Xutordakı darısqal sıraları bir-bir keçib 14-cü sıradakı pəncərəsiz, havasız, eni-uzunu bir qarışlıq olan otağın qapısına çatırıq. Bu ünvana bir yardım ismarışını araşdırmağa gəlmişik. Aynur Qasımovanın «Türkanla Orxanın 10 günlük dərmanı qalıb. Yalvarıram, yardım edin, balalarım əlimdən getməsin» ismarışının izi ilə...
«Burda ev kirayələdik ki, qəfil durumları ağırlaşanda götürüb Talassemiya Mərkəzinə qaça bilək», – bizi qarşılayıb buraya gətirən Aynur Qasımova sınıq-salxaq stulları ortalığa çəkib oturmağa yer göstərir: «Şamaxıdan gəlmişik. Düzü, həkimlər demişdilər ki, «bu uşaqlardan – əsasən də Türkandan əlinizi üzün, daha bundan adam olmaz, sağalası deyil». Bir neçə ay əvvəl qohumluqdakı bir qız kömək etməsəydi, indi uşaqlarım da, özümüz də məhv olmuşduq».
DƏRMAN – 4 MİN 800 MANATDIR
Söhbət ondan gedir ki, bu ailədəki iki uşaq – 10 yaşlı Türkanla 6 yaşlı Orxan nadir qoşe xəstəliyindən əziyyət çəkirlər. Bir neçə ay əvvəl uşaqların durumları kəskin ağırlaşıb. Yerli həkimlər xəstəliklə mübarizə aparmağın mənasız olduğunu bildirəndən sonra qohumlardan biri bu barədə sosial şəbəkələrdə paylaşımlar edib. Ailəyə yardımlar olunub. Türkanla Orxan məhz sosial şəbəkə istifadəçilərinin maddi yardımı ilə Türkiyəyə aparılaraq müayinələrdən keçiblər:
- Bu uşaqların həyatı bir dərmandan asılıdır. «Zavesca» dərmanı Türkiyədən gəlir. Əvvəl iynəsi gəlirdi – 5 min 600 manata. Sonra dərmana keçdilər – 4 min 800 manata. Ayda bir dəfə gətirilməlidir. Elə pulunu yaxşı insanlar toplayıb özləri gətizdirirlər. Sonuncu dərmanın pulunun bir hissəsi hələ də ödənilməyib. Həmin adamlar özləri borclu qalıblar. Yaxın vaxtlarda ödəyəcəklər. Yəni vəziyyətimiz budur.
- Xəstəliyin əlamətlərindən danışa bilərsiniz?
- İnanın ki, mənə o qədər ağırdır uşaqlarımın o durumunu görmək... Dərmanın vaxtı keçəndə qan durulur, bir də görürsən burun, qulaq, ağız – hər yerdən qan fışqırır, qanı saxlamaq olmur. Pal-paltarları qan, özləri qorxu, həyəcan içində olur. Hərarət qalxır, dalaqda böyümə gedir. Türkanın dalağı 18 faizədək böyümüşdü. Dalaq böyüdükcə başqa orqanları da sıxışdırır, sıradan çıxarır. Qarın şişir... Yəni həmin vəziyyətdə uşaqlara baxmaq mümkün deyil. Adamın, az qalır, bağrı çatlasın. Uşaqlar o duruma düşəndə əlimiz heç yerə çatmayanda ağlaşmaqdan başqa çarəmiz qalmır.
MANATLIQ PENSİYA
Ata Araz Qasımov söhbətə qarışır:
- Özüm ikinci qrup əliləm. Əmək fəaliyyətim yoxdur. 52 manat civarında pensiyaya baxıram. Kömək olmasa, heç ev pulunu ödəyə bilmərik, o ki qala belə bahalı dərmanlar...
Aynur:
- Bu uşaqlara yaxşı qidalanmaq lazımdır. Haradan? Nə meyvə, nə ət var... Danışılası deyil... Arazın pensiyasına baxırıq. Yaxınlıqdakı məktəbə qoymuşuq. Bu il məktəbə getməyə əyin-başları, dəftər-qələmləri olmadı. Məktəbə bir gün qalmış o – bu köhnəsini verdi, geyinib getdilər.
«YEŞİYİ AZI 200 MİN MANATA BAŞA GƏLİR»
Aynur Qasımova uşaqların müalicəsi, bahalı dərmanları üçün Heydər Əliyev Fonduna müraciət edib. Fond da həm Səhiyyə Nazirliyinə, həm də Talassemiya Mərkəzinə məktub göndərib ki, Türkanla Orxana yardım olunsun. Amma Səhiyyə Nazirliyindən ailəyə göndərilən məktubda həmin dərmanın nazirlikdə olmadığı qeyd edilib. Talassemiya Mərkəzindənsə anaya bildirilib ki, dərman çox bahalıdır, ölkədə bu xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin sayı 5-10 nəfər olduğundan başqa ölkədən xərc çəkib gətizdirməyə lüzum görmürlər.
Respublika Talassemiya Mərkəzindən «Qaynar xətt»ə verilən bilgiyə görə, hər iki uşaq 2013-cü ildən Mərkəzdə qoşe xəstəliyi diaqnozu ilə dispanser qeydiyyatdadır və mütəmadi müalicələr alırlar.
Ana isə deyir, Mərkəzin «müalicə» dediyi yalnız uşaqların burun-qulağından açılan qanın qarşısını kəsməkdən ibarətdir: «Dedilər, «bu dərmanın yeşiyi azı 200 min manata başa gəlir. 5-10 xəstəyə görə gətizdirməyə dəymir». Deyirlər, «tutaq ki, gətizdirdik, həmin 5-10 xəstəyə pulsuz verdik, bəs qalanını neyləyək?»».
«10 GÜNLÜK DƏRMAN QALIB»
Qısası, Türkanla Orxanın son ümidi yenə də sosial şəbəkə istifadəçilərinə qalıb. Ancaq son devalvasiyalardan sonra yardım edənlərin də sayı azalıb. Bəs nə etməli? Qasımovlar ailəsi Türkanla Orxanın həyatda qalması üçün yenə də ümidlərini xeyirxah insanlardan üzmürlər. Ana: «10 günlük dərman qalıb. Elə 4 min 800 manat bunların növbəti dəfə dərmanlarının alınmasının məbləği edir. Üstəlik də, bu uşaqlar vaxtaşırı müayinədən keçməlidirlər. Orqanizmlərindəki dəyişikliklər nəzarətdə saxlanmalıdır. Azərbaycanda belə müayinələr aparılmır, yenə də Türkiyəyə getməliyik. Həm müayinələr, həm o müddətdə orada qalmaq, azı, 3 min 500 manata başa gəlir. Yenə də ümidimi xeyirxah insanlardan üzmürəm. Türkiyəli həkimlər deyirlər, əgər müalicə ikicə il ardıcıl davam etsə, uşaqların tam sağalmaq şansı yüz faizdir».
Türkanın da, Orxanın da orqanizmi inkişafdan qalıb. Məsələn, 11 yaşına keçən Türkan 5 yaşlarında uşaq təsiri bağışlayır. Amma xəstəlik və yaxşı qidalanmamaq 10 yaşlı bu qızcığazı ruhdan salmır. Dərslərinə həvəslə hazırlaşır.
Orxanla Türkanın sevimli məşğuliyyəti rütubətli, pəncərəsiz otaqda xalçanın üzərinə tökdükləri oyuncaqlarla əylənməkdir. Ancaq sonuncu dəfə elə əyləncə vaxtı burun-qulaqlarından qan fışqırdığından indi oyuncaqlarına da yaxın getməyə qorxurlar.
