ABŞ Dövlət katibi John Kerry digər NATO üzvlərinin də “İslam Dövləti” qrupu ilə mübarizəni gücləndirməyə hazır olduqlarını deyir.

Kerry bunu dekabrın 2-də Brüsseldə bəyan edib.

Kerry bildirib ki, o NATO ölkələri xarici işlər nazirlərindən “İslam Dövləti” qrupunun Suriya və İraqdakı yuvalarına daha çox zərbələr endirilməsi və onun beynəlxalq şəbəkəsinin məhv edilməsini istəyib.

O bir sıra ölkələrin bu yöndə çox işlər gördüyünü bildirib, amma konkret öhtəliklər barədə açıqlama verməyib.

Qeyd edək ki, Almaniya bu günlərdə Yaxın Şərqə qüvvələr və qeyri-döyüş avadanlıqları göndərib.

Həmçinin Britaniya parlamenti dekabrın 2-də ölkənin Suriyada “İslam Dövləti”nə qarşı hava zərbələrinə qoşulmasını müzakirə edir.

John Kerry Böyük Britaniyanın baş naziri David Cameronun bu məsələni parlamentdə səsə çıxarmasını alqışlayıb.

O həmçinin digər ölkələrin yeni planlar təklif edəcəklərini bildirib.

BMT Təhlükəsizlik Şurası Suriya prezidenti Əhməd əl-Şaraaya sanksiyaları ləğv edib. Onun noyabrın 10-da Ağ evdə ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə görüşü planlaşdırılır.

ABŞ-nin hazırladığı qətnamə ilə noyabrın 6-da Suriya daxili işlər naziri Ənəs Xəttaba sanksiyalar da ləğv olunub. Qətnamənin lehinə 14 səs verilib. Çin bitərəf qalıb.

Vaşinqton bir neçə aydır 15 üzvü olan Təhlükəsizlik Şurasını Suriyaya sanksiyaları yumşaltmağa çağırırdı. Tramp hələ mayda sanksiyaları qaldıracağını deyirdi.

"Fikrimcə, o çox yaxşı iş görür. Çətin bölgədir, o da çətin insandır, amma onunla çox yaxşı münasibət qurdum. Suriyada çox irəliləyiş əldə olunub", – Tramp noyabrın 6-da əl-Şaraa barədə deyib.

13 illik vətəndaş müharibəsindən sonra dekabrda islamçı "Həyat Təhrir əş-Şam" (HTŞ) qrupunun başçılığı ilə üsyançı qüvvələr Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsədi devirib.

Daha öncə "Ən-Nüsrə Cəbhəsi" kimi tanınan HTŞ 2016-cı ildə "əl-Qaidə" ilə əlaqələrini kəsib. 2014-cü ildən bu qrup BMT Təhlükəsizlik Şurasının "əl-Qaidə" və "İslam Dövləti"nə qarşı sanksiyalar siyahısındadır. HTŞ-nın bir çox üzvlərinə səyahət qadağası, aktivlərin dondurulması və silah embarqosu qoyulub.

Çinin BMT-dəki təmsilçisi Fu Tsun ölkəsinin bitərəf qalmasını qətnamədə Suriyada terrorçuluğa qarşı mübarizə və təhlükəsizlik durumuna dair narahatlıqların düzgün əks olunmaması ilə izah edib.

Çin Şərqi Türküstan İslam Hərəkatının Suriyadakı taleyindən narahatlığını açıq dilə gətirir. Çin və Orta Asiyadan uyğur döyüşçülər bu qrupun üzvləridir. Hüquq müdafiə təşkilatları Çini, əsasən, müsəlman etnik azlıqlara qarşı genişmiqyaslı təzyiqlərdə ittiham edir.

ABŞ prezidenti Donald Tramp noyabrın 6-da deyib ki, İran Vaşinqtondan bu ölkəyə sanksiyaların ləğvinin mümkün olub-olmadığını soruşub.

"İran soruşur ki, sanksiyalar qaldırıla bilərmi. İran çox ağır ABŞ sanksiyaları altındadır. Bu, onların istədiklərini gerçəkləşdirməsini çətinləşdirir. Bunu dinləməyə açığam, görək nə baş verir, amma buna açıq olacağam", – Tramp Ağ evdə jurnalistlərə deyib.

"Reuters" yazır ki, İranın BMT Nümayəndəliyi bu açıqlamaya dərhal cavab verməyib.

İranın Ali lideri Əli Xamenei noyabrın 3-də bildirib ki, Vaşinqton İsraili dəstəklədiyi, bölgədə hərbi bazalar saxladığı, Yaxın Şərqə müdaxilə etdiyi müddətdə İranla ABŞ arasında əməkdaşlıq mümkün deyil.

Tramp yanvarda ikinci müddətə vəzifəyə başladıqdan sonra İrana "maksimum təzyiq" kampaniyasını bərpa edib. Bu kampaniya Tehranı nüvə silahı hazırlamaqdan çəkindirmək məqsədi güdür. İyunda ABŞ İranın nüvə obyektlərini bombalayıb.

İyunda 12 günlük İran-İsrail müharibəsindən öncə iki ölkə beş raund nüvə danışıqları aparıb. Ancaq danışıqlarda ciddi maneələr çıxıb üzləşib. Əsas problem İran ərazisində uranın zənginləşdirilməsi məsələsidir. Qərb ölkələri silahlanma riskini minimuma salmaq üçün bu prosesi sıfıra endirmək istəyir, Tehran isə bu planı rədd edib.

Noyabrın 6-da Avropa İttifaqı (Aİ) Rusiyanı nüvə təhdidlərinə son qoymağa, bütün tərəfləri yeni silahlanma yarışına səbəb ola biləcək addımlardan çəkinməyə çağırıb.

"Aİ Rusiyanı nüvə təhdidlərindən çəkinməyə və bütün tərəfləri yeni silahlanma yarışını qızışdıra biləcək hərəkətlərdən uzaq durmağa çağırır", – qurumun sözçüsü deyib.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin bir gün öncə rəsmilərə mümkün nüvə sınağı ilə bağlı planlar hazırlamaq tapşırığı verib. Bu, 1991-ci ildən bəri Rusiyanın ilk belə sınağı ola bilər.

5 noyabr

ABŞ nüvə başlığı daşıya bilən raketi sınaqdan keçirib

ABŞ döyüş başlığı olmayan "Minuteman III" qitələrarası ballistik raketini sınaqdan keçirib. Məlumatı ABŞ Kosmik Qüvvələrinin komandanlığı yayıb.

Raket noyabrın 5-də Hərbi Kosmik Qüvvələrinin Kaliforniya ştatındakı Vandenberq bazasından buraxılıb, Marşal adalarındakı raketdən müdafiə sınaq poliqonuna qədər 6 min 700 kilometrdən çox məsafə qət edib.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin isə buna cavabında müvafiq strukturlara ABŞ-nin nüvə sınaqları ilə bağlı planları barədə məlumat toplamağı tapşırıb. Xarici İşlər, Müdafiə nazirliklərinə, xüsusi xidmət orqanlarına və mülki strukturlara mümkün nüvə silahı sınaqlarına hazırlığın başlanması ilə bağlı razılaşdırılmış təkliflər təqdim etmək tapşırılıb.

Daha öncə Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının iclasında müdafiə naziri Andrey Belousov tammiqyaslı nüvə sınaqlarına dərhal hazırlığa başlanmasının məqsədəuyğun olduğunu deyib. Xəbəri "RİA Novosti" yayıb.

Oktyabrın sonunda prezident Donald Tramp ABŞ-nin dərhal nüvə silahı sınaqlarına başlayacağını bildirib, səbəbini digər ölkələrin bunu etməsi ilə izah edib. Tramp bu qərarı Uzaq Şərqə səfəri zamanı, Çin lideri Si Cinpinlə görüşdən sonra verib. Bu açıqlamadan öncə isə Putin Rusiyanın nüvə obyektlərində silah sınaqları barədə bir neçə dəfə danışıb.

Oktyabrın 21-də Rusiya "Burevestnik" adlı nüvə enerjisi ilə işləyən qanadlı raketin uğurlu sınaqdan keçirildiyini bildirib. Raketin 14 min kilometr məsafə qət etdiyi, 15 saat havada qaldığı açıqlanıb. Oktyabrın 29-da isə Putin Rusiyanın nüvə enerjisi ilə işləyən "Poseydon" pilotsuz sualtı aparatını sınaqdan keçirdiyini deyib. Onun sözlərinə görə, "Poseydon" Rusiyanın ən güclü qitələrarası raketi sayılan "Sarmat"dan qat-qat güclüdür, onu tutmaq mümkün deyil.

Brüssel Yerevana Avropa İttifaqı ilə vizasız rejim hüququ qazanmaq üçün atmalı olduğu addımlarla bağlı fəaliyyət planı verib. Bir ildən çoxdur Ermənistan və Aİ viza rejiminin liberallaşdırılması üzrə rəsmi danışıqlar aparır.

Ermənistanın daxili işlər naziri Arpine Sarkisyan noyabrın 5-də Avropa Komissiyasının miqrasiya və daxili işlər üzrə baş direktorunun müavini Yohannes Lüxner ilə görüşüb. O, fəaliyyət planını Ermənistana təqdim etmək üçün Yerevana səfər edib.

Sarkisyanın sözlərinə görə, bu fəaliyyət planı vətəndaşların hərəkət azadlığı və ictimai təhlükəsizlik sahəsində islahatlar üçün strateji çərçivə rolunu oynayır. O, sənədin Ermənistanla Aİ arasında "etimad və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsində əsas mərhələ" kimi dəyərləndirib.

Ermənistan və Aİ arasında 2024-cü ilin sentyabrında viza rejiminin liberallaşdırılması üzrə rəsmi danışıqlar başlayıb. Ermənistan və Aİ rəsmiləri vizasız səfər üçün vacib sahələri müəyyənləşdiriblər: sənədlərin təhlükəsizliyi, sərhəd və miqrasiya idarəçiliyi, korrupsiya və mütəşəkkil cinayətkarlığa qarşı mübarizə, fundamental hüquqların qorunması. Avropa təmsilçiləri vurğulayıblar ki, Aİ Şurası və Avropa Parlamentinin yekun qərar qəbul etməsi üçün bütün kriteriyalar tam yerinə yetirilməlidir.

Martda Ermənistan parlamentinin qəbul etdiyi qanun layihəsində hökumətə Aİ-yə üzvlük üçün müraciət prosesinə başlamaq tövsiyə olunur. "Avropa İttifaqına inteqrasiya aktı" növbəti ay ölkə prezidentinin imzası ilə qüvvəyə minib, Ermənistan qanunvericiliyinin bir hissəsinə çevrilib.

Cənubi Qafqazdakı vəziyyət yaxşılaşmağa doğru meyllidir, sülh prosesinin irəliləməsi üçün "3+3" regional məşvərət qrupunun fəaliyyətinin bərpası vacibdir. Bunu Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi Sergey Şoyqu noyabrın 5-də deyib. TASS xəbər verir ki, o, Moskvada MDB-yə üzv dövlətlərin təhlükəsizlik şuraları katiblərinin XIII görüşündə çıxış edib.

"Ümumilikdə Cənubi Qafqazdakı vəziyyətin yaxşılaşma tendensiyası müşahidə olunur. Fikrimizcə, sülh prosesi ilk növbədə regional çərçivədə gerçəkləşdirilməlidir. Bu baxımdan, "3+3" regional məşvərət platformasının fəaliyyətinin bərpası vacibdir", – o deyib.

Şoyqu regionda nəqliyyat və kommunikasiya xətlərinin açılmasının əhəmiyyətini vurğulayıb, bu barədə üçtərəfli işçi qrup çərçivəsində razılıq əldə olunduğunu qeyd edib.

"Moskva Ermənistan və Azərbaycan arasında vəziyyətin sabitləşməsinə, həmçinin ikitərəfli münasibətlərin normallaşmasına çalışır". Bunu isə S.Şoyqu Moskvada Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanla görüşdə deyib. O, Rusiyanın Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşmasına çox böyük töhfə verdiyini, regionda sülhün nəhayət bərqərar olduğunu söyləyib.

S.Şoyqu azərbaycanlı həmkarı Ramil Usubovla da görüşməlidir.

"3+3" formatı 2020-ci ildə 44 günlük Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə və Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüş təşəbbüsdür. Üç Cənubi Qafqaz ölkəsi üstəgəl Rusiya, Türkiyə və İranın iştirakını nəzərdə tutur. Məqsəd regionda iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin bərpası idi. Amma Gürcüstan Rusiyaya görə danışıqlara qatılmayıb, görüşlər "3+2" formatında keçirilib.

Ötən əsrin 80-ci illərində gərginləşən Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olub. 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf yeddi rayonu işğal edilib. 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük hərbi əməliyyatlar nəticəsində Bakı bütün ərazilərində suverenliyini bərpa edib.

Son illər iki ölkə arasında müxtəlif formatlarda sülh danışıqları gedib. Bu il avqustun 8-də tərəflər ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə sülh sazişini paraflayıblar.

Donald Trampın ikinci prezidentlik dönəminin ilk böyük seçkisində demokratlar qalib gəlib.

34 yaşlı demokrat sosialist Zöhran Mamdani Nyu-Yorkun meri seçilib. Virciniya və Nyu-Cersidə isə mötədil demokratlar 46 yaşlı Abiqeyl Spanberqer və 53 yaşlı Miki Şerril qubernator seçiliblər.

"Reuters" yazır ki, 4 noyabr seçkiləri amerikalıların Trampın doqquz aylıq prezidentliyinə reaksiyasını ölçmək üçün barometr sayılırdı. Bu seçki həm də Demokratlar Partiyasının müxtəlif seçki strategiyalarını sınaqdan keçirməyinin bir test idi.

Bir ildən sonra ölkədə aralıq seçkiləri keçirilməlidir. Trampın reytinqinin düşməyinə baxmayaraq, rəy sorğuları demokratların, əsasən, qeyri-populyar olduğunu göstərir.

Demokratların bu üç namizədi, əsasən, iqtisadi məsələləri, xüsusilə qiymətlərin münasibliyini vurğulayıblar. Bir çox seçici üçün əsas məsələ məhz budur.

ABŞ-nin ən böyük şəhərinin birinci müsəlman meri seçilən Mamdani demokratlardan keçmiş qubernator Endryu Kuomonu xeyli geridə qoyub. Nyu-Yorkun hazırkı meri keçmiş polis zabiti Erik Adamsdır. Mamdani korporasiyalar və zənginlər üçün vergiləri yüksəltməyə, bunun hesabına ambisiyalı sol-qanad siyasətini gerçəkləşdirməyə fokuslanır. Bu siyasətə kirayə haqlarının dondurulması, pulsuz uşaq baxımı, pulsuz şəhər avtobusları daxildir. Şirkət rəhbərləri demokratik sosialistin dünyanın maliyyə paytaxtının başına keçməsindən narahatlıq bildiriblər.

Tramp sosial media postunda yazıb ki, seçkidəki itkilər onun adının bülletendə olmaması və federal şatdaunun davam etməsi ilə bağlıdır.

Virciniyada Spanberqer respublikaçı vitse-qubernator Uinsom Örl-Sirsə qalib gəlib, respublikaçı qubernator Qlenn Yanqkini əvəz edəcək.

Nyu-Cersidə isə Şerril respublikaçı Cek Çattarellini məğlub edib. Ştatın hazırkı qubernatoru demokrat Fil Mörfidir.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin vətəndaşların hərbi xidmətə çağırışı qaydasını dəyişən qanunları imzalayıb.

Birinci qanuna əsasən, 2026-cı il yanvarın 1-dən çağırış bütün təqvim ili boyunca, yəni yanvarın 1-dən dekabrın 31-dək keçiriləcək. Hərbi komissarlıqlar ilboyu çağırış vərəqələri göndərə, tibbi müayinələr və çağırış komissiyalarının iclaslarını keçirə biləcəklər.

Çağırışçıların xidmət yerinə göndərilməsi isə əvvəlki kimi olacaq: 1 aprel – 15 iyul və 1 oktyabr – 31 dekabr arası. Qanuna görə, elektron çağırış vərəqəsində göstərilən gəlmə tarixi vərəqənin reyestrdə yerləşdirilməsindən sonra 30 günü keçməməlidir.

Prezidentin imzaladığı ikinci qanun isə ehtiyatda olan vətəndaşların dinc dövrdə də müəyyən tapşırıqları yerinə yetirməsinə icazə verir. Bu, ehtiyatda olmaq barədə könüllü kontrakt bağlayan vətəndaşlara aiddir. Rusiya Müdafiə Nazirliyi onları "əhəmiyyətli obyektlərin və digər həyati vacib infrastrukturun qorunması məqsədilə" xüsusi toplanışlara göndərmək hüququ əldə edir.

Dövlət Duması bu qanunu oktyabrın 28-də qəbul edib.

Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı müharibə başlayandan Rusiya rəsmi olaraq nə hərbi vəziyyət, nə də ümumi səfərbərlik elan edib. 2022-ci ilin payızında "qismən səfərbərlik" həyata keçirilib, ordunun əsas hissəsi isə "könüllülər" hesabına formalaşdırılıb.

"Vətəndaş və ordu" hüquq müdafiə qrupunun direktoru Sergey Krivenko "Current Time"a deyib ki, söhbət Müdafiə Nazirliyi ilə ehtiyatda olma barədə müqavilə imzalayan şəxslərdən gedir: "Amma bu kontrakt onların üzərinə müharibəyə getmək öhdəliyi qoymur. Müharibədən öncəki şərtlərə görə, rezervist yalnız döyüş hazırlığını təkmilləşdirmək, vaxtaşırı toplanışlara getmək öhdəliyini götürürdü. Bunun qarşılığında Müdafiə Nazirliyindən az miqdarda pul alırdı".

Rusiyanın Çelyabinsk vilayətində kazarmada əsgər yoldaşını döyərək öldürən hərbçilərə 9 və 11 il azadlıqdan məhrumetmə cəzası kəsilib. Bu haqda Maqnitoqorsk qarnizon hərbi məhkəməsi məlumat yayıb.

Hərbçilər arasında dava 2025-ci il martın 17-nə keçən gecə Çelyabinsk vilayətinin Çebarkul şəhərində hərbi hissənin kazarmasında baş verib. İki müqaviləli hərbçi "şəxsi ədavət zəminində" əsgər yoldaşlarını təpiklə döyməyə başlayıb. O, aldığı xəsarətlərdən ölüb.

Hökm hərbi hissənin klubunda, bütün şəxsi heyətin iştirakı ilə elan edilib. Koloniya cəzası ilə yanaşı, məhkumlar həm də ölən əsgərin bacısına təzminat ödəməli olacaqlar.

"Astra"nın məlumatına görə, davada iştirak edən hərbçilərdən biri daha öncə Ukraynanda müharibədən qaçıb. O zaman onun xidmət keçdiyi bölmə Rusiyanın işğalı altında olan Ukraynanın Donetsk vilayəti ərazisində imiş.

ABŞ-nin keçmiş vitse-prezidenti, 2003-cü ildə İraqın işğalını dəstəkləyən Dik Çeyni 84 yaşında vəfat edib. Tarixçilər onu ölkə tarixində ən güclü vitse-prezidentlərdən biri sayırlar.

Ailəsinin məlumatına görə, Çeyni noyabrın 3-də pnevmoniya, ürək-damar xəstəliklərinin ağırlaşmasından vəfat edib.

Respublikaçı D.Çeyni konqresmen, müdafiə naziri olub. Texasın ovaxtkı qubernatoru Corc Buş 2000-ci ildə prezident seçkisinə onunla birlikdə gedib.

2001-2009-cu illərdə vitse-prezident postunda olan Çeyni prezidentlik səlahiyyətlərinin genişləndirilməsinə çalışıb. O, eyni zamanda, vitse-prezident idarəsinin nüfuzunu gücləndirib, milli təhlükəsizlik komandası yaradıb.

Çeyni 2003-cü ildə İraqın işğalının qatı tərəfdarlarından, İraqda iddia olunan kütləvi qırğın silahları təhlükəsi ilə bağlı Buş administrasiyası rəsmiləri arasında ucadan danışanlardan olub. Amma İraqda bu silahlar tapılmadı. Çeyni isə sonralar israr edirdi ki, ozamankı kəşfiyyat məlumatlarına əsasən işğal, İraq prezidenti Səddam Hüseynin devrilməsi düzgün qərar idi.

Onun qızı Liz Çeyni də nüfuzlu respublikaçı konqresmen olub. Ancaq o, respublikaçı prezident Donald Trampa qarşı çıxandan, onun impiçmentinə səs verəndən sonra Nümayəndələr Palatasındakı yerini itirib. Atası onunla razılaşıb, 2024-cü ildə demokratlardan namizəd Kamala Harrisə səs verəcəyini deyib.

Çeyni ürək problemlərindən əziyyət çəkib, 37 yaşında ürəktutmaları olub. 2012-ci ildə ona ürək köçürülüb.

Narkotik cinayətində ittiham olunan 19 yaşlı Böyük Britaniya vətəndaşı Bella Mey Kalli prosessual razılaşma bağladıqdan sonra Tbilisi şəhər Məhkəməsinin zalından azadlığa buraxılıb. O, hamiləliyin səkkizinci ayındadır.

B.M.Kalli günahını tam etiraf edib. Məhkəmə onu təqsirli bilərək 5 ay 24 gün azadlıqdan məhrumetmə və 500 min lari cərimə ilə cəzalandırıb. Bu müddət artıq çəkilmiş hesab edilib, Bella Mey həmin dönəm Rustavidəki 5 saylı qadın həbsxanasında olub.

Ailəsi razılaşmada nəzərdə tutulan 140 min funt sterlinqi öncədən ödəyib. Onun daha iki il həbsdə qalacağı gözlənsə də, məhkəmə gözlənilmədən onu azad edib. Bellanın anası Layan Kennedi bu barədə iclas başlamazdan bir neçə dəqiqə öncə xəbər tutub.

"Exo Kavkaza" yazır ki, məhkəmə prosesi Böyük Britaniya və beynəlxalq KİV-in diqqət mərkəzində olub.

Kalli mayda Tailanddan Tbilisiyə Şarca (BƏƏ) aeroportu vasitəsilə gələndə saxlanılıb. Gürcüstan rəsmiləri onun baqajında 12 kiloqram marixuana və 2 kiloqram həşiş aşkar ediblər. Onu 20 ilədək azadlıqdan məhrumetmə və ya ömürlük həbs cəzası gözləyirdi.

Britaniyalı qadın bildirib ki, onu bu cinayəti törətməyə təzyiq və işgəncə altında məcbur ediblər.

2023-2024-cü illərdə Ermənistan Fransa ilə 274 milyon avrodan çox dəyərində silah təchizatı kontraktları bağlayıb. Fransanın Müdafiə Nazirliyinin parlamentə təqdim etdiyi hesabatda bu haqda məlumat yer alıb. Sənədə görə, bu addım müdafiə sahəsində əməkdaşlığın diversifikasiyası çərçivəsində atılıb.

Hesabatda deyilir ki, "2023-cü ildə Yerevanda Fransa müdafiə missiyasının yaradılması Ermənistan tərəfi ilə əməkdaşlığı gücləndirmək və optimal variantlar tapmaq üçün ən yaxın əlaqələri qurmağa imkan verəcək".

Sənədə əsasən, 2022-ci ilədək Fransa Ermənistana, demək olar ki, silah tədarük etməyib. 2023–2024-cü illərdə isə quru qoşunları üçün çoxsaylı silah müqavilələri bağlanıb, Ermənistan hərbi sənayesi sahəsində müxtəlif layihələr müzakirə olunur. Ermənistan-Fransa müdafiə tərəfdaşlığı dağlıq ərazilərdə döyüş qabiliyyətinin artırılmasını əhatələyir; Vazgen Sarkisyan və Sen-Sir hərbi akademiyaları bu sahədə əməkdaşlıq edir.

Hesabatda qeyd olunur ki, Fransa Ermənistana "Caesar" haubitsaları tədarük edir. Bu barədə 2024-cü ildə məlumat yayılmışdı. Sənəddə həmçinin Fransanın Ermənistana 15 ədəd tank əleyhinə raket və raket kompleksləri satdığı vurğulanır.

Qərbin Rusiyaya son sanksiyalarından sonra Türkiyənin neft emalı zavodları daha çox qeyri-Rusiya mənşəli neft almağa başlayıblar. Bu haqda "Reuters" mənbələrə istinadla yazıb.

Çin və Hindistanla yanaşı, Türkiyə də Rusiya xam neftinin əsas alıcılarından biridir. Görünür, ABŞ, Avropa İttifaqı və Böyük Britaniyanın sanksiyaları Türkiyənin neft emalı zavodlarına təsirini göstərir.

Ölkənin ən böyük neft emalı zavodlarından biri olan "SOCAR Turkey Aegean Refinery" (STAR) Azərbaycanın SOCAR şirkətinə məxsusdur. Mənbələrə görə, zavod dekabr üçün İraq, Qazaxıstan və digər qeyri-Rusiya istehsalçılarından dörd partiya xam neft alıb.

"Reuters"in hesablamalarına görə, bu, partiyaların ölçüsündən asılı olaraq günə 77 min – 129 min barel qeyri-Rusiya mənşəli neft deməkdir, yəni SOCAR daha az Rusiya nefti emal edəcək.

"Kpler" məlumatlarına əsasən, STAR zavodu sentyabr və oktyabrda günə təxminən 210 min barel tamamilə Rusiya nefti emal edib.

Mənbələrdən ikisinin dediyinə görə, bu dörd partiyadan biri Qazaxıstanın KEBCO növüdür. Bu isə keyfiyyətcə Rusiyanın "Urals" markası ilə eynidir. STAR zavodu bu il yalnız bir dəfə Qazaxıstan nefti idxal edib və 2024-cü ildə, ümumiyyətlə, idxal etməyib.

Türkiyənin digər böyük emalı şirkəti "Tupras" (TUPRS.IS) isə, mənbələrin sözlərinə görə, Rusiya "Urals" markasına oxşar keyfiyyətdə olan İraq növləri kimi qeyri-Rusiya mənşəli neft alışlarını artırır.

Mənbələr bildiriblər ki, Türkiyədə iki əsas zavodu olan "Tupras" yaxın zamanda bu zavodlardan birində Rusiya nefti idxalını tamamilə dayandıra bilər. Səbəb Avropaya yanacaq ixracını davam etdirmək istəyidir. Zavod Avropa İttifaqının qüvvəyə minməkdə olan sanksiyalarına zidd getmək istəmir. Şirkət digər zavodda isə Rusiya neftini emal etməyə davam edəcək.

SOCAR şərh verməyib. "Tupras" isə "Reuters"in şərh sorğusuna cavab verməyib.

Noyabrın 3-də səhər saatlarında Əfqanıstanın şimalındakı Məzari-Şərif şəhəri yaxınlığında 6.3 bal gücündə zəlzələdə azı 20 nəfər həlak olub. Ekspertlər qurbanlarının sayının "ciddi şəkildə" artacağını deyirlər. Cəmi iki ay öncə ölkənin şərqində böyük itkilərə səbəb olan zəlzələ baş vermişdi.

ABŞ Geoloji Xidməti bildirib ki, onların modelləri qurbanların sayının böyük olacağını, fəlakətin geniş ərazilərə yayıla biləcəyini göstərir. Məzari-Şərifdə təxminən 523 min nəfərin yaşadığı bildirilir.

Səhiyyə rəsmiləri azı 20 nəfərin öldüyünü, təxminən 200 nəfərin yaralandığını bildiriblər. "Taliban" hakimiyyəti zəlzələnin qurbanları və dəyən ziyan barədə əlavə məlumat veriləcəyini açıqlayıb.

Ən çox Balx və Səmənqan vilayətlərinə ziyan dəydiyi bildirilib.

Noyabrın 1-də Hinduquş bölgəsində 4.9 bal gücündə zəlzələ olmuşdu. Onun qurbanları, ziyanın miqyası hələ də dəqiqləşdirilməyib.

Avqustda isə zəlzələ 2 mindən çox insanın ölümünə səbəb olub. O zaman hökumət zəngin ölkələrdən yardım istəmişdi. "Taliban" silahlı qruplaşması 2021-ci ilin avqustunda Əfqanıstanda hakimiyyəti ələ keçirib. Bundan sonra ölkəyə beynəlxalq yardımların göndərilməsində də pozuntular yaranıb.

Europol Ukraynada müharibə cinayətlərində şübhəli bilinən, Rusiyanın “Vaqner” və “Redut” özəl hərbi şirkətlərinin 654 üzvünün şəxsiyyətinin müəyyənləşdirildiyini bildirir.

Şübhəlilər arasında Ukrayna, Moldova, Qazaxıstan, Özbəkistan, Tacikistan, Türkmənistan, Azərbaycan, Ermənistan, Bosniya və Herseqovina vətəndaşlarının olduğu bildirilir. Onların müharibə əsirlərinin və mülki şəxslərin edamı, habelə cinsi zorakılıq kimi müharibə cinayətlərində iştirak etdikləri ehtimal olunur.

Oktyabrın 31-də Europol Moldova və Ukraynaya həmin şübhəlilərlə bağlı istintaqda kömək etdiyini açıqlayıb. Əsas diqqət Ukraynadakı təcavüzkar müharibədə törədilmiş müharibə cinayətlərində iştirak edən şəxslərə yönəlib.

Europol bildirir ki, oktyabrın 29-da Moldova və Ukraynada 70 evdə axtarış aparılıb; atıcı və soyuq silahlar, sursat, geyim formaları, “Vaqner” qrupunun nişanları olan emblemlər və elektron avadanlıqlar götürülüb. Europol Ukrayna və Moldovanın bəzi vətəndaşlarının Ukrayna və Konqo Demokratik Respublikasında döyüşlərdə iştirakını sübut edən video və foto materiallar toplandığını da bildirir.

Moldova və Ukrayna prokurorları reydlərin keçirildiyini mətbuat açıqlamalarında təsdiqləyiblər.

Europol-un iddia olunan hərbi cinayətlərdə şübhəli saydığı 654 nəfərdən neçəsinin həbs olunduğu və ya harada olduqları bəlli deyil.

Ukrayna hakimiyyəti istintaqın gedişində Europol-un təhlükəsiz kanalları vasitəsilə 280 xarici vətəndaşın adlarını müvafiq ölkələrlə bölüşüb. Onlar döyüş əməliyyatlarında iştirakda şübhəli bilinirlər. Bu günə qədər 11 Ukrayna vətəndaşı “Vaqner” və “Redut” birləşmələrinə qoşulduqlarına görə dövlətə xəyanət ittihamı ilə məhkəməyə verilib.

AzadlıqRadiosu Azərbaycanda müvafiq rəsmi orqanlardan məsələyə münasibət almağa çalışır.

Rusiya 2022-ci ilin fevralından Ukraynada təcavüzkar müharibəyə başlayıb. Muzdluları Suriya, Livan və Ukrayna da daxil olmaqla müxtəlif ölkələrə göndərilən "Vaqner" qrupunun rəhbəri Yevgeni Priqojin 2023-cü ildə qiyamdan iki ay sonra təyyarə qəzasında həlak olub. Təhlilçilər "Redut"un "Vaqner"in potensial əvəzedicisi kimi yaradıldığını bildirirlər. AzadlıqRadiosunun iki il öncə apardığı araşdırma Redut muzdlular şəbəkəsini Rusiyanın GRU hərbi kəşfiyyat agentliyinin dəstəklədiyini üzə çıxarıb.

Tramp administrasiyası ölkəyə ildə 7 min 500 qaçqın qəbul ediləcəyini, onların çoxunun ağdərili Cənubi Afrika vətəndaşları olacağını açıqlayıb.

Oktyabrın 30-da Federal Reyestrdə bu haqda bildiriş dərc olunub. Rəqəmlərlə bağlı heç bir səbəb göstərilməyib. Sənəddə 2026-cı maliyyə ili üçün 7 min 500 qaçqının qəbulu humanitar narahatlıqlarla əsaslandırılır və ya milli maraqlara uyğun olduğu bildirilir.

İndiyədək ölkənin qaçqın proqramına hər iki partiya dəstək verib. Ancaq prezident Donald Tramp vəzifəsinə başlayan gün proqramı dayandırıb, o vaxtdan ölkəyə çox az sayda qaçqın qəbul olunub, onların da çoxu ağdərili cənubi afrikalılardır. Bəzi qaçqınlar proqram dayandırılanda artıq ABŞ-yə getmək prosesində olduqlarından məhkəmə qərarı ilə qəbul ediliblər.

Administrasiya fevralda afrikanerlər (Holland, alman və fransız kolonistlərin Cənubi Afrikada törəmələrindən ibarət xalq) üçün xüsusi proqram elan edib. O zaman bildirilib ki, ağdərili cənubi afrikalı fermerlər öz ölkələrində ayrıseçkilik və zorakılıqla üzləşirlər. Cənubi Afrika Respublikası hökuməti bu iddiaları qətiyyətlə təkzib edir.

"Reuters" xəbər verir ki, sentyabrın əvvəlinədək ABŞ-yə cəmi 138 cənubi afrikalı gedib.

İndiyədək ABŞ dünyanın müxtəlif yerlərindən müharibə və təqiblərdən qaçan yüz minlərlə insana sığınacaq verib.

Demokrat prezident Co Bayden administrasiyası dövründə qaçqın qəbulu üçün illik limit 125 min idi. 2024-cü ildə Birləşmiş Ştatlara 100 min qaçqın gəlib.