ABŞ Konqresində ilk dəfə olaraq İranın milli azlıqlarına həsr olunan dinləmələr keçirilib. Dinləmələrdə İran azərbaycanlılarının, bəlucların, ərəblərin, kürdlərin təmsilçiləri iştirak ediblər.
İran azərbaycanlıları adından Azərbaycanlı Məhbusları Müdafiə Assosiasiyasının sədri Faxtə Zamani danışıb. O, deyib ki, İranda azərbaycanlıların sayı yalnız farslardan geri qalır, amma onların uşaqlarına azərbaycanlı adı verməyə də ixtiyarları yoxdur. Ana dilində təhsilə gəlincə, Zamani bildirib ki, İran hökuməti Azərbaycan televiziyası yaradıb, amma həmin televiziya azəri yox, «fazəri» dilində yayımlanır. «Fazəri» deyəndə, Faxtə Zamani çoxlu fars sözlərindən istifadə etməklə azərbaycanca danışanların dilini nəzərdə tutur. Zamaninin dediyinə görə, «fazəri» dilində verilişlər yayımlamaqla hökumət Azərbaycan dilini dəyişmək, fars dilinin dialektinə çevirmək istəyir: «Hökumətin məqsədi azərbaycanlıların assimilyasiyasına nail olmaqdır». Azərbaycanlıların təmsilçisi bildirib ki, İrandakı insan haqları fəallarının təcrübəsi, xaricdə dayağı yoxdur, amma onlar indi də İran rejimi üçün təhlükə hesab olunur.
Dinləmələrdə Konqresin iki üzvü iştirak edib və onlar İrandakı azlıqların haqlarını müdafiə etdiyini deyib. Amma dinləmələrdə məlum olub ki, İranın etnik azlıqlarıyla bağlı cəhdlər maneələrlə üzləşir. Euroasiya.net saytı yazır ki, dinləmələrdə səs-küy qopub, bəzi iranlı amerikalılar qəzəblənib, danışanları separatçılıqda günahlandırıblar. İş o yerə çatıb ki, məsələyə polis müdaxilə etməli olub. Keçmişdə İran Silahlı Qüvvələrinin tərkibində çalışan bir nəfər deyib ki, İran xalqının azərbaycanlı, bəluc, kürd problemi yoxdur. İran xalqının demokratiyaya ehtiyacı var.
Bir başqa iranlı amerikalı isə deyib ki, İandakı xalqlar min illərdir bir yerdə yaşayırlar: «Problem İran İslam Respublikasındadır».
Eurasia.net yazır ki, dinləmələr Buş administrasiyasının İranla bağlı strategiyasına istiqamət verə bilər. Dinləmələrdə iştirak edən rəsmilərdən də bəziləri qeyd ediblər ki, İranda rejimi dəyişmək üçün milli azlıqlardan istifadə etmək olar. Belə bir cəhdlərin başladığını göstərən fakt var. Artıq «Azad Avropa – Azadlıq» radiosu məhz İran azərbaycanlıları üçün yayımlanacaq Azərbaycan xidməti yaratmaq istəyir.
