Səlim Babulloğlu
ATA VƏ UŞAQLAR
Mübarəkə,
Sonaya,
qəzintilərimizdə tez-tez rastlaşdığımız
Çingiz Əlioğluna
1.
Meydanın daş döşəməsindən əvvəl çiskin, şeh
bir az bu boş meydanın qarovulçusuna,
bir az da əkin müqəvvasına bənzəyən heykəlin qafasına,
bürüncünə deyil, onun əzəmətinə düşür, oturur,
onu qaraldır, üstünə kölgə salır,
metafizikamı fizikayla puç olur, tərsinəmi- bunu bilmirəm,
amma bu bizdə, Əlioğlu Çingiz demişkən, heç şübhəsiz şübhə oyadır.
Əslində nə baş verir: su xassəsini dəyişir,
torpaq onu Məcnun yanğısıyla çağırır, çəkir,
altı vergül altmış yeddilik gücüylə sevir,
adamlar isə hələ də möcüzə axtarır və nədənsə onu tapmırlar.
Hər gün yolum bu boş meydandan keçir, hər sabah.
Bu səhər də oğluma qızımı məktəbə apardım,
yuxusuz və yorğundum,
susmaq istədimsə, onların sadəlil suallarına cavab axtardım,
bu atalıq borcundan əvvəl həmsöhbəti dinləmək kimi
bir əxlaq məsələsidir deyə kitab cümlələriylə düşündüm,
onların müdirk sözlərinə qulaq verdim
və anladım ki, bu səhər mən də məktəbə gedirəm,
dərsimi əzbərləsəm də heç nə bilmirəm.
“Ata, mən bilirəm, ulduzlar göydə yatır”. “Düzdü, qızım”.
“Ata, mən bacımı incidən oğlanı tutdum, silkələdim, amma vurmadım...”
“Niyə oğlum?” “Çünki gördüm, o qorxurdu, çünki ata,
ay ata, bilirsən o yazıqdı, mən onu bağışladım”.
“Ata, ora nədi elə?” “Çörək dükanı”.” Axı, sünbül yazılıb...”
“Elədi”. “Niyə?” “Çünki bizim hər gün yediyimiz çörək sünbülün qızıdı,
çünki çörək əvvəl sünbül olub, çiçək kimi çöldə bitib, çiçək qızım”.
“Necə?” “Mən bunu bilmirəm”. “İki düşür sənə ata, iki”.
Təəssüf, atanız əlaçı deyil, elə müəlliməniz də...
Bir də bilməmək ən doğru cavabdı demək istədim.
Bu səhər anladım ki, hə, mən də məktəbə gedirəm,
mən də soruşmaq və cavab almaq istəyirəm.
2.
Uşaqlar, siz ölümdən qorxursunuz?
Bəlkə şeir yazmaq heç lazım deyilmiş?
Bilirsən, qızım, mən həyatı kitablardan tanıdım.
Sonra onun qonşu uşaqların sifətində
ağzısöyüşlü, davakar, yalançı nüsxələriylə tutuşdurdum,
bilirsən, qızım, çaşdım, ağladım.
Oldu ki, saatlarla susub xəyal elədim.
Bilirsən, kitab həyatdan qabaq olub,bunu sonralar anladım.
Amma o kitab başqadı,
İnanmıram ki, bunu sizə məktəbdə öyrətsinlər,
bəlkə də düz edirlər, sonra yaşamaq çətin olardı.
Bilirsən, oğlum, mən həmişə Məlikməmməd olmaq istəmişəm
və bilməmişəm: təkcə divin ölümünü deyil,
həm də göyərçünün qətlini arzulamışam,
qəribədi, deməli mən həmişə qatil olmaq istəmişəm?
Amma indi mən həm Məlikməmmədəm, həm Əhməd və Məmmədəm,
həm şəfa tapmaq istəyən şah, qırılan kəndirəm,
həm divəm, həm quyuyam,
həm saçından asılan qız, döyüşən qoçlar, həm də göydən düşən almayam.
Mən indi təkcə həyat yox, həm də yaddaşam və bu dəhşətlidi.
Bilirsənsə de, oğlum, o bədheybət,tüklü,nəhəng divin canı
niyə ağ və yupyumşaq, ufacıq göyərçindədi,
niyə o göyərçin şüşənin içindədi,
axı, bu nə hiylədi?
Bilirsən, qızım, nağılların birində qoca və kor Yəhya
uzun ayrılıqdan sonra geri dönən oğluna nə demişdi?
Demişdi ki, səni görməyimə, hə,hə, görməyimə çox şadam.
Mən o vaxt ağlamışdım.
Mən sonralar da gözlərimi tez-tez yumdum və ağladım.
Sonra qardaşın doğuldu, sonra sən
və mən söz verdim ki, daha ağlamayacam,
o bəsit, ağılsız filmlərdəki kimi güclü ata olacam.
On ildi ki, göz yaşlarım içimə tökülür,
və hər gün də qorxuram ki, evimzi su bassın.
Amma boş şeydi, mən indi ağlamaq istəyirəm,
mən sizə ağlamağı tərgitməmənizi indidən vəsiyyət edirəm.
Bilirsiz uşaqlar,
mənə şeirlərində həyat yoxdu deyirlər,
bilirsiz, onlar həyat deyəndə yalnız özlərini,
öz ömürlərini nəzərdə tuturlar-
mən onları qınamıram,
çünki onların başqa həyatı yoxdu
və bu yaxşıdı.
Bilrisiz uşaqlar, atanız şeir yazır
və anlayır: bu heç kimə lazım deyil,
yəni, dünya da düzəlməyəcək.
Bilirsiz uşaqlar,
ikinci hissədə olanları mən sizə demədim,
sizinlə bölüşmədim.
3.
Meydanın daş döşəməsindən əvvəl çiskin, şeh
bir az bu boş meydanın qarovulçusuna,
bir az da əkin müqəvvasına bənzəyən
heykəlin bürünc qafasına otururdu
onu qaraldırdı,
bizdə onun əzəmətinə şübhə oyadırdı.
İndi isə günəş ağ yuyub qara sərən
pinti qadınlar kimi onu qurudur,
və bir dargöz fotoqraf arxasını ağaclara
və diri adamlara çevirib heykəlin şəklini çəkir.
Günəş, dünyanın səmavi boğazındakı
üfüq zəncirindən asılan kəhraba!
Salam olsun sənə İstanbul ağzıyla, mərhaba!
Səni necə çağırım və bu çağrışı yazım ki, adına yaraşsın,
kağıza baxanların belə gözləri qamaşsın!?
Sən, ey, sapsarı məchul göz, obyektiv!
Sən axı hamını- məni, bu uşaqları,
hətta çəmənlikdə gəzən qarışqaları belə üzdən tanıyırsan.
Eləysə, de, niyə bu dargözün çəkdiyi şəkillərə
o heykəlin yalnız duruşu və əzəməti düşür?
Bəs, onun və bizim hər gün tapdanan, müti kölgələrimiz nə olsun?
Axı, bu, Əlioğlu Çingiz demişkən, əlbəttə doğru deyil...
feral, 2008-ci il
