Ukrayna rəsmiləri sovet diktatoru İosif Stalin və onun məxfi polisinin rəisi Lavrenti Beriya barəsində İkinci Dünya Müharibəsi illərində minlərlə müsəlman Krım tatarının ölümü ilə nəticələnmiş deportasiyaya görə cinayət işi qaldırıblar.
Cinayət işinin açılması barədə məlumatı mayın 18-də Ukraynanın baş prokurorluğu verib. Bu, Ukrayna prokurorluğunun tarixin acı səhifələrinə dair başlatdığı növbəti cinayət araşdırmasıdır. Bundan əvvəl 1930-cu ildə baş vermiş aclıq və ya Ukrayna tarixində “qolodomor” kimi tanınan hadisə ilə əlaqədar cinayət işi qaldırılıb. Həmin aclıq nəticəsində milyonlarla ukraynalının öldüyü məlumdur.
Bu hadisə şəksiz olaraq Kremlin qıcıqlandıracaq, çünki xüsusilə də 2014-cü il Kiyev etirazlarından bəri Moskva Rusiyanın tarixi keçmişinə bəzək-düzək vurub bəraət qazandırmaqla məşğuldur.
Maydan hadisələri Moksvanın Krım yarımadaslını ilhaq etməsi ilə nəticələnib. Əsrlərdir yarımadanın sakini olan Krım tatarları bu işğala etirazlarını bildirmiş və buna görə də Moskva tərəfində siyasi repressiyalara məruz qalmışlar.
Ukraynanın ədliyyə naziri Pavlo Petrenko mayın 19-da verdiyi bəyanatda cinayət işinin qaldırılmasını “tarixi ədalətin bərpası” adlandırıb.
1944-ci ildə Stalin türkduilli müsəlman tatarları nasist Almaniyası ilə əlbirlikdə ittiham edərək onların Sibir və Mərkəzi Asiyaya deportasiya olunmasına sərəncam verib.
Tarixçilərin təxminlərinə görə o vaxt əksəriyyətini Krım tatarları təşkil edən 250 min insan öz evlərindən deportasiya edilib. On minlərlə tatar Sibirə gedən yollarda və elə orada acından və xəstəliklərdən tələf olub.
Krım tatarları yalnız 1980-ci illərin sonunda Mixail Qorbaçovun “perestroyka” islahatları zamanı geri qayıda biliblər.
1990-cı illərdə və 2000-ci illərin əvvəllərində Krım tatarları ilə Kiyev arasındakı münasibətlər mürəkkəb olub, lakin indi Rusiya repressiyaları şəraitində Ukrayna Krım tatarlarının hüquqlarının müdafiəsinə qalxıb.
Ukrayna deportasiyaları mayın 18-də bütün ölkə boyunca keçirilən tədbirlərlə yad edib.
Stalin 1953-cü ildə ölüb. Beriya bundan bir neçə ay sonra edam edilib.
