Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham edib.

Qriqoryan bildirib ki, Rusiyanın icazəsi olmadan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə olmazdı.

"Bu, Rusiyadan tamamilə asılı olduğumuz vaxt baş verdi. Rusiya gəldi, Dağlıq Qarabağı əlimizdən aldı, Azərbaycana qaytardı, sonra getdi, bütün reallıq budur. Mən iddia edirəm ki, Dağlıq Qarabağı Rusiya tutub. Rusiyanın icazəsi olmadan müharibə olmazdı", - o, jurnalistlərlə brifinqdə deyib.

Qriqoryan vurğulayıb ki, Ermənistanın Rusiyadan asılılığı müharibəyə gətirib çıxarıb və siyasi kursun dəyişməsi sabitliyə çevriləcək: "Ermənistan tamamilə Rusiyadan asılı olanda bizdə müharibə yox idi? Var idi. Gəlin dəqiqləşdirək: bu mövcud vəziyyətə görə biz özümüzü müharibəyə saldıq".

Rusiya Federasiya Şurasının Beynəlxalq əlaqələr komitəsinin rəhbəri Qriqori Karasin isə "RİA Novosti"yə bildirib ki, Qriqoryanın həmin bəyanatı doğru deyil: "Erməni siyasi xadimlərinin, o cümlədən ali rəhbərliyin yazı və çıxışlarına müraciət etmək lazımdır. Bu sualların cavabları artıq orada var".

+++

Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham etməsinə Bakıdan da cavab verilib.

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev deyib ki, bu açıqlama əvvəlki və indiki Ermənistan siyasi-hərbi rəhbərliyinin məğlubiyyətini ört-basdır etmək, günahı başqasının üzərinə yıxmaq və özünə bəraət qazanmaq cəhdindən başqa bir şey deyil.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, Hacıyev vurğulayıb ki, "Azərbaycan ordusu döyüş meydanında öz sözünü deyərək Ermənistanın 30 il davam edən hərbi işğalına son qoyub və kapitulyasiya aktını imzalamağa məcbur edib".

"Bu kimi açıqlamalar Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyinin təfəkküründə hələ də revanşizm xülyalarının qalmasının təzahürüdür", - o əlavə edib.

21 iyun

Mirzoyan Tixanovskaya ilə görüşüb

İyunun 20-də Vilnüsə səfəri çərçivəsində Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Belarus müxalifətinin lideri Svetlana Tixanovskaya ilə görüşüb.

Görüşün təfərrüatları açıqlanmır.

"Lukaşenko rejiminə qarşı qətiyyətli mövqeyinə görə Ermənistana təşəkkür etdim, Ermənistanla demokratik qüvvələrimiz arasında sıx əməkdaşlığın davam etdiriləcəyinə ümidimi bildirdim", - Tixanovskaya X-dəki mikrobloqunda yazıb.

14 iyun

'Politico' Belarusun Azərbaycana silah tədarükündən bəhs edir

Bakı Yerevanla müharibədə eskalasiyadan əvvəl Minskdən dronlar, artilleriya və radio-elektron mübarizə (REM) üçün yeni avadanlıqlar alıb.

"Politico" bunun məxfi sənədlərdə aşkar olunduğunu bildirir. Belarus və Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) daxildir.

"Politico" ondan çox məxfi məktub, diplomatik notlar, veksellər və ixrac pasportlarına istinadla yazır ki, Belarus Azərbaycana qabaqcıl silahlar verib.

Nəşrin məlumatına görə, 2018-ci ildən 2022-ci ilə qədər Minskdən Azərbaycan ordusuna yardım göstərilib. Xidmətlərə köhnə artilleriya avadanlıqlarının modernləşdirilməsi, REM və pilotsuz sistemlər üçün istifadə olunan yeni texnikanın tədarükünün daxil edildiyi bildirilir.

Araşdırılan sənədlər arasında Belarus Dövlət Silah İxracı Agentliyinin öz hərbi-sənaye firmalarına Bakı üçün müasir artilleriya avadanlıqlarının sifarişi ilə bağlı məktubları, habelə iki dövlət arasında Azərbaycan ordusuna "Qroza-S" pilotsuz uçuş aparatları ilə mübarizə stansiyalarının alınması ilə bağlı yazışmalar daxildir.

"Politico"nun əldə etdiyi sənədlərdən birində bildirilir ki, Belarus müəssisələri "Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinin geri qaytarılmasında", həmçinin, Belarus mal və xidmətlərinin bu ölkəyə ixracında fəal rol oynayır.

Məqalədə bildirilir ki, kağız üzərində Aleksandr Lukaşenko Ermənistanın müttəfiqi olsa da, o, əvvəllər Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevi "bizim adamımız" adlandırıb və KTMT-nin ona qarşı çıxmasının "səhv" olacağını deyib.

Əliyev isə, öz növbəsində, 2022-ci ildə bəyan edib ki, "KTMT-də dostumuz Ermənistanınkından daha çoxdur ".

Ekspertlərin fikrincə, Moskvanın ən yaxın müttəfiqlərindən biri olan Belarus Kremlin üstüörtülü dəstəyi olmadan hərəkət edə bilməzdi.

13 iyun

Kreml Ermənistanın KTMT-də qalacağına ümid edir

Rusiya Ermənistanın hələ də onun müttəfiqi olaraq qalacağına ümid edir.

Bunu iyunun 13-də Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkəsinin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə münasibətlərinə dair bugünlərdə verdiyi bəyanatları şərh edərkən deyib: "Biz erməni dostlarımızla işləməkdə davam edəcəyik. Biz mövqeyimizə aydınlıq gətirəcəyik. Əlbəttə, ümid edirik ki, bütün hallarda partnyorluq və müttəfiqliyimizə sadiq qalacağıq".

Paşinyanın KTMT bəyanatlarına Rusiya XİN də münasibət bildirib. Nazirliyin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Yerevanı KTMT üzvlüyü ilə bağlı "sonsuz" deyinməni dayandırmağa çağırıb: "Biz milyon dəfə demişik ki, KTMT hər bir kəsin könüllü qoşulduğu strukturdur. Burada iştirakçı ölkələrə təzyiq göstərilməsi üçün komanda və ya inzibati sistem yoxdur. Burada qarşılıqlı hörmətli dialoq var. Burda heç kim heç kimi güclə tutub saxlamayıb".

***

Ermənistanın Belarusdakı, Belarusun Ermənistandakı səfirləri məsləhətləşmələr üçün geri çağırılıb.

Paşinyan bir daha Belarusa getməyəcəyini bildirib

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan bir daha Belarusa səfər etməyəcəyini bildirib.

Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə mürəkkəb münasibətlərindən danışan bu ölkənin baş naziri Belarus prezidentinin məlum qalmaqallı bəyanatını xatırladıb.

"KTMT ölkələrinin liderlərindən biri müharibənin hazırlanmasında iştirak etdiyini, Azərbaycanın qələbəsini ruhlandırdığını, inandığını və arzuladığını bildirir. Bundan sonra mən Belarus rəhbəri ilə KTMT formatında nəyisə müzakirə etməyə gedəcəm?", - deyən Paşinyan, bununla belə, Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) və Avrasiya İqtisadi Birliyi (AİB) çərçivəsində təmasları istisna etməyib.

"Bundan sonra bir daha Belarusa getməyəcəm. Nə qədər ki, Belarusda prezident Aleksandr Lukaşenkodur. Ümumiyyətlə, bəyan edirəm ki, bundan sonra Ermənistanın heç bir rəsmi nümayəndəsi Belarusa getməyəcək", - Paşinyan vurğulayıb.

O bildirib ki, KTMT çərçivəsində münasibətlərdə "məsələn, Belarus özü KTMT-dən çıxmaq qərarına gələrsə və ya Lukaşenko erməni xalqı üçün məqbul qaydada üzrxahlıq etsə, nəzəri olaraq dəyişiklikləri istisna etmək olmaz".

Paşinyanın KTMT ilə bağlı sözlərinin səhv anlaşıldığı bildirilir

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkənin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxması ilə bağlı sözləri səhv anlaşılıb. Bunu ölkənin xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan deyib.

"Əgər kimsə iddia edirsə ki, baş nazir Ermənistanın KTMT-dən çıxdığını deyib, o yanılır", - Mirzoyan Milli Assambleyada çıxışı zamanı deyib.

Onun sözlərinə görə, Paşinyan bildirib ki, Yerevan təşkilatdan nə vaxt çıxacağına qərar verəcək və sonra geri qayıtmayacaq: "Bu deyilib, nə az, nə çox".

Söhbət Paşinyanın iyunun 12-də parlamentdə hökumət saatı zamanı KTMT ilə bağlı dediyi sözlərdən gedir. "Çıxacağıq. Nə vaxt çıxacağımıza qərar verəcəyik. Bəs sizcə, növbəti addım nə olmalıdır?", - baş nazir bildirib.

O, KTMT-ni "köpük ittifaqı" adlandırıb. Deyib ki, onun üzvləri Azərbaycanla birlikdə Ermənistana qarşı müharibə planlaşdırıb.

Paşinyan onu da əlavə edib ki, Yerevan təşkilatdan çıxanda geri qayıtmayacaq: "Başqa yol yoxdur".

5 iyun

Yerevan Moskva ilə təmaslardan qaçır

"Ermənistan xarici işlər və müdafiə nazirlikləri xətti ilə Rusiya ilə təmaslara maraq göstərmir. Bu da Qərbin təzyiqinin nəticəsidir". Bunu TASS-a müsahibəsində Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzin bildirib.

"2023-cü ilin noyabrından bəri xarici işlər nazirlərinin görüşü olmayıb. Xarici işlər nazirlikləri arasında məsləhətləşmələr üçün başqa planın işlənib hazırlanması və yekunlaşdırılması təklifimizə tərəfdaşlar maraq göstərmədilər. Müdafiə nazirlikləri arasında əlaqələrin dinamikasının nəzərəçarpacaq dərəcədə azalması bizim günahımız deyil. Hərbi-texniki əməkdaşlıq da geriləyib. Biz bunu Yerevanı ölkəmiz ilə əlaqələri minimuma endirməyə məcbur etməyə çalışan qərbçilərin təzyiqinin nəticəsi kimi görürük", - nazir müavini qeyd edib.

Bununla belə, o, ümidvar olduğunu bildirib ki, Ermənistan hakimiyyəti problemli məqamların aradan qaldırılması istiqamətində işləmək barədə açıq səsləndirdiyi niyyətini əməldə sübut edəcək: "Biz buna hazırıq".

Eyni zamanda, M.Qaluzin Moskva ilə Yerevan arasında ikitərəfli təmasların kəsilmədiyinə işarə edib: "Bu yaxınlarda, mayın 8-də Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının növbəti iclası çərçivəsində Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında ətraflı söhbət olub. Rusiya hökumətinin sədri Mixail Mişustin fevralda erməni həmkarı ilə görüşüb".

Paşinyan: 'Ən azı iki KTMT ölkəsi bizə qarşı müharibədə iştirak edib'

Mayın 22-də parlamentdə hökumət saatında Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Belarus liderinin bugünlərdə Bakıda verdiyi bəyanatı şərh edib.

Lukaşenko Azərbaycanda səfərdə olarkən Əliyevə deyib: "Mən bir daha düşündüm və müharibədən əvvəl, Sizin azadlıq müharibənizdən öncə söhbətimizi xatırladım. Həmin vaxt biz nahar süfrəsi arxasında ikilikdə fəlsəfi fikir yürüdürdük və belə nəticəyə gəldik ki, müharibədə qələbə çalmaq olar".

Paşinyan vurğulayıb ki, Azərbaycan prezidenti ilə görüşdə Belarus prezidenti onun dörd ildir Ermənistana demək istədiyini deyib: "2020-ci ildə 44 günlük müharibəyə hazırlıqda biz yox, müttəfiqlərimiz iştirak edib. Mən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) üzv olan ən azı iki ölkəni tanıyıram ki, bizə qarşı müharibənin hazırlanmasında iştirak edib. Bu ölkələr bizə kömək etmək istədiklərini təqlid edirdilər. Amma o müharibə Dağlıq Qarabağla bağlı deyildi. Onlar Dağlıq Qarabağ məsələsini çoxdan özləri üçün bağlayıblar. Həmin müharibə Ermənistana aid gözləntilərin doğrulmaması ilə bağlı idi. Müharibənin məqsədi müstəqil Ermənistan dövlətinin mövcudluğuna son qoymaq idi. 9 noyabr 2020-ci il və sonrasında bu gözlənti özünü doğrultmadı".

Paşinyan 2021-ci ilin mayında, 2022-ci ilin sentyabrında və 2023-cü ilin sentyabrında oxşar cəhdlərin edildiyini, lakin uğursuz nəticələndiyini vurğulayıb. "2024-cü il mayın 9-da bir daha cəhd etdilər, amma yenə alınmadı və alınmayacaq", - o sözlərinə əlavə edib.

Bundan əvvəl Paşinyan bildirmişdi ki, KTMT-ə etibar etmək olmaz. (Quruma Rusiya, Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan daxildir) Onun iddiasına görə, KTMT 2021 və 2022-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan sərhədlərini pozması zamanı cavab mexanizmlərindən istifadə etməyib. Təşkilatdan o zaman sərhədlərin delimitasiya edilməməsi ilə bağlı bəyanat səslənmişdi.

Azərbaycan rəsmiləri isə Ermənistan sərhədlərinin pozulmasını təsdiq etməmişdi.

+++

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın verdiyi son bəyanatında Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) hansı üzvlərini nəzərdə tutduğuna aydınlıq gətirməyə çağırıb: "Düzünü desəm, mənim üçün Ermənistan Baş nazirinin hansı ölkələrdən danışması maraqlıdır. Bunu biz özümüz təxmin etməliyik, yoxsa sonradan o, hansı ölkələri nəzərdə tutduğunu özü deyəcək? Düşünürəm ki, söhbət belə ciddi bəyanatlardan gedəndə həmin ölkələrin buna münasibət bildirməsi məntiqli olardı".

Zaxarovanın sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın özünü "atılmış və tərk edilmiş" kimi hiss etməməsi üçün mümkün olanı edib.

Xatırlatma

1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olmuşdu. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilmişdi.

Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük əməliyyatla ərazilərinə nəzarəti bərpa edib.

Son illər iki ölkə arasında həm Avropa İttifaqı, həm də Rusiyanın ayrılıqda vasitəçiliyi ilə sülh danışıqları aparılır.

Rusiya Ukraynanın dəmiryol infrastrukturunu vurub, Ukrayna isə Rusiyada dron zərbələri ilə cavab verib.

"Ukrzaliznitsia" dövlət dəmiryol operatoruna gecə zərbələri bölgədəki stansiyalara gedən elektrik enerjisinin müvəqqəti dayanmasına, sərnişin qatarlarının gecikməsinə səbəb olub.

Ukraynanın ərazi inkişafı naziri Oleksiy Kuleba deyib ki, Rusiya Ukraynanın logistika və mülki infrastrukturunu məqsədli hədəfə alır, əhaliyə və iqtisadiyyata təzyiqi artırır.

Poltavaya dron hücumu bir yanacaqdoldurma məntəqəsinə ziyan vurub, yanğın baş verib, dörd nəfər yaralanıb.

Kiyev və Çerniqov vilayətlərinə də hücumlar qeydə alınıb.

'Qazprom'un Başqırdıstandakı zavoduna dron hücumu olub

Ukrayna hərbçiləri sentyabrın 18-nə keçən gecə və səhər Rusiyanın dərinliklərində yerləşən neft emalı sənayesi müəssisələrinə zərbələr endiriblər.

Başqırdıstandakı neft-kimya kompleksinə dron hücumu olub. Ukraynanın "Exilenova+" Telegram kanalı Salavat şəhərindəki "Qazprom neftxim Salavat" müəssisəsinə dron hücumu gerçərləşdirildiyini bildirib. Kanal Salavatdan çəkildiyi bildirilən, tüstü görünən foto və videoları dərc edib.

Kanal qeyd edir ki, şəhər döyüş xəttindən 1400 kilometr aralıdır və "ELOU-AVT-4" ilkin neft emalı qurğusuna ziyan dəyib.

Başqırdıstan rəhbəri Radiy Xabirov "Qazprom neftxim Salavat"ın dron hücumuna məruz qaldığını təsdiqləyib. O, ölən, yaralanan olmadığını bildirib.

Ukrayna mediası da təhlükəsizlik xidmətindəki mənbələrə istinadla zərbəni SBU-nun dronlarının həyata keçirdiyini yazıb, neft emalı obyektinin vurulduğunu bildirib.

Ukrayna Xüsusi Əməliyyat Qüvvələri sentyabrın 18-nə keçən gecə Volqoqrad neft emalı zavoduna ("Lukoyl-Volqoqradneftemaş") da zərbə endirib. Bu zavod ildə 15.7 milyon ton neft emal edir, bu isə Rusiyada ümumi neft emalının 5.6 faizi deməkdir.

İlkin məlumatlara görə, zavodun fəaliyyəti dayandırılıb. Volqoqrad vilayətinin qubernatoru Andrey Boçarov hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin gecə kütləvi dron hücumunu dəf etdiyini bildirib.

Ukraynaya yeni hərbi yardım mexanizmi çərçivəsində "Patriot" və HIMARS sistemləri də göndəriləcək. Bunu Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Kiyevdə Avropa Parlamentinin sədri Roberta Metsola ilə mətbuat konfransında bildirib.

Sözügedən mexanizm ABŞ və Avropadakı müttəfiqləri arasında razılaşdırılıb, "Priority Ukraine Requirements List" (PURL – Ukraynanın prioritet ehtiyaclarının siyahısı) adlanır. Bu mexanizm çərçivəsində Ukrayna ABŞ-dən silah alacaq, maliyyələşməni isə NATO ölkələri gerçəkləşdirəcək. "Reuters" xəbər verir ki, ABŞ müdafiə nazirinin siyasət üzrə müavini Elbrik Kolbi artıq bu mexanizm çərçivəsində Ukraynaya iki yardım paketini təsdiqləyib.

"PURL proqramı çərçivəsində tərəfdaşlarımızdan 2 milyarddan çox maliyyə vəsaiti almışıq. Oktyabrda əlavə vəsait də alacağıq. Ümumi məbləğ təxminən 3-3.5 milyard olacaq. İlk iki yardım paketinin məbləği 500 milyon dollarlıqdır... Bu paketlərdə "Patriot" və HIMARS sistemləri üçün raketlər də olacaq", – deyən Zelenski bütün detalları açıqlamayacağını əlavə edib.

"Patriot" hava hücumundan müdafiə sistemi, HIMARS isə reaktiv yaylım atəşi sistemidir.

Yeni silah təchizatı mexanizmi ilə bağlı razılaşma iyulun ortalarında açıqlanıb. Media yazır ki, Ukrayna hər dəfə 500 milyon dollarlıq paketlər çərçivəsində Silahlı Qüvvələr üçün prioritet silah növlərini müəyyən edəcək, NATO-ya üzv ölkələr isə bu xərcləri öz aralarında bölüşdürəcəklər.

İran sentyabrın 17-də İsrail üçün casusluq etdiyi iddia olunan bir məhbusun edam olunduğunu açıqlayıb. Fəallar isə bu iddianı təkzib edərək deyirlər ki, həmin şəxs saxta etiraf verməsi üçün işgəncələrə məruz qalıb.

Ədliyyəyə bağlı "Mizan" xəbər agentliyi edam edilən şəxsin Babək Şahbazı olduğunu yazıb. Onun İranın data mərkəzləri və təhlükəsizlik obyektlərinə dair həssas məlumatları toplayıb İsrail agentlərinə satdığı iddia edilir.

Fəallar isə Şahbazının Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskiyə məktub yazdığına görə saxlanıldığını bildirirlər. Məktubda o, Zelenskiyə Kiyev üçün döyüşmək istədiyini yazıb.

Moskva İranın verdiyi dronlardan Ukraynaya hücumlarda istifadə edir.

Osloda yerləşən "İran İnsan Haqları" qrupu Şahbazının edam edilə biləcəyi haqda xəbərdarlıq yaymışdı.

Fəallar İranda edam növbəsini gözləyən məhbusların olduğunu deyirlər.

Tehran İsraillə iyunda 12 günlük müharibədən sonra bu ölkəyə casusluq ittihamıyla səkkiz nəfəri edam edib.

İsrailin İrana hava zərbələri 1100-ə yaxın insanın, bir sıra hərbi komandirin həyatına son qoyub. İran da cavabında İsrailə hədəfli raket zərbələri endirib.

BMT İranda ötən il azı 975 nəfərin edam olunduğunu bildirir. "İran İnsan Haqları" isə bu il artıq 940-dan çox edamın gerçəkləşdiyini qeyd edir.

Aleksandr Lukaşenko Milli Birlik Günü ərəfəsində 25 nəfərin əfv edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.

12 qadın və 13 kişi azadlığa çıxıb. Onların arasında "ekstremist" maddələrlə məhkum olunanlar da var. Bir qayda olaraq, Belarus Respublikasında belə maddələrlə siyasi fəalları təqib edirlər.

Bu, son günlər ikinci böyük əfv hadisəsidir. Sentyabrın 11-də Belarusda 52 siyasi məhbus azadlığa buraxılıb. Onların arasında AzadlıqRadiosunun jurnalisti İqar Losik, həmçinin prezidentliyə keçmiş namizəd Mikalay Statkeviç də var. Lakin o, Litvaya getməkdən imtina edib və Belarusa qayıdıb.

Birləşmiş Ştatlar və Çin "TikTok" sosial şəbəkəsinin ABŞ-də fəaliyyətini davam etdirməsinə imkan verəcək çərçivə razılaşması əldə ediblər. Madriddə qarşılıqlı ticarət danışıqlarından sonra ABŞ-nin maliyyə naziri Skott Bessent bu haqda açıqlama verib. Prezident Donald Tramp da danışıqların uğurlu keçdiyini, dolayısı ilə "TikTok" məsələsinin həll olunduğunu yazıb.

S.Bessent "Reuters" və "Bloomberg"ə müsahibəsində deyib ki, hazırlıq mərhələsində olan razılaşmanın şərtləri ABŞ-nin milli təhlükəsizlik maraqlarını təmin etməlidir, amma sosial şəbəkə öz "çinli" xüsusiyyətlərini də saxlayacaq. O, detallı danışmasa da, vurğulayıb ki, daha çox gənclər arasında populyar olan bu qısa video platformasının ABŞ-də yasaqlanma təhlükəsi Çin tərəfini danışıqlarda güzəştə meylləndirib.

Tramp isə "Truth Social" platformasında yazıb ki, "ölkəmizin gənclərinin xilas etmək istədiyi" şirkətin satışı ilə bağlı Çinlə razılıq əldə olunub. Söhbətin Çinin "ByteDance" şirkətinə məxsus "TikTok"un Amerika bölməsindən getdiyi aydın olub.

Hələ əvvəlki administrasiya dönəmində ABŞ Konqresi hər iki partiyanın dəstəyi ilə qanun qəbul edərək "ByteDance" üzərinə "TikTok"un ABŞ bölməsini satmaq öhdəliyi qoymuşdu, əks halda "TikTok" ABŞ-də tam bloklana bilərdi. Qərar milli təhlükəsizlik məsələləri ilə izah olunurdu. Tramp "TikTok"un satışı üçün qoyulan müddəti uzatmaq, Çinlə danışıqlar aparmaqla bağlı göstəriş vermişdi.

Sentyabrın 19-da Trampın Çin lideri Si Cinpinlə telefonla danışacağı gözlənilir. Həmin gün bu və digər razılaşmaların detalları açıqlanacaq. Bessent vurğulayıb ki, razılaşma əldə olunmasaydı, Tramp və Si Cinpin arasında telefon danışığı baş tutmazdı.

Bazar ertəsi axşam Polşa Dövlət Mühafizə Xidməti Varşavada hökumət binaları və Belveder prezident sarayı üzərində uçan pilotsuz aparatı zərərsizləşdirib. Baş nazir Donald Tusk hadisə ilə bağlı iki Belarus vətəndaşının saxlanıldığını və hadisənin başvermə şəraitinin araşdırıldığını bildirib.

Tusk dronun növü və necə zərərsizləşdirildiyi barədə ətraflı məlumat verməyib.

Polşada təhlükəsizlik tədbirləri ötən həftə onun hava məkanının dronlarla kütləvi şəkildə pozulması, eləcə də Belarusda keçirilən "Qərb-2025" təlimləri ilə əlaqədar gücləndirilib. Varşava və onun müttəfiqləri dronların Rusiyaya məxsus olduğunu iddia edirlər.

NATO ölkələri bugünlərdə "Şərq gözətçisi" əməliyyatının başladığını elan ediblər, Danimarka, Fransa, Almaniya və Böyük Britaniyadan olan qırıcılar Polşanın hava məkanının qorunmasına qoşulublar.

Polşa Belarusla sərhədini tamamilə bağlayıb.

Rusiya hakimiyyəti Polşanın hava məkanını pozan dronların Rusiyaya məxsus olduğunu inkar edir. Eyni zamanda, Moskva NATO-nu aqressiv niyyətlərdə ittiham edir.

• Belarus Müdafiə Nazirliyinin bildirdiyinə görə, Minskin dəvəti ilə amerikalı hərbçilər "Zapad-2025" təlimlərini izləyiblər. "Reuters" yazır ki, hərbi attaşelərin təlimlərə dəvət edilməsi adi təcrübə olsa da, amerikalı zabitlərin iştirakı ABŞ prezidentinin nümayəndəsinin Belarus paytaxtına son səfərindən və ardınca 50-dən çox siyasi məhbusun azadlığa buraxılmasından sonra Vaşinqtonla Minsk arasında münasibətlərin istiləşməsinin növbəti əlaməti ola bilər. Belarus Müdafiə Nazirliyi də Polşaya dron hücumunda yaxasını kənara çəkir.

Qazaxıstanın Cambul vilayətinin Kokkaynar kəndində məktəbdə zorakılıq ölümlə nəticələnib: yuxarı sinif şagirdləri 15 yaşlı yeniyetməni döyüblər, o, vəfat edib.

Polis 16 və 17 yaşlarında iki şübhəlini saxlayır. Onlar sağlamlığa qəsdən ağır zərər vurmaqda ittiham olunurlar.

Yerli cmn.kz nəşri yazır ki, kənddə futbol matçından sonra orta məktəbin 10 və 11-ci sinif şagirdləri arasında dava düşüb. Şahidlərin dediyinə görə, məğlubiyyət buraxılış sinfini özündən çıxarıb. Oyundan sonra 11-ci sinfin azı üç şagirdi rəqib komandanı "cəzalandırmaq" qərarına gəlib. Onlardan biri 15 yaşlı oğlanı sinəsindən vurub. Yeniyetmə huşunu itirib.

Yaxınlıqdakı mağazanın satıcısı davanın şahidi olub, zərərçəkənin anasına xəbər verib. Yeniyetmə evə aparılıb, amma vəziyyəti pisləşib. O, təcili yardım gələnəcən vəfat edib.

Polis sağlamlığa qəsdən ağır zərər vurma maddəsi üzrə ilkin istintaq başladıb.

Qazaxıstanda ilk dəfə deyil məktəbdə zorakılıq ölümlə nəticələnir. 2024-cü ilin sentyabrında ölkənin qərbindəki Aktobe vilayətinin Kopa kəndində 14 yaşlı, 9-cu sinif şagirdi Nurjan Sıdıkovu dərs ilinin ilk günü məktəbdə digər şagirdlər döyüb öldürmüşdü. Onun meyitini kəndin kənarında yoldan keçən tapmışdı.

Bu insidentdən sonra kənd məktəbinin direktoru vəzifəsindən azad edilmiş, şübhəlilər müəyyən olunmuşdu. Təhsil İdarəsi bildirmişdi ki, münaqişədə iştirak edənlərin hamısı imkanlı ailələrdən olublar, heç kimi bu uşaqlardan bu cür qəddarlıq gözləmirmiş.

Moskvanın Basman məhkəməsi "Pussy Riot" qrupunun beş üzvünü Rusiya ordusu haqqında "saxta" məlumatların yayılmasında təqsirli bilərək qiyabi olaraq 8 ildən 13 ilədək həbsə məhkum edib. Xəbəri "Mediazona" yayıb.

Mariya Alyoxina 13 il, Taso Pletner 11 il, Olqa Borisova, Diana Burkot və Alina Petrova isə hərəsi 8 il azadlıqdan məhrum ediliblər. Onlar vəkilləri vasitəsilə ittihamı qəbul etmədiklərini bildiriblər.

Cinayət işi 2022-ci ildə yayımlanan "Ana, televizora baxma" antimüharibə klipinə, həmçinin 2024-cü ilin aprelində Münxendəki "Müasir incəsənət pinakotekası" muzeyində keçirilən aksiyaya görə açılıb. Aksiya zamanı "Pussy Riot" üzvləri Rusiyanın Ukraynadakı təcavüzkar müharibəni tənqid edib, prezident Vladimir Putini "hərbi cani" adlandırıblar.

Aksiya zamanı iştirakçılardan biri prezidentin portreti üzərinə sidik ifraz edib.

İttiham tərəfi bildirir ki, klipdə Rusiya ordusunun hərəkətləri, Ukraynada dinc sakinlərin qətlə yetirilməsi ilə bağlı yalan məlumatlar yer alıb.

Fevralda Basman məhkəməsi "Pussy Riot" üzvləri barəsində qiyabi həbs qərarı çıxarıb və onlar axtarışa verilib. Mayda isə onların qohumlarının evlərində axtarış aparılıb.

KTMT Azərbaycanın qurum üçün Ermənistan qədər "qardaş ölkə" olduğunu bildirib və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıb. Bunu sentyabrın 15-də təhlükəsizlik konfransında Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan deyib.

N.Paşinyan vurğulayıb ki, KTMT Azərbaycanın ərazi bütövlüyündən danışarkən Qarabağın da buraya aid olduğunu nəzərdə tutub və bunu 44 günlük müharibədən sonra Rusiya prezidenti də təsdiqləyib

Ermənistan KTMT-də üzvlüyünü dondurub, amma hələ də onun üzvü olaraq qalır.

"Bu təhlükəsizlik konsepsiyası, yəni hərbi-siyasi ittifaq Qarabağda baş verənlər kontekstində işləmədi", – Paşinyan bildirib. O qeyd edib ki, əvvəllər hərbi-siyasi ittifaqları ölkənin zəifliyini azaltmağın əsas vasitələri sayıblar, amma tarix bu formulun işləmədiyini göstərib.

Yerevanla Rusiyanın başçılıq etdiyi KTMT-nin münasibətlərində son illər gərginlik artıb. Ermənistan Qarabağ və ətrafındakı Rusiya sülhməramlılarını Azərbaycanın əməliyyatının qarşısını almamaqda ittiham edib. Ermənistan Azərbaycanın 2022-ci ildə onun ərazisinə girdiyini deyib, alyansı bunu qınamağa çağırıb. Bakı o zaman mövqelərini dəqiqləşdirdiyini açıqlamışdı.

N.Paşinyan bugünkü çıxışında onu da deyib ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımaqla Ermənistanın ərazi bütövlüyünü də tanımış olur, çünki başqa yol yoxdur.

Xatırlatma

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olub. 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilib. 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük hərbi əməliyyatlar nəticəsində Bakı bütün ərazilərində suverenliyini bərpa edib.

Yerevan 2023-cü ildə keçirilən birgünlük əməliyyatı "etnik təmizlənmə" və "təcavüz" kimi dəyərləndirib. Bakı isə onu "antiterror tədbiri" kimi təqdim edib. Həmin ilin sentyabrın 20-də Qarabağ separatçıları Bakının tərkisilah haqqında şərtlərinə razılaşdıqlarını bildiriblər. Daha sonra Qarabağdan Ermənistana əhali köçü başlayıb. Rəsmi Bakı bildirib ki, Qarabağda erməni əhalisinə reinteqrasiya planı təqdim edib və onlar könüllü Azərbaycanı tərk ediblər. Rəsmi Bakının vurğulamasına görə, Xankəndində az sayda erməni əsilli şəxslər könüllü şəkildə qalıb yaşamaqdadır.

Son illər iki ölkə arasında müxtəlif formatlarda danışıqlar aparılıb. Nəhayət, bu il sentyabrın 8-də ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə sülh sazişi sənədi paraflanıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp NATO-nun bütün üzvlərini Rusiyadan neft almağı dayandırmağa çağırıb, bu addımın Ukraynadakı müharibəni dayandırmağa kömək edəcəyini söyləyib.

Tramp sentyabrın 13-də "Truth Social" platformasında NATO-nun bəzi üzvlərini hələ də Rusiyadan neft aldıqlarına görə tənqid edib. Bunu "sarsıdıcı" adlandıran Tramp xəbərdarlıq edib ki, bu, "sizin danışıqlarda mövqeyinizi, Rusiyaya qarşı sövdələşmə gücünüzü zəiflədir".

Bu bəyanatdan bir gün öncə NATO yeni hərbi əməliyyata başlayıb. Məqsəd Rusiyanın ötən həftə Polşanın hava məkanına dron müdaxiləsindən sonra alyansın şərq cinahını möhkəmləndirmək və qorumaqdır.

Tramp NATO-nun üzvlərinə Çinə Rusiya neftini aldığına görə 50-100 faizlik tarif qoymağı təklif edib. Onun fikrincə, tariflər yalnız müharibə bitincə qaldırıla bilər.

ABŞ prezidenti əlavə edib ki, o, Rusiya neftinə "böyük" sanksiyalar qoymağa hazırdır, amma NATO üzvləri də eynisini edərsə.

Türkiyə dünya miqyasında Rusiyadan neft alan üçüncü ölkədir. Macarıstan və Slovakiya da Rusiyadan neft alır.

Ali Məhkəmənin keçmiş sədri Suşila Karki Nepalın yeni baş naziri olub. O, ilk qadın hökumət başçısıdır. Karki bu vəzifəyə prezident, hərbçilər və "Z nəsli" etiraz hərəkatı nümayəndələrinin iştirakı ilə məsləhətləşmələrdən sonra təyin edilib. Bu həftə görünməmiş kütləvi etirazlar keçmiş baş nazirin və onun kabinetinin istefasına səbəb olub. Son məlumatlara görə, təhlükəsizlik qüvvələri ilə toqquşmalarda 51 nəfər ölüb, mindən çox insan yaralanıb.

Etirazçılar korrupsiyaya qarşı mübarizədə ad çıxarmış Karkini baş nazirliyə əsas namizəd seçiblər. O, müvəqqəti baş nazir statusu alıb və 2026-cı ilin martına təyin olunan yeni seçkilərə qədər Nazirlər Kabinetinin başında qalacaq.

Küçə təzyiqinə boyun əyən prezident etirazçıların irimiqyaslı korrupsiyada günahlandırdığı partiyaların üstünlük təşkil etdiyi parlamenti buraxıb.

Etirazlara bilavasitə səbəb hökumətin ölkədəki əksər sosial şəbəkə və messencerlərə qadağa qoyması olub. Qanlı toqquşmalardan sonra qadağa götürülüb, lakin etirazlar davam edib - bu dəfə korrupsiya əleyhinə şüarlar altında. Etirazçılar hökumət binalarına girərək onları yandırıblar, bir neçə nazir döyülüb, bəziləri isə ölkədən qaçıb. Baş nazir Şarma Oli istefa verib.

Xəbər agentliklərinin məlumatına görə, Nepal tədricən normal həyata qayıdır, Katmanduda mağazalar açılıb, küçələrdə barrikadalar sökülür.

Böyük Britaniya Rusiyaya qarşı sanksiyalar siyahısını genişləndirərək ora daha 27 müəssisə və üç şəxsi əlavə edib. Onların sırasında Türkiyənin "Mastel Makina" şirkəti ilə əlaqəli Azərbaycan vətəndaşı Şanlıq Şükürov da var.

Sanksiyalar Rusiya ilə əməkdaşlıq edən Çin, Hindistan, Türkiyə və Tailand şirkətlərini də əhatələyib.

Sanksiyalar Moskvanın Ukraynada apardığı təcavüzkar müharibəyə cavab olaraq tətbiq edilib. Sanksiyalara aktivlərin dondurulması, səyahət qadağaları daxildir.

2 sentyabr

Biznesmen İlham Rəhimov Avstraliyanın sanksiya siyahısında

Böyük Britaniya və Avstraliya sentyabrın 2-də Rusiyaya qarşı sanksiya siyahılarını genişləndiriblər.

Böyük Britaniyanın sanksiya siyahısına Çeçenistan rəhbərinin anası Aymani Kadırova, Əhməd Kadırov Fondu salınıb. Siyahıda həmçinin hökumətyönlü gənclər təşkilatları olan "Birincilər Hərəkatı", "Qələbə Könüllüləri", Tatarıstanın baş nazir müavini Leyla Fazliyeva, Çeçenistan Daxili İşlər Nazirliyinin Kadırov adına Xüsusi Təyinatlı Polis Alayının komandiri Zamid Çalaev, daha bir neçə məmur da yer alıb. Onlar Ukrayna uşaqlarını qaçırmaqda və onlara Rusiyada rəsmi ideologiya aşılamaqda günahlandırılırlar.

Avstraliyanın xarici işlər naziri Penni Vonq isə sentyabrın 2-də 14 rusiyalıya qarşı sanksiyalar elan edib. Avstraliya onların Ukraynada müharibənin davam etməsinə dəstək verdiyini, siyasi müxalifətin sıxışdırılmasında əli olduğunu bildirir.

Siyahıya Vladimir Putinə yaxın azərbaycanlı biznesmen İlham Rəhimov, Ural Dağ-Metallurgiya şirkətinin həmtəsisçisi Andrey Koziçin, Tatarıstanın keçmiş prezidentinin oğlu Radik Şaymiyev, Moskva merinin müavini Maksim Liksutov, media meneceri Kristina Potupçik salınıb. Siyahıda olan şəxslərin maliyyə sanksiyaları və səyahət qadağalarına məruz qalacağı bildirilir.

İ.Rəhimova 2023-cü ildə Kanada da sanksiya tətbiq edib, onun Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibəni maliyyələşdirən sektorlara töhfə verdiyi bildirilib.

Albaniya yüksək dövlət vəzifəsinə süni intellekti təyin edən ilk ölkə olub. Bu barədə "Politico" nəşri məlumat verir.

"Diella" adlı bot dövlət satınalmalarına cavabdeh təyin edilib.

Baş nazir Edi Rama Diellanı "hökumətin fiziki mövcud olmayan, lakin süni intellekt alqoritmləri əsasında fəaliyyət göstərən ilk üzvü" kimi təqdim edib. AI-botun əsas vəzifəsi dövlət kontraktlarının paylanması üçün tamamilə şəffaf və "100 faiz korrupsiyasız" sistem yaratmaqdır.

Amma hamı buna əmin deyil. Bir Facebook istifadəçisi yazır: "Hətta Diella da Albaniyada korrupsiyaya uğrayacaq". Digəri əlavə edir: "Oğurluq davam edəcək və bunda Diellanı günahlandıracaqlar".

Alban dilində "günəş" mənasını verən Diella artıq e-Albania milli rəqəmsal platformasına inteqrasiya olunub, onun vasitəsilə vətəndaşlar dövlət xidmətlərinə çıxış əldə edirlər. O, ənənəvi alban geyimindədir və insanlara səsli əmrlər vasitəsilə kömək edir. Diella həmçinin sənədləri elektron möhürlərlə verir ki, bu da bürokratik gecikmələri azaltmağa kömək edir.

Albaniya uzun illərdir dövlət satınalmalarında korrupsiya ilə üzləşir, Avropa İttifaqı bunu qanunun aliliyinə dair hesabatlarında müntəzəm olaraq vurğulayır. 2025-ci ilin mayında dördüncü müddətə yenidən seçilən E.Rama ölkəni 2030-cu ilə qədər Aİ-yə daxil edəcəyinə söz verib.

Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsi (QUR) bildirir ki, xüsusi təyinatlı qüvvələri Krasnodar diyarının Novorossiysk sahillərində Rusiyanın Qara Dəniz Donanmasına məxsus bir gəmini vurub.

QUR-un məlumatına görə, 2015-ci ildə istismara verilmiş gəmi çoxfunksiyalı MPSV07 layihəsinə aiddir. O, dalğıc avadanlıqları, məsafədən idarə olunan qurğular, yan baxış üçün hidrolokator, eləcə də radioelektron kəşfiyyat vasitələri ilə təchiz olunub, dəniz dibinin araşdırılması üçün istifadə edilə bilər.

Kəşfiyyat gəminin dəyərini təxminən 60 milyon dollar olaraq qiymətləndirir. Rusiyanın dörd belə gəmisinin olduğu bildirilir.

"The Insider" nəşri çox güman ki, "Spasatel Demidov" gəmisinin vurulduğunu yazır.

QUR bildirir ki, hücum anında gəmi radioelektron kəşfiyyat aparır, Novorossiysk limanı yaxınlığında patrul xidməti həyata keçirirdi.

Zərbə dronla endirilib. Nəticədə radioelektron kəşfiyyat avadanlıqlarının məhv edildiyi və gəminin sıradan çıxaraq bahalı təmirə ehtiyac duyduğu bildirilir.

Gəminin vurulması ilə bağlı məlumatı, hələlik, müstəqil mənbələr təsdiqləməyib.

Bundan əvvəl Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələrinin təmsilçisi Dmitro Pletençuk demişdi ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Krıma ardıcıl zərbələrindən sonra Rusiyanın döyüş qabiliyyətli hərbi gəmiləri qalmayıb.

Peyk görüntüləri Rusiya Qara Dəniz Donanmasının salamat qalan döyüş birləşmələrinin məhz Novorossiysk limanında cəmləşdiyini göstərir.

Ermənistan Müdafiə Nazirliyi məcburi hərbi xidmətin müddətini 6 ay azaldaraq 18 aya salmağı təklif edir. Qurum qanun layihəsini ictimai müzakirəyə çıxarıb.

Yeni qaydanın 2026-cı ilin yay çağırışından tətbiq olunacağı bildirilir.

"Qanun layihəsinin qəbulu məcburi hərbi xidmətin təşkili ilə bağlı xərclərin 2028-ci ildən azalmasını təmin edəcək. Çünki 2026-cı ilin yay çağırışında 18 aylıq xidmət müddəti iyulun 1-dən başlayacaq və 2027-ci ilin 31 dekabrında başa çatacaq", – əsaslandırmada vurğulanır.