Aran Qarabağ kəndlərinin bəzilərində içməli su tapılmır, tapıb içdikləri su isə onlara kədər gətirir.
Ağcabədinin Qaraxanlı kəndinin sakinləri az qala hər evdə bir-iki nəfərdə tapılan zob xəstəliyini uzaq məsafədən gətirdikləri içməli suyun ayağına yazırlar.
Kəndlilərin fikrincə, suda yod yoxdur, ona görə də, onların çoxu yod çatışmazlığından əziyyət çəkir:
- 15-20 ildir ki, zob getdikcə yayılır. Kimdən soruşursan, deyir ki, ya özünün, ya da ailəsində kiminsə zobu var. Mənim oğlumda da zob var. Cavadovun özünün də oğlu bir neçə gün qabaq zobdan əməliyyat olundu.
SUDA GÜNAH YOXDUR
Amma kəndin icra nümayəndəsi olan Məmməd Cavadov bunu təsdiqləmir, deyir ki, kənd camaatının içməli su mənbəyi olan 50-60 ildən çoxdur istifadə elədikləri «qaynama» artezian vurulanda suda yod tapılıb:
- Ola bilsin ki, indi suda yod yoxdur. 50-60 ildir istismar olunur. Şəhərdə də xəstəliklər olur. İndi demək olmaz ki, məhz bu suya görə adamlarda zob yaranır. Vaxtilə bu suları yoxlayıblar ki,
Məmməd Cavadovbunda yod var.
Məmməd Cavadov deyir ki, hər 2-3 ildən bir sanepidemioloji stansiyadan gəlib suyun tərkibini yoxlayırlar.
- Sonuncu cavab nə olub?
- İçməyə yararlıdır.
ŞOR SU İÇMƏYƏ MƏCBURUQ
Tərtərin Azad Qaraqoyunlu kəndində isə deyirlər ki, içməli suyu satın alırlar, çünki «qaynama» kənddən o qədər uzaqda yerləşir ki, ordan su daşımaq müşkül məsələdir. Camaat deyir ki, çoxları məcbur qalıb yerin üst qatından çıxan subartezian suyu içir:
- Bu su əslində içməli deyil, şordur.
- Neyləyək? Puluyla almağa gücü çatmayan məcbur olur duzlu suyu içsin. Onda da böyrək sıradan çıxır, ürək ağrıyır.
Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybullanın fikrincə, içməli suda lazımi minerallar olmayanda bu suyu yararsız hala salmır, sadəcə, suda, torpaqda insan sağlamlığı üçün çatışmayan minerallar müəyyən edildikdə, bu yerdə yaşayan insanların bu mineralları başqa yolla əldə etməsinə imkan yaradılmalıdır. Professorun fikrincə, tərkibində duzun çox olduğu suların təmizlənməsi üçün filtrasiya mexanizmi işləməlidir.
LABORATORİYA CAVABI «DÖVLƏT SİRRİ»DİR?
Tərtər rayon Sukanal İdarəsinin baş mühəndisi Rais Abbasov isə bildirir ki, içməli suyun keyfiyyəti vaxtlı-vaxtında laboratoriyada yoxlanır:
Rais Abbasov- Hər ay 5-6 mənbədən su nümunələrini göndəririk «Azərsu»nun laboratoriyasına. Cavablarımız gəlir, normaldır.
Cavablarla tanış olmaq istədik. Rais Abbasov dedi ki, sənədlər idarədədir, sonradan bizə faksla göndərər. Amma sonra o sənədləri bizə verməkdən imtina elədi.
SOVETDƏN QALMA STANDART
«Azərsu» Birləşmiş Sukanal Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətdən isə AzadlıqRadiosuna bildiriblər ki, ölkədə içməli suyun keyfiyyəti hələ sovet dövründən qəbul olunmuş «QOST2874-82» standartına uyğun olmalıdır və kənd əhalisinin içməli su təchizatını yaxşılaşdırılmasına dair tədbirlər planı hazırlayıblar. Bunlardan biri də içməli su keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasıdır.
Cəmiyyətdən onu da deyirlər ki, içməli suyun keyfiyyətini yoxlamaq üçün vaxtaşırı laborator müayinələr aparırlar.
«CAMAAT KANALİZASİYA SUYU İÇİR»
Tərtərin Azad Qaraqoyunlu kəndində isə deyirlər ki, içməli suyu satın alırlarAmma mühəndis-geoloq Vaqif Behbudoğlu rəsmi cavabla razılaşmır, onun fikrincə, Azərbaycanda içməli suyun keyfiyyətiylə bağlı ciddi problemlər var, amma rəsmilər bu barədə ictimaiyyətlə müzakirə aparmağı sevmir. Uzun illərdi bu sahədə çalışdığını deyən mühəndis-geoloq hesab eləyir ki, kənd yerlərində yaşayan əhalinin 70 faizi kanalizasiya suyu içir:
- Yeraltı sular daim hərəkətdə olduğu və kəndlərdə kanalizasiya sistemi qurulmadığı üçün bu suların qarışması mümkündür. Ən keyfiyyətli içməli su günəş şüasıyla təmasda olan, oksigenlə zənginləşən axar sulardı. Yeratlı sular uzun müddət yeraltında qaldığından ona zərərli maddələr qarışa bilər.
AYRICA QANUN OLMALIDIR
Vaqif Behbudoğlunun sözlərinə görə, içməli suyun keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün suda fiziki, kimyəvi və bioloji təmizləmə aparılmalı, keyfiyyətə nəzarət məqsədilə gün ərzində bir neçə dəfə ölçmələr olmalıdır. Onun fikrincə, içməli suyun keyfiyyəti dövlətin strateji məsələsidir və müvafiq qanunvericiliyə bir daha baxmağa ehtiyac var.
Ağcabədinin Qaraxanlı kəndinin sakinləri az qala hər evdə bir-iki nəfərdə tapılan zob xəstəliyini uzaq məsafədən gətirdikləri içməli suyun ayağına yazırlar.
Kəndlilərin fikrincə, suda yod yoxdur, ona görə də, onların çoxu yod çatışmazlığından əziyyət çəkir:
- 15-20 ildir ki, zob getdikcə yayılır. Kimdən soruşursan, deyir ki, ya özünün, ya da ailəsində kiminsə zobu var. Mənim oğlumda da zob var. Cavadovun özünün də oğlu bir neçə gün qabaq zobdan əməliyyat olundu.
SUDA GÜNAH YOXDUR
Amma kəndin icra nümayəndəsi olan Məmməd Cavadov bunu təsdiqləmir, deyir ki, kənd camaatının içməli su mənbəyi olan 50-60 ildən çoxdur istifadə elədikləri «qaynama» artezian vurulanda suda yod tapılıb:
- Ola bilsin ki, indi suda yod yoxdur. 50-60 ildir istismar olunur. Şəhərdə də xəstəliklər olur. İndi demək olmaz ki, məhz bu suya görə adamlarda zob yaranır. Vaxtilə bu suları yoxlayıblar ki,
Məmməd Cavadov deyir ki, hər 2-3 ildən bir sanepidemioloji stansiyadan gəlib suyun tərkibini yoxlayırlar.
- Sonuncu cavab nə olub?
- İçməyə yararlıdır.
ŞOR SU İÇMƏYƏ MƏCBURUQ
Tərtərin Azad Qaraqoyunlu kəndində isə deyirlər ki, içməli suyu satın alırlar, çünki «qaynama» kənddən o qədər uzaqda yerləşir ki, ordan su daşımaq müşkül məsələdir. Camaat deyir ki, çoxları məcbur qalıb yerin üst qatından çıxan subartezian suyu içir:
- Bu su əslində içməli deyil, şordur.
- Neyləyək? Puluyla almağa gücü çatmayan məcbur olur duzlu suyu içsin. Onda da böyrək sıradan çıxır, ürək ağrıyır.
Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybullanın fikrincə, içməli suda lazımi minerallar olmayanda bu suyu yararsız hala salmır, sadəcə, suda, torpaqda insan sağlamlığı üçün çatışmayan minerallar müəyyən edildikdə, bu yerdə yaşayan insanların bu mineralları başqa yolla əldə etməsinə imkan yaradılmalıdır. Professorun fikrincə, tərkibində duzun çox olduğu suların təmizlənməsi üçün filtrasiya mexanizmi işləməlidir.
LABORATORİYA CAVABI «DÖVLƏT SİRRİ»DİR?
Tərtər rayon Sukanal İdarəsinin baş mühəndisi Rais Abbasov isə bildirir ki, içməli suyun keyfiyyəti vaxtlı-vaxtında laboratoriyada yoxlanır:
Cavablarla tanış olmaq istədik. Rais Abbasov dedi ki, sənədlər idarədədir, sonradan bizə faksla göndərər. Amma sonra o sənədləri bizə verməkdən imtina elədi.
SOVETDƏN QALMA STANDART
«Azərsu» Birləşmiş Sukanal Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətdən isə AzadlıqRadiosuna bildiriblər ki, ölkədə içməli suyun keyfiyyəti hələ sovet dövründən qəbul olunmuş «QOST2874-82» standartına uyğun olmalıdır və kənd əhalisinin içməli su təchizatını yaxşılaşdırılmasına dair tədbirlər planı hazırlayıblar. Bunlardan biri də içməli su keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasıdır.
Cəmiyyətdən onu da deyirlər ki, içməli suyun keyfiyyətini yoxlamaq üçün vaxtaşırı laborator müayinələr aparırlar.
«CAMAAT KANALİZASİYA SUYU İÇİR»
- Yeraltı sular daim hərəkətdə olduğu və kəndlərdə kanalizasiya sistemi qurulmadığı üçün bu suların qarışması mümkündür. Ən keyfiyyətli içməli su günəş şüasıyla təmasda olan, oksigenlə zənginləşən axar sulardı. Yeratlı sular uzun müddət yeraltında qaldığından ona zərərli maddələr qarışa bilər.
AYRICA QANUN OLMALIDIR
Vaqif Behbudoğlunun sözlərinə görə, içməli suyun keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün suda fiziki, kimyəvi və bioloji təmizləmə aparılmalı, keyfiyyətə nəzarət məqsədilə gün ərzində bir neçə dəfə ölçmələr olmalıdır. Onun fikrincə, içməli suyun keyfiyyəti dövlətin strateji məsələsidir və müvafiq qanunvericiliyə bir daha baxmağa ehtiyac var.
