Xərçəngdən, əsasən də döş xərçəngindən ölən qadınların sayı durmadan artır və mütəxəssislər bu artımın 2030-cu ilə qədər 60% olacağını proqnozlaşdırırlar. Bu o deməkdir ki, cəmi 14 ildən sonra dünyada ildə 5.5 milyon qadın xərçəngdən öləcək.
Bu xəbərdarlıqla Amerika Xərçəng Cəmiyyəti və «The Lancet» tibb jurnalında dərc olunmuş hesabatın müəllifləri çıxış ediblər.
HƏR 7 QADINDAN BİRİ
Hazırda dünyada hər 7 qadından 1-i xərçəngdən ölür. Keçənilki rəqəmlər ildə 1.7 milyon qadının xərçəngin qurbanı olduğunu göstərir. Qurbanlar, əsasən, gəliri aşağı, ya da orta olan ölkələrdəndir. Ekspertlər belə ölkələrdə vəsait və himayə çatışmadığından, eləcə də siyasi və ictimai diqqətin azlığı ucbatından qadınların xərçəngdən qurtula bilmədiyini, hər il daha çox qadının döş, ağciyər, bağırsaq, ya da uşaqlıq boynunda yaranmış xərçəng üzündən dünyasını dəyişdiyini deyirlər. Amerika Xərçəng Cəmiyyəti ölümlərə ən çox ürək-damar xəstəliklərindən sonrakı xərçəngin səbəb olduğunu bildirir.
«Ölüm hallarına daha çox gənclərdə və ortayaşlı qadınlarda rast gəlinir. Bu isə həm onların ailəsinə, həm də milli iqtisadiyyata ağır yük olur», - Amerika Xərçəng Cəmiyyətindən Sally Cowal belə deyib.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, kasıb ölkələrdə xərçəngin diaqnozu və müalicəsinin zəifliyi ucbatından ölüm halları da çoxdur. İnsan ömrünün uzunluğunun sağlamlığın bünövrəsindən asılılığını nəzərə alsaq, inkişaf etməkdə olan ölkələrin də yükü böyükdür. S.Cowal belə ölkələrdə qadınların daha çox risk faktorlarına, məsələn, fiziki fəaliyyətsizlik, sağlam olmayan pəhriz, ya da piylənmə, analığın gecikdirilməsi və başqa reproduktiv faktorlara məruz qaldıqlarını deyir.
Bütün bunların nəticəsi olaraq, bir vaxtlar daha yüksəkgəlirli ölkələrin problemi hesab edilən xərçəng xəstəliyi indi geniş yayılıb.
ÇİNDƏ 1 MİLYON QADIN XƏRÇƏNGDƏN ÖLÜB
Qadınların xərçəngdən ölməsi hallarına daha çox Şərqi Asiyada rast gəlinir. 2012-ci ildə bu regionda, xüsusilə də Çində 1.7 milyon qadında xərçəng aşkarlanıb, onlardan 1 milyonu vəfat edib.
Döş və ağciyər xərçəngi həm varlı, həm də kasıb ölkələrdə ən çox yayılan xərçəng növüdür. Bağırsaq xərçəngi 3-cü, uşaqlıq boynu xərçəngi 4-cüdür.
Uşaqlıq boynu xərçənginin qarşısını peyvənd yolu ilə almaq mümkündür. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, 12 yaşlı qızların insan papilloma virusuna (HPV) qarşı peyvəndlənməsi ildə 420 min ölüm halını əngəlləyə bilərdi. Həmçinin, uşaqlıq boynundan götürülmüş nümunələrin adi qaydada analizi də xərçəngin ilkin mərhələdə aşkarlanmasına imkan verir.
Mütəxəssislər bütün ölkələri bu problemə diqqət etməyə çağırır, xərçəngin qadınlar arasında geniş yayılmasının tək ailələrə deyil, cəmiyyətə və iqtisadiyyata vurduğu zərbənin xəstəliklə mübarizəyə qoyulan sərmayədən qat-qat ağır olduğunu bildirirlər.