması ilə 1991-ci ildə müstəqilliyini bərpa edib.