İlin-günün bu vədəsində Qubada, ağac başında ağ alma görə bilməyəcəyimiz yəqin idi. Amma kol dibinə bir zibil kimi atılmış, üstünü qar basmış alma tayları görəcəyimizi də güman eləməzdik.
Alma almaya bənzər deyiblər. Amma Qubanın İqriq kəndinin sakinləri belə düşünmür. Deyirlər ki, alma var, pula gedir, alma var zibilə dönər. Niyəsini sonra xırdaladılar. Kənd sakini Çingiz Orucəliyev danışır ki, torpaq islahatı zamanı alma bağları kənd sakinləri arasında paylanıb. Hər kəs üçün 18 sot alma bağı, 4 sot da torpaq düşüb. Onlar da illərdi-əkib becərirlər. Becərdikləri almanı əvvəllər daha çox Rusiyaya göndəriblər. Amma indi deyirlər ki, qonşu ölkəyə alma aparıb satmaq əvvəlki kimi gəlir gətirmir:
- Alma aparırıq, «Kamaz»ın pulu, yeşiyin pulu, gediş haqqı... məcbur olub əliboş qayıdırsan.
- Mənim iki oğlum Rostova apardı, getdilər, gəldilər, ziyan elədilər. Elə burda satdığımız qiymətə satdıq, getməyin nə mənası.
Vaxtilə aqronom işləmiş Çingiz Orucəliyev deyir ki, mövsüm vaxtı birinci, ikinci sort almanın bir yeşiyini 10-12 manatdan sata bilirlər. Amma heç də becərdikləri bütün məhsula müştəri tapılmır:
- Belədi ki, birinci, ikinci sortu satırıq, zəiflərini də sata bilmirik, atırıq zibilə.
- Aşağı sort almaların şirəsini çıxartmaq olmazmı?
- Niyə olmur ki? Vaxtilə zavod olub, şirəsini, püresini eləyirdilər, təhvil verirdik. İndi də istəyirlər, amma yeşiyi 50 qəpikdən. Fəhlə elə özü yeşiyini 50 qəpiyə yığır. Xeyir eləmir deyə, elə biz də tökürük zibilliyə.
TƏLƏ ÜÇÜN YEM–ALMA
Çingiz dayı təəccübümü görüb anladır ki, 14 yaşlı Nail qaratoyuq tutmaq üçün tələ qurub. Quş alma yeməyə gəlir, alma qalağının üstünə yerləşdirilmiş taxtanın ipini çəkəndə isə, quş tələyə düşür. Amma hələ Nail «siftə» eləməmişdi. Deyir, işi olduğundan tələsini gec qurub:
- Gündə üçünü-dördünü tuturam.
- Evin ət ərzağını ödəyirsən də... Bəs satmırsan?
- Yox, satmalı heç nəyi yoxdur axı. Skeletdir.
Onunla söhbətdə ikən qonşu oğlanlar da bizə qoşulur. Sən demə, alma zibilliyi bu kənddə oğlan uşaqları üçün tələ yemi imiş. Çingiz dayı deyir ki, adətən, məhsulun 40-50 faizi beləcə itkiyə gedir. Sakinlər bunun əsas səbəbini keyfiyyətsiz kimyəvi dərmanda görürlər.
«DƏRMANLARIN KEYFİYYƏTİ YOXDUR»
- 15-20 dəfə dərmanlayırsan, amma xeyri olmur. Dərmanların keyfiyyəti yoxdur.
Qubanın aran kəndlərinin əsas məşğuliyyəti meyvəçilik, almaçılıqdır. Amma iqriqlilər deyirlər ki, o biri kəndlərdə də vəziyyət oxşardır. Onu da söyləyirlər ki, alma təsərrüfatçılığı təkcə qulluğa baxmır, bunun quraqlığı, dolusu, yağışı var.
KƏNDDƏ ŞƏHƏRLİ KİMİ…
«Axı torpaq sahəniz var, niyə yonca əkmirsiz?»- deyəsən sualım sadəlövh səslənir. Çünki hamı az qala bir ağızdan danışır ki, torpağı əkib-becərmək də vəsait istəyir.
- Əkinin sahəsinin sürülməsi 40 manatdır, 40 manat onun əkilməsi... Sulamasını lap özümüz edək, sonra bunun gübrəsi var, yığılmağı var. Sərf eləmir.
- Televizorda deyirlər ki, «Aqrolizinq» 12 manata çiləyir, bizdə 20 manat. Şumlama hektarın 40 manatadır, televizorda göstərir 12-14 manatadır. Bizdə «Aqrolizinq»in qiymətləri ilə televizorda deyilən qiymətlər üst-üstə düşmür.
«LİSENZİYASIZ DƏRMAN ALMAYIN»
İqriq kənd bələdiyyəsinin sədri Nəcəfqulu Əzizov kəndlilərin kimyəvi dərmanla bağlı şikayətlərindən xəbərdardır. Deyir ki, bu yaxınlarda elə bu məsələ ilə bağlı iclas keçiriblər.
- Bizdə bir vətəndaş, deputatımız Vahid Əhmədova şikayət eləmişdi. O da Baş nazirə kimi yazmışdı, onlar da bura nümayəndə göndərmişdilər. Laboratoriya müdiri də gəlmişdi. Camaatla görüşdülər, dedilər ki, lisenziyasız dərman almayın.
Nəcəfqulu Əzizov aqrolizinq xidmətlərinin qiymətlərində şişirtmə halı olması ilə bağlı deyilənlərlə razılaşmır. Deyir, bəlkə də ötən illər belə hallar ola bilərdi. Amma respublika səviyyəsində başlanan antikorrupsiya tədbirləri bu cür neqativ halların qabağını alacaq.
Bütün bunlarla belə bu kənddə hələ də cavan bağlar salırlar, təsərrüfatı genişləndirirlər. Bilə-bilə ki, məhsuldarlığın faydası az ola bilər, yenə də ümidlərini kəsmirlər. Sonuncu ölən ümiddir. Bunu elə bil iqriqlilər üçün deyiblər.
